[Event "Otwarte Mistrzostwa Londynu"] [Site "Londyn"] [Date "1971.??.??"] [Round "?"] [White "Stean, Michael"] [Black "Szyszko Bohusz, Andrzej"] [Result "0-1"] [ECO "C70"] [PlyCount "64"] {Komentarz: Andrzej Szyszko-Bohusz, Szachista 7/1999 (uzupełnienia: Andrzej Filipowicz). Partia została rozegrana w początkach lat 70-tych, gdy rozjarzały się gwiazdy brytyjskiego młodego pokolenia – przyszli arcymistrzowie Albionu – Jonathan Speelman, John Nunn oraz Michael Stean. Caissa sprawiła, iż w londyńskim turnieju skrzyżowałem oręż z tą wyśmienitą trójką, odnosząc dwa zwycięstwa. Partia z Michaelem Steanem posiada, jak się zdaje, pewne znaczenie teoretyczne.} 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bb5 a6 4. Ba4 b5 5. Bb3 Bb7 {Archangielski wariant partii hiszpańskiej był wówczas rzadko stosowany w turniejach. Jego zaletą są „rafy koralowe”, będące przyczyną zatonięcia nie jednego szachowego okrętu.} 6. O-O Nf6 7. Re1 Bc5 8. c3 {Grozi zarówno bicie na e5, w przypadku roszady, lub zdobycie centrum drogą d2-d4, po odpowiedzi 8... d6.} Ng4 ({Dop. A.F.: Główny wariant to} 8... Bb6 9. d4 d6 10. Bg5 h6 11. Bh4 Qd7 12. a4 O-O-O 13. axb5 axb5 14. Na3 g5 15. Bg3 h5 16. h4 gxh4 17. Bxh4 Rh6 18. dxe5 {z wyrównaną grą Judasin - Malaniuk, 1981.}) 9. d4 exd4 10. h3 $1 {Białe, zgodnie z teorią, znajdują najlepszą odpowiedź.} ({Grubym błędem byłoby} 10. cxd4 $2 { czego ilustracją jest miniaturka z mistrzem Hawełko} Nxd4 $1 11. Nxd4 Qh4 12. Nf3 $2 ({Dop. A.F. lepsze} 12. Be3 Qxh2+ 13. Kf1 Qh1+ 14. Ke2 Qxg2) 12... Qxf2+ 13. Kh1 Qg1+ {0-1. Hawełko - Szyszko-Bohusz, P-15', Wieliczka 1986.}) ({ Dop. A.F. Podobnie grano w partiach Pisariew - Spichin, Archangielsk 1963 i Augusti - Uznam, Olimpiada Siegen 1970. Nie jest również dobre} 10. Nxd4 Qh4 11. h3 Qxf2+ (11... Nxf2 12. Bxf7+ Kd8 13. Qe2 Nxd4 14. cxd4 Bxd4 15. Be3 Nxh3+ 16. gxh3 Qg3+ $19) 12. Kh1 Nxd4 13. cxd4 Bxd4 14. Bxf7+ Kxf7 $1 15. Rf1 Ke8 $1 16. Bf4 Bxe4 $1 {z wygraną czarnych.}) 10... Nxf2 {[#] W tym wariancie czarne uzyskują trzy pionki za figurę, ale mimo chwilowego eksponowania białego króla szanse białych należy ocenić jako nieco lepsze. Element zaskoczenia gra swoją rolę, o czym świadczy dalszy przebieg walki.} 11. Kxf2 dxc3+ 12. Kg3 $1 cxb2 13. Bxb2 Na5 $5 ({Dop. A.F.: W partii Nikitin - Sieriedienko 1968, grano} 13... Qe7 14. Nc3 Bd6+ 15. Kf2 Bc5+ 16. Kg3 Bd6+ 17. e5 Nxe5 18. Nxb5 Bxf3 19. Nxd6+ cxd6 20. Qxf3 Nxf3 21. Kxf3 Qe6 22. Bxe6 dxe6 23. Bxg7 Rg8 24. Bf6 Rb8 25. Rac1 Kd7 26. Rc4 e5 27. g4 Ke6 28. g5 {z niewielką przewagą białych.}) 14. Nc3 Nxb3 15. Qxb3 d6 16. Nxb5 $2 {Prawdopodobnie pod wpływem szoku, wywołanego gwałtownym przebiegiem debiutu, białe przeoczyły odpowiedź czarnych w 18-tym posunięciu i w rezultacie pozostają bez pionka.} axb5 17. Qxb5+ Kf8 18. Qxb7 Rb8 19. Qd5 {Być może w obawie otwarcia linii „g”, białe nie decydują się uderzyć na g7. Sądzę, że to rozwiązanie było jednak lepsze niż posunięcie w partii.} ({Dop. A.F.: Po} 19. Bxg7+ Kxg7 20. Qd5 Qf6 21. e5 Qg6+ 22. Kh2 Bf2 23. Re4 $1 Rb5 $1 24. Qxb5 Bg3+ 25. Kh1 Qxe4 26. exd6 cxd6 {szanse są wyrównane.}) 19... Rxb2 20. Rf1 h6 21. Kh2 $2 ({Dop. A.F.: Należało grać} 21. Rab1 $5 Rxb1 22. Rxb1 g6) ({lub} 21. Nd4 Qg5+ 22. Qxg5 hxg5 23. Ne6+ Ke7 24. Nxc7 Rh4 {z wyrównaną grą}) 21... Qe8 22. a4 Kg8 23. a5 c6 24. Qc4 $6 ({Dop. A.F.: Lepsze} 24. Qd3 $5 Qe6 25. a6 Kh7 26. e5+ g6 27. Kh1 {z szansami na remis.}) 24... Rb4 25. Qd3 Qxe4 26. Qxe4 Rxe4 27. a6 Re7 28. Rfc1 Kh7 29. a7 Ra8 30. Ra6 Rc7 31. Ne5 Raxa7 32. Rxc6 dxe5 0-1 [Event "Otwarte Mistrzostwa Londynu"] [Site "Londyn"] [Date "1971.??.??"] [Round "?"] [White "Szyszko Bohusz, Andrzej"] [Black "Nunn, John"] [Result "1-0"] [ECO "A00"] [PlyCount "81"] {Komentarz: Andrzej Szyszko-Bohusz, Szachista 1/1999 (uzupełnienia: Andrzej Filipowicz).} 1. g4 {Z uwagi na duże zainteresowanie Czytelników „nietypowymi”, odbiegającymi od stale powtarzanych schematów debiutowych, postanowiłem wyciągnąć ze swoich archiwów partię z Johnem Nunnem, wówczas jeszcze młodzieńcem, ale w przyszłości czołowym arcymistrzem angielskim. Chociaż ruch 1. g4 nie bywa niemal nigdy stosowany, wydaje się jednak, że zasługuje na uwagę, choćby jako możliwość zejścia z „utartych dróg”. Wszak dzięki mojemu umiłowaniu „zrywania z szablonem poglądów”, sformułowałem hipotezę „nieśmiertelności genetycznej” dziedziczenia świadomości rodziców przez potomstwo, będącej być może, jak donoszą ostatnie dokonania, prawdziwym przewrotem w nauce.} d5 (1... e5 $5 2. Bg2 h5 $1 3. gxh5 Qg5 4. Bf3 Qh4 $1 {Grozi 5... e4.} 5. d3 (5. Nc3 $6 Nf6 6. e4 $6 Bc5 7. d4 (7. Qe2 Nc6 $1) 7... Bxd4 8. Qe2 Bxc3+ 9. bxc3 Nxh5 $19) 5... Nc6 6. Nc3 Bc5 $5 7. Ne4 Be7 8. c3 d5 9. Ng3 Be6 10. Bg2 Qf6 11. Nf3 Bg4 12. Bg5 Qe6 13. Qb3 O-O-O 14. Bxe7 Qxe7 15. O-O-O Nf6 16. h3 Bxh5 17. Nxh5 Rxh5 $15 {Schwertel - Fricke, koresp. 1990. Dop. A.F.}) 2. Bg2 c6 ({Kontynuacja} 2... Bxg4 3. c4 {oraz następnie 4.Hb3 odbiera zaofiarowanego pionka z komplikacjami wymagającymi dłuższej analizy. Sądzę, że białe zachowują przewagę debiutową.} c6 4. Qb3 Qd7 $1 5. cxd5 Nf6 6. Nc3 (6. dxc6 Nxc6 $1) 6... e6 $5 {lub 6...e5!} 7. dxe6 Bxe6 {z wyraźną przewagą czarnych. Dop. A.F.}) 3. g5 ({W partii Skembris - Ivkov, t. strefowy Budwa 1981, białe grały} 3. h3 e5 4. d3 Ne7 5. Nf3 Ng6 6. Nc3 Nh4 7. Nxh4 Qxh4 8. e4 Bc5 9. Qe2 d4 10. Nb1 Nd7 11. Nd2 Bb4 12. a3 Bxd2+ 13. Bxd2 Nf8 14. O-O-O Ne6 15. Kb1 Bd7 {z lepszą grą czarnych. Dop. A.F.}) 3... e5 4. d3 ({Autor debiutu Henry Grob, w partii ze Sperlingiem w 1971 r. grał} 4. h4 Bc5 5. d3 d4 6. Nf3 Qd6 7. Nbd2 Be6 8. Ne4 Qd5 9. Nfd2 Ke7 10. Kf1 Bb6 11. Nc4 Nd7 12. Ned6 Qc5 13. b4 Qxb4 14. c3 dxc3 15. Ba3 {1-0. Dop. red.}) 4... Bd6 5. c4 Ne7 6. Nc3 Be6 7. cxd5 cxd5 8. Qb3 Nbc6 9. Nb5 $2 ({ Do remisu prowadziło} 9. Qxb7 Na5 10. Qb5+ Bd7 11. Qa6 Bc8 $11 {Dop. A.F.}) 9... Bb4+ 10. Kf1 a6 11. Na3 O-O {Na skutek niefortunnego dziewiątego posunięcia białych, czarne uzyskały wyrównanie, a nawet przewagę w rozwoju. Okazuje się jednak, że nigdy nie należy tracić nadziei.} 12. Nf3 Bd6 13. Qd1 f5 14. Nc2 Bc5 15. a3 f4 16. b4 Bb6 17. Bb2 Nf5 18. a4 d4 19. Ba3 Nce7 20. Nd2 Qd7 21. Nc4 Bxc4 22. dxc4 Ne3+ ({Kluczowy moment partii. Czarne ofiarowują figurę w przekonaniu, że „zmiażdżą” armię oponenta. Okazuje się to jednak złudą. Silniejsze było} 22... Nh4 23. Be4 Qh3+ 24. Ke1 Ng2+ 25. Kd2 Qc3+ 26. Kc1 f3 {z wyrównanymi szansami, dop. A.F.}) 23. fxe3 fxe3+ 24. Kg1 Qf5 25. Qe1 Qxc2 26. b5 Rf7 ({Silniejsze} 26... Bd8 {i po} 27. Bxb7 Ra7 28. Bxe7 Bxe7 29. Bd5+ Kh8 30. b6 Rd7 31. b7 Qf5 {czarne miały przewagę. Dop. A.F.}) 27. c5 Bxc5 {Czarne liczą na przewagę w rozwoju oraz lawinę pionkową, oddając gońca za trzy pionki. Alternatywą było umieszczenie tej figury na ostatniej linii, odcinając własną wieżę od akcji.} 28. Rc1 Qxa4 29. Bxc5 Qxb5 30. Bxe7 Rxe7 31. Rb1 Qc4 32. Bxb7 Rf8 ({ Sytuacja na szachownicy uległa radykalnej metamorfozie. Nie wolno} 32... Rb8 $2 {na skutek} 33. Bd5+ {Dop. A.F.}) 33. Be4 g6 34. h4 Ref7 35. Rh2 Rf2 $2 ({ Lepsze} 35... Rf4 36. Bg2 Rf2 {Dop. A.F.}) 36. Bf3 ({Natychmiast wygrywało} 36. Qa5 $1 Qc8 37. Qxe5 Qg4+ 38. Rg2 Rxg2+ 39. Bxg2 Rc8 40. Rb8 Rxb8 41. Qxb8+ Kg7 42. Qc7+ Kg8 43. Qd8+ Kf7 44. Qf6+ Kg8 45. Qxa6 {itd. Dop. A.F.}) 36... Rxh2 37. Kxh2 d3 {Jak się zdaje, do białych zbliża się nieuchronna katastrofa, ale...} 38. Qg3 e4 $2 ({Po} 38... d2 39. Qg4 (39. Qxe5 Qxh4+ 40. Kg1 Qf2+ 41. Kh1 Qe1+ $11) 39... Qxg4 40. Bxg4 Rf4 {czarne ratowały partię. Dop. A.F.}) 39. Bg4 d2 40. Qe5 Rf2+ 41. Kg3 {Końcowa pozycja warta jest diagramu: [#]} 1-0 [Event "Mistrzostwa Krakowa"] [Site "Kraków"] [Date "1951.??.??"] [Round "?"] [White "Szyszko Bohusz, Andrzej"] [Black "Sliwa, Bogdan"] [Result "1-0"] [ECO "C58"] [PlyCount "85"] {Komentarz: Mieczysław Gałuszka, Szachy 5/1953.} 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bc4 Nf6 4. Ng5 {Arcymistrz Tarrasch nazwał ten ruch „fuszerskim”. Dzisiejsi teoretycy oceniają obiektywniej początkowe ruchy debiutowe. Keres pisze, że ruch 4. Sg5 prowadzi do ostrej gry, zmuszając czarne do poświęcenia pionka, lecz praktyka wykazała, że czarne za cenę pionka zyskują atak.} d5 5. exd5 Na5 ( {Czarne mają jeszcze inne alternatywy:} 5... Nd4 {tzw. atak Fritza.}) (5... b5 {ruch Ulverstadta.}) ({oraz} 5... Nxd5 {W tym wariancie pojawiły się niedawno analizy amerykańskie Adamsa, austriackie Haberditsa i radzieckie Sorokina, mogące spowodować przewrót w sensie korzystnym dla czarnych.}) 6. Bb5+ ({Ruch} 6. b3 {jest słabszy. }) ({Polecane przez przez Morphy'ego i Czigorina} 6. d3 {jest poprawne, lecz nie daje białym kontrgry, ułatwiając inicjatywę czarnym, np.} h6 7. Nf3 e4 8. Qe2 Nxc4 9. dxc4 Bc5 $1 10. Nfd2 O-O 11. Nb3 Bg4 12. Qf1 Bb4+ 13. c3 Be7 14. h3 Bh5 15. g4 Bg6 16. Be3 Nd7 17. N1d2 Ne5 18. O-O-O b5 $1 19. cxb5 Nd3+ 20. Kb1 Qxd5) 6... c6 ({Interesujące jest mało zbadane} 6... Bd7 7. Qe2 Bd6 {i teraz albo} 8. O-O ({albo} 8. Bxd7+ Qxd7 9. c4 c6 10. d4 {po czym nie} cxd5 $2 ({lecz} 10... O-O {i po} 11. dxe5 ({ewentualnie } 11. dxc6 Qxc6 12. c5 exd4 $1 {z przewagą czarnych.}) 11... Bxe5 (11... cxd5) ) 11. dxe5 O-O 12. exf6 {z przewagą białych wg Lisycyna,}) 8... O-O 9. Bxd7 Qxd7 10. Nc3 {z wyrównaniem,}) 7. dxc6 bxc6 8. Qf3 {Najenergiczniejsza kontynuacja.} ({Najczęściej było stosowane do niedawna pasywne} 8. Be2 h6 9. Nf3 e4 10. Ne5 Bd6 11. d4 exd3 $1 12. Nxd3 Qc7 13. h3 O-O 14. O-O Rb8 15. Nc3 { z przewagą czarnych.}) ({natomiast słabsze jest} 8. Ba4 h6 $1 9. Nf3 e4 10. Qe2 Be6 11. Ne5 Qd4 12. Bxc6+ Nxc6 13. Qb5 Bc5 {z przewagą czarnych.}) (8. Bd3 Nd5 $1 9. Ne4 f5 10. Ng3 Nf4 11. Bf1 Bc5 12. c3 Bb6 13. d4 Ng6 {z przewagą czarnych: Castaldi - Keres, Sztokholm 1937.}) 8... cxb5 $2 {Wariant wybrany przez Śliwę (z poświęceniem jakości) budzi zastrzeżenia i spotkał się z nieprzychylną oceną analityków.} ({Najlepszą kontynuacją, zapewniającą czarnym utrzymanie inicjatywy jest} 8... Qc7) 9. Qxa8 Nb7 ({Starsze analizy podawały tu} 9... Bc5 {W partii Sopkow - Nowotelnow, półfinał mistrzostw ZSRR, Tarta 1950 grano tu} 10. b4 {i po} Bxb4 11. Qxa7 O-O 12. O-O Nd5 {wywiązała się skomplikowana pozycja.}) 10. b4 $1 ({Marchiasotti przytacza tu analizę Steinitza:} 10. Qxa7 Bc5 11. Qa6 Nd6 12. Qc6+ Nd7 13. Ne4 Nxe4 14. Qxe4 O-O { z przewagą rozwojową czarnych. Nie radzimy czytelnikom grać w tym wariancie, ponieważ przewaga materialna białych jest zbyt duża i powinna wystarczyć do zwycięstwa.}) 10... Bxb4 11. Ba3 $1 Bxa3 12. Nxa3 h6 13. Nf3 e4 14. Nd4 O-O ( 14... Qxd4 $2 15. Qxc8+) 15. Qxa7 b4 16. Nc4 Nd5 17. Ne3 Nf4 {Czarne, słabsze o jakość i pionka, nie są w stanie zawiązać ataku. Białe dążą do uproszczeń.} 18. Ne2 Nxe2 ({Więcej powikłań stwarzało} 18... g5) 19. Kxe2 f5 20. g3 Qg5 $2 ({Komentarz B.Śliwy, Szachy 10/1953: Białe mają przewagę materialną i to dużą (jakość oraz piona) – i może wyglądać na to, że ta przewaga w tej pozycji powinna wystarczyć do zwycięstwa. Dalszy przebieg partii potwierdzałyby ten osąd, jednakże zaryzykuję ocenienie tej pozycji jako wiele lepszą dla czarnych! Zamiast błędnie zagranego w partii 20... Hg5 właściwym posunięciem było:} 20... Qd6 $1 {i białe stoją bardzo... źle! Posunięcie to wyklucza na długo białego hetmana z gry (nie ma centralizacji 21. Hd4!), utrzymuje dalszy nacisk po linii "d" (Wd8) na punkty d2 i d3, grozi wprowadzeniem Sb7 na c5 do gry i wzmocniona zostaje stała groźba f5-f4. W tej sytuacja pozycja białego króla na polu e2 okazuje się już krytyczna.}) 21. Qd4 $1 {[#]} Qh5+ 22. Ke1 Qf3 ({Na} 22... f4 {najprostsze byłoby} 23. Qd5+ $1) 23. Rg1 Be6 24. Qe5 Nd8 25. a3 b3 26. cxb3 Bxb3 27. Rb1 Nc6 $2 28. Qc3 Ba4 29. Rb7 Rf7 30. Rxf7 Kxf7 31. Qc4+ Kf8 32. Qxa4 Ne5 33. Qa8+ Kf7 34. Qb7+ Kf6 35. Rg2 Kg6 36. Qd5 Nd3+ 37. Kf1 Kf6 38. a4 h5 39. a5 g6 40. a6 h4 41. Qd8+ Kg7 42. Qe7+ Kg8 43. a7 1-0 [Event "II liga seniorów"] [Site "Gdynia"] [Date "1984.??.??"] [Round "?"] [White "Szyszko Bohusz, Andrzej"] [Black "Sliwa, Bogdan"] [Result "1-0"] [ECO "C16"] [Result "1-0"] [WhiteElo "0"] [BlackElo "2290"] [PlyCount "69"] {Komentarz: Andrzej Szyszko-Bohusz, Szachy 6/1985.} 1. d4 e6 2. e4 d5 3. Nc3 Bb4 4. e5 Qd7 {Ostatnio modne traktowanie tego systemu.} 5. a3 ({Grywa się również} 5. Qg4 f5 6. Qh3 {z obustronnymi szansami.}) 5... Bxc3+ 6. bxc3 b6 7. a4 Ne7 8. Nf3 a5 9. Bd3 Ba6 10. O-O c5 11. Re1 $1 Bxd3 ({Aby na} 11... c4 { odpowiedzieć} 12. Bf1 {z późniejszym ulokowaniem gońca na polu g2.}) 12. cxd3 {To jest lepsze od 12.Hxd3. Obecna przewaga pionków w centrum stanowi atut białych.} O-O 13. Rb1 Qc7 14. dxc5 bxc5 15. Ba3 Na6 16. Rb5 {Po tym posunięciu jest widoczne, że partia białych jest swobodniejsza, chociaż o wyraźnej przewadze trudno jeszcze mówić.} Rfb8 17. d4 Nc8 ({Oczywiście nie można było} 17... cxd4 {z uwagi na} 18. Bd6 {Obecnie wydaje się, że czarne zasadnicze trudności mają za sobą.}) 18. Qd3 $1 {Korzystając z tego, że wszystkie siły czarnych skupiły się na obronie skrzydła hetmańskiego, białe rozpoczynają akcję na skrzydle królewskim. Grozi Sg5 wraz z przerzuceniem wieży przez pole e3 na skrzydło królewskie.} c4 19. Qc2 h6 20. g4 $1 {Teraz atak białych rozwija się szybko i naturalnie.} Qd8 21. Reb1 Rxb5 22. axb5 Nb8 {[#] Zabawna pozycja. Wszystkie figury czarnych zajęły ósmą linię!} 23. h4 Nd7 24. g5 h5 25. g6 f6 26. Kh1 $1 Rb8 27. Qe2 $1 Nf8 28. Rg1 $1 {Ostatnie trzy posunięcia białych obnażają wyraźnie ich zamiar ataku na króla, bez względu na straty materialne!} Rxb5 29. Bxf8 Kxf8 30. Nh2 fxe5 31. Qxh5 Ne7 32. Nf3 Nf5 33. Rg5 $1 {Czarne są już bezbronne. Grozi Wxf5 z szybkim zwycięstwem.} Rb1+ 34. Kg2 Qf6 35. dxe5 1-0 [Event "Open"] [Site "Augustów"] [Date "1975.??.??"] [Round "?"] [White "Babovic, Nihad"] [Black "Szyszko Bohusz, Andrzej"] [Result "0-1"] [ECO "B77"] [PlyCount "48"] {Komentarz: Andrzej Szyszko-Bohusz, Szachy 3/1976.} 1. e4 c5 2. Nf3 d6 3. d4 cxd4 4. Nxd4 Nf6 5. Nc3 g6 6. Bc4 Bg7 7. f3 O-O 8. Be3 Nc6 9. Qd2 Qc7 {Nieśmiertelny „drakon” w jeszcze innej odmianie. Wydaje się, że ruch 9... Hc7 zasługuje na większą uwagę teorii.} 10. Bb3 Bd7 11. g4 Rfc8 12. h4 Ne5 13. O-O-O Nc4 14. Bxc4 ({Można również zachować białopolowego gońca grając} 14. Qd3) ({Oczywiście nie wolno} 14. Qe2 $4 {gdyż po} Nxb2 {czarne wygrywają (Marcinkowski - Szyszko-Bohusz, Poznań 1975r.)}) 14... Qxc4 15. h5 b5 $1 16. hxg6 b4 $1 ({Zdaje się, ta kontynuacja jest lepsza niż} 16... fxg6) 17. gxf7+ Kxf7 18. Nb1 Qxa2 19. g5 {[#]} Nd5 $3 {W tej ofierze figury leży istota 16. posunięcia czarnych. Bez względu na odpowiedź, białe znajdą się teraz w poważnych tarapatach.} 20. exd5 Bf5 $1 {To już nie nowa ofiara, gdyż zabicie gońca spowoduje mata. Ale w tej pozycji białym trudno już cokolwiek doradzić.} 21. Rh2 b3 $1 {Czarne mogły teraz zdobyć hetmana za wieżę i gońca bijąc na polu c2, co powinno wystarczyć do wygranej z uwagi na eksponowaną pozycję białego króla. Ruch w partii jest jednak bardziej radykalny. Nie widać, jak białe mogą uniknąć poważnych strat materialnych.} 22. Qb4 bxc2 23. Nxc2 Rab8 24. Rd4 Rxb4 {i po kilku posunięciach białe złożyły broń. Partia przedstawia, jak się zdaje, pewne znaczenie teoretyczne.} 0-1 [Event "Open Cracovia 2001/2002"] [Site "Kraków"] [Date "2001.??.??"] [Round "?"] [White "Szyszko Bohusz, Andrzej"] [Black "Chadaev, Nikolay"] [Result "1-0"] [ECO "E76"] [WhiteElo "2094"] [BlackElo "2250"] [PlyCount "69"] {Komentarz: Andrzej Szyszko-Bohusz, Szachista 4/2002.} 1. d4 g6 2. e4 Bg7 3. c4 c5 4. d5 d6 5. f4 Nf6 6. Nc3 O-O 7. Nf3 a6 8. Bd3 e6 9. O-O exd5 10. exd5 b5 {Białe grożą otwarciem pozycji po ruchu f5, wykorzystując przewagę przestrzeni. Dlatego czarne, dla uzyskania kontrgry, decydują się na typową w takich pozycjach ofiarę pionka.} (10... Re8 11. f5 Ng4 12. fxg6 hxg6 13. Bg5 Bd4+ 14. Kh1 Bf6 $6 (14... f6 $5) 15. Bxf6 Qxf6 16. Qd2 Bf5 17. Bxf5 Qxf5 18. Ng5 {z przewagą białych, R.Beyen - B.Reilly, Olimp. Lugano 1968.}) 11. cxb5 axb5 12. Bxb5 Ba6 13. f5 Qb6 (13... Bxb5 14. Nxb5 Qb6 15. Nc3 $16) 14. a4 Bxb5 15. Nxb5 Na6 16. fxg6 fxg6 {Czarne grożą ruchem Sg4 z zdobyciem pionka d6, więc białe wybierają ryzykowny, lecz nie pozbawiony szans, plan ataku z poświęceniem jakości.} 17. Ng5 $5 c4+ 18. Kh1 Ng4 19. Bf4 ({Kontynuacja} 19. Ne4 Rxf1+ 20. Qxf1 Re8 21. Nbxd6 Nf2+ 22. Nxf2 Qxd6 { prowadziła do wyrównanej gry.}) 19... Nf2+ 20. Rxf2 Qxf2 21. Bxd6 Rf5 $5 { Silny ruch w wytworzonej pozycji, decydującej o losie partii.} ({ Interesujące było też} 21... Bxb2 $5 {z komplikacjami, np.} 22. Bxf8 Bxa1 23. Be7 Bg7 24. d6 Bf8 25. Qd5+ Kh8 26. Nh3 Qf1+ 27. Ng1 Rb8 {itd.}) 22. Ne4 Qxb2 23. Rb1 {Hetman czarnych musi zająć pasywną pozycję, mając do dyspozycji tylko jedno pole!} Qa2 {[#]} 24. Be7 $1 c3 $6 ({Czarne decydują się na oddanie pionka c3, dla uwolnienia hetmana, ale szanse na obronę dawało paradoksalne} 24... Rb8 $5 25. d6 Rb7 $1 26. Rc1 (26. d7 $2 Rxd7) 26... Nb8 27. g4 Re5 28. Qf1 Rbxb5 29. Nc3 Qb3 30. axb5 {i białym nie łatwo zrealizować przewagę. Ale „błądzenie jest rzeczą ludzką”.}) 25. Nbxc3 Qc4 26. Nd6 $5 {Białe oddają obydwa skoczki za wieżę, gdyż ich pionka nic już nie powstrzyma.} Qxc3 27. Nxf5 gxf5 28. d6 {Wobec groźby szacha na polu d5 oraz awansu pionka, czarne są bezsilne. Nastąpiło jeszcze:} Qe5 29. d7 Bf8 30. Bxf8 $1 Rd8 31. Ba3 Qe6 32. Rb7 Qc6 33. Qb3+ Kg7 34. Bb2+ Kf8 35. Rb6 1-0 [Event "?"] [Site "Kraków"] [Date "1977.??.??"] [Round "?"] [White "Sanetra, Piotr"] [Black "Szyszko Bohusz, Andrzej"] [ECO "B00"] [Result "0-1"] [PlyCount "42"] {Komentarz: Andrzej Szyszko-Bohusz, Szachy 11/1977.} 1. e4 Nc6 2. d4 e5 $5 {Nimzowitsch, jako twórca tego oryginalnego systemu obronnego, grywał 2... d5. Ruch w partii pochodzi od Breyera i umożliwia białym przejście do partii szkockiej (po 3. Sf3).} 3. dxe5 ({Możliwe jest również} 3. d5 Nce7 { po czym jednak czarne, grając Sf6 i Sg6, uzyskują harmonijną grę, co kilkakrotnie udowodnił Łutikow.}) 3... Nxe5 4. f4 Nc6 5. Bc4 $6 {Wątpliwy plan gry.} ({Należało raczej grać:} 5. Be3) 5... Bb4+ 6. c3 {Po tym skromnym posunięciu nie widać już zadawalającego rozwoju hetmańskiego skrzydła białych. Względnie najlepsze było 6. Gd2.} Ba5 7. Nf3 Bb6 8. Ng5 $2 {Przedwczesny atak.} Nh6 9. e5 d6 $1 10. e6 ({Czarne gotowe są oddać pionka po ewentualnym} 10. exd6 O-O $1 {w zamian za groźną inicjatywę.}) 10... Qe7 11. Qh5 O-O {[#] „Złapał Kozak Tatarzyna...”. Inicjatywa białych, wobec opóźnienia w rozwoju figur, ma tylko charakter przejściowy, podczas gdy czarne gotowe są do rozstrzygających działań.} 12. Bd3 Bxe6 13. Bxh7+ Kh8 14. Qe2 Rae8 {Widać już teraz, że białe zostały zepchnięte do rozpaczliwej defensywy.} 15. Bd3 Qd8 16. Kd2 Bb3 $1 {Zabawna pozycja, w której białe, zagrożone matowymi groźbami (17... Ge3+), zmuszone są do oddania hetmana.} 17. Qxe8 Rxe8 18. axb3 Qe7 19. Kc2 Ng4 $1 {Brak koordynacji białych figur (nieszczęsne hetmańskie skrzydło) przesądza o rychłej klęsce.} 20. Ra4 Nf2 21. f5 Nxd3 0-1 [Event "?"] [Site "Kraków"] [Date "1977.??.??"] [Round "?"] [White "Klaput, Edward"] [Black "Szyszko Bohusz, Andrzej"] [ECO "A25"] [Result "0-1"] [PlyCount "68"] {Komentarz: Jerzy Konikowski.} 1. c4 e5 2. Nc3 Nc6 3. g3 g6 4. Bg2 Bg7 5. e3 Nge7 6. Nge2 O-O 7. O-O d6 8. d3 ({Aktywniejsze jest} 8. d4) 8... Be6 9. Nd5 a5 10. Nec3 Qd7 11. a3 Nd8 12. Bd2 Ra6 {Ryzykowna kontynuacja.} ({Dokładniejsze jest } 12... f5) 13. b4 b6 14. Qc2 f5 15. f4 $2 ({Należało grać} 15. bxa5 $1 bxa5 16. Rab1) 15... Bxd5 $1 16. cxd5 axb4 17. axb4 Rxa1 18. Rxa1 exf4 19. gxf4 g5 $1 {Sygnał do ataku.} 20. fxg5 Ng6 21. Rf1 Nh4 22. Be1 Nxg2 23. Qxg2 Nf7 24. h4 Ne5 25. d4 Ng4 26. Rf3 h6 27. Bg3 $2 {Błąd, dający czarnym groźny atak.} ({Po} 27. Ne2 {z następnym Sf4, białe mogły jeszcze walczyć.}) 27... hxg5 28. hxg5 Nxe3 $1 29. Rxe3 f4 30. Re6 fxg3 31. Ne4 $2 (31. Ne2 $1) Bxd4+ 32. Kh1 Qh7+ 33. Rh6 {[#]} Rf1+ $1 {Efektowny finał. Wobec nieuchronnego mata białe są zmuszone do kapitulacji.} 0-1 [Event "Półfinał DMP"] [Site "?"] [Date "1954.??.??"] [Round "?"] [White "Szyszko Bohusz, Andrzej"] [Black "Szmigielok, Emil"] [ECO "C13"] [Result "1-0"] [PlyCount "63"] {Komentarz: Andrzej Szyszko-Bohusz, Szachy 8/1854.} 1. e4 e6 2. d4 d5 3. Nc3 Nf6 4. Bg5 Be7 5. Bxf6 ({Największą popularnością cieszy się wariant:} 5. e5 Nfd7 6. Bxe7 Qxe7 7. Nb5 Nb6 {z minimalną przewagą białych. Ruch w partii należy do najostrzejszych kontynuacji.}) 5... Bxf6 6. e5 { Tzw. „wariant Richtera”, wymagający od czarnych precyzyjnej gry, aby uniknąć debiutowych pułapek.} Be7 7. Qg4 O-O 8. Bd3 c5 9. dxc5 Bxc5 { Po tym ruchu czarne otrzymują trudną grę.} ({Właściwe było} 9... Nc6 { po czym partia mogłaby przybrać następujący przebieg:} 10. Qh3 g6 11. f4 Bxc5 12. Nge2 f6 13. Qh6 Rf7 14. exf6 Qxf6 15. h4 Bf8 16. Qg5 Qxg5 17. hxg5 Nb4 18. O-O-O Nxd3+ 19. Rxd3 Bd7 20. g3 a6 21. Nd4 Bd6 {z obustronnymi szansami.}) 10. Nf3 Be7 {Groziło bicie na polu h7 z następującym Hh5+ i Sg5.} 11. Qh3 g6 12. Qh6 Re8 ({Na} 12... Nc6) ({lub} 12... Bd7 {następowało} 13. h4 $1 { i jeśli} f6 {to} ({a w razie} 13... Re8 14. Ng5 {z szybką wygraną.}) 14. h5) 13. h4 Bf8 14. Qf4 Bg7 15. h5 Rf8 {Aby po zabiciu na polu g6 szukać kontrgry na otwartej linii „f”.} ({Należało jednak grać} 15... Qe7) 16. hxg6 fxg6 $2 {Czarne, przejęte ideą otwarcia linii „f” popełniają dalszy błąd tracąc pionka,} ({natomiast po} 16... hxg6 17. Ng5 Qe7 $1 18. Qh4 Rd8 19. Qh7+ Kf8 20. Nxf7 Qxf7 21. Bxg6 Qf4 {i czarne mogły się obronić.}) 17. Qh2 h6 { Smutna konieczność.} 18. Bxg6 Nc6 19. Qg3 $1 {Najlepsze. Teraz grozi odejście gońcem na pole d3 z groźbą Wxh6 oraz Hg6. Czarne mogą ratować się jedynie energiczną akcją, usuwając krępującego ich pionka na polu e5. } ({Po} 19. O-O-O $2 Rxf3 20. gxf3 Qg5+ {białe tracą figurę.}) 19... Rxf3 20. gxf3 Nxe5 21. f4 Nf7 22. O-O-O Qf6 {Za cenę jakości czarne umocniły swoją pozycję, rozpoczynając nacisk w kierunku białej roszady.} 23. Rdg1 Bd7 24. Bd3 $1 Kf8 25. Rg2 Rc8 26. Rhg1 Bh8 {Szach na polu g8 niczego już nie daje.} 27. Qe3 $1 d4 {[#]} 28. Nd5 $3 {Zaskakujące uderzenie. Obrona przed matem wiedzie jedynie drogą poważnych strat materialnych.} Ne5 {Czarne szukają ostatnich szans w komplikacjach, lecz obrony już nie ma.} 29. Nxf6 dxe3 30. Nxd7+ Nxd7 31. Rg8+ Ke7 32. Rxc8 {i po kilku posunięciach czarne poddały się.} 1-0 [Event "Cracovia Open"] [Site "Kraków"] [Date "1994.??.??"] [Round "?"] [White "Mietus, Klaudiusz"] [Black "Szyszko Bohusz, Andrzej"] [WhiteElo "2180"] [BlackElo "2255"] [ECO "B78"] [Result "0-1"] [PlyCount "62"] {Komentarz: Andrzej Szyszko-Bohusz, Szachista 9/1995.} 1. e4 c5 2. Nf3 d6 3. d4 cxd4 4. Nxd4 Nf6 5. Nc3 g6 6. Be3 Bg7 7. f3 O-O 8. Qd2 Nc6 9. Bc4 Qc7 {System ten, raczej mało popularny, stosowałem w swej praktyce turniejowej z dobrym rezultatem.} 10. Bb3 Bd7 11. O-O-O Rfc8 12. h4 Ne5 13. Bh6 Bh8 14. h5 {Jak się zdaje, przeciwnik przygotował się na ten system, gdyż wykonywał posunięcia niemal bez namysłu, Jednak ruch h5 powinien być poprzedzony spokojniejszym 14. g4. Obecnie partia przybiera dramatyczny przebieg.} Nc4 15. hxg6 $1 hxg6 {Lepsze było odbicie pionkiem „f”. Teraz atak białych rozwija się błyskawicznie.} ({Niespodzianka! Nie można zabić hetmana z powodu mata.} 15... Nxd2 16. gxf7#) 16. Bxc4 Qxc4 17. Bf8 $1 {Pozycja czarnych wydaje się nie do uratowania, jednak...} Rxf8 18. Rxh8+ Kxh8 19. Qh6+ Kg8 20. Nd5 {Wobec groźby matowej czarne są zmuszone zbić na polu d5, godząc się na inną śmiertelną pułapkę.} Nxd5 21. Rh1 {Wydaje się, że mat jest nieunikniony, ale... [#]} Bh3 $3 {Okazuje się, że chociaż goniec może być unicestwiony w trojaki sposób, to żaden z nich nie jest zadowalający. Bicie pionkiem przesłania linię „h”, bicie wieżą nie jest dobre z powodu szacha na f1, natomiast bicie hetmanem umożliwia ucieczkę czarnemu królowi z matni.} 22. Qxh3 $2 {Oszołomione białe wybrały tę trzecią możliwość, przeoczając decydującą kontrofiarę.} ({Należało grać} 22. Nf5 $1 gxf5 23. Qg5+ {z matem w następnym posunięciu. Po ruchu w partii czarny monarcha wydostaje się z obieży.}) 22... Kg7 23. Qh6+ Kf6 24. e5+ Kxe5 25. Re1+ Kxd4 26. Re4+ Kc5 27. Rxc4+ Kxc4 {Nieprawdopodobna podróż czarnego króla przez środek szachownicy okazuje się miłym spacerem - teraz wszystko zaczyna się szybko wyjaśniać.} 28. Qd2 a5 29. Qe2+ Kc5 30. c4 Nb6 31. Qxe7 Kc6 {i po kilku ruchach białe skapitulowały na skutek dużej przewagi materialnej przeciwnika.} 0-1