 źródło: Wikipedia |
Szymon Winawer
- ur. 6 marca 1838 w Warszawie
- zm. 29 listopada 1919 w Warszawie
- szachista
Zobacz: wybrane partie Szymona Winawera
Szachowa biografia |
Wydarzenia, o których tu będzie mowa, miały miejsce w jednym z najcięższych okresów naszych dziejów. Były to czasy, kiedy głośne przyznawanie się do polskości było niejednokrotnie rzeczą niebezpieczną, nawet za granicą. Najrozmaitsze władze lokalne wolały się nie narażać potężnym mocarstwom rozbiorowy, a małoduszni legitymowali się posiadanymi paszportami, austriackimi, pruskimi czy rosyjskimi. Nie afiszowali się polskością, bo tak było znacznie wygodniej.
Jednak znalazł się taki, który protestował gorąco, oburzał się i heroiczne boje staczał z tymi, którzy go nazywali Rosjaninem. Był nim skromny kupiec warszawski, Szymon Winawer.
„Nie jestem Rosjaninem – wołał – jestem Polakiem! Tylko paszport mam rosyjski, bo innego mieć na razie nie mogę!”
Protesty te niewiele jednak osiągały. Polak? Co to takiego? Coś, co było, a nie jest…
W 1867 r. sprawy zawodowe sprowadziły Winawera do Paryża. Właśnie w tym czasie organizowano wielki międzynarodowy turniej szachowy. Winawer, gorący zwolennik szachów, postanowił wziąć w nim udział jako Polak! Jak to się stało, nie wiadomo, jednak do turnieju został przyjęty. Zapewne jego sakwa była dość obficie zaopatrzona.
I stał się cud! Winawer zasiadł do gry w imię Polski i… zdobył drugie miejsce po Kolischu, wyprzedzając takie ówczesne potęgi szachowe jak Steinitz, de Riviere, Rosenthal, Goldmayo i inni. Sukces był oszałamiający. Ogłoszono go nową rosyjską gwiazdą, co znów wywołało burzę: „Mam być gwiazdą, dobrze, ale gwiazdą polską!”
To wielkie powodzenie nie odciągnęło jednak Winawera od jego zajęć zawodowych. Nie widywano go więc tak często na rozmaitych turniejach, jak innych, zwłaszcza zawodowych mistrzów, wziął jednak udział w szeregu spotkań międzynarodowych, chociaż ze zmiennym szczęściem. Uzależnione to było zapewne w znacznym stopniu od jego powodzeń czy niepowodzeń zawodowych.
W r. 1870 w Baden zajął miejsce 6–7 wraz z de Vere, a w r. 1877 w Lipsku – czwarte po Paulsenie, Anderssenie i Zukertorcie; w Paryżu 1878 r. odnosi jeden ze swych najpiękniejszych sukcesów dzieląc 1–2 miejsce z Zukertortem, za nim znaleźli się tacy jak Blackburne, Mackenzie, Bird, Anderssen, Rosenthal, English, Mason! W Wiesbaden, w r. 1880 jest na miejscu 6–7, a w Berlinie w r. 1881 dzieli miejsca 3–4 z Czigorinem (pierwszym był Blackburne, drugim Zukertort). Natomiast w r. 1882 na turnieju w Wiedniu dzieli 1–2 miejsce wraz ze Steinitzem, wyprzedzając Masona, Mackenziego, Zukertorta, Blackburne’a, Englisha i Paulsena. W Londynie, w r. 1883 gra znów bez powodzenia, zajmując zaledwie miejsce dziewiąte przed Birdem, ale w tym samym roku w turnieju międzynarodowym w Norymberdze zajmuje pierwsze miejsce przed Blackburnem, Masonem, Bergerem, Bardelebenem i Birdem!
Pierwsze miejsce w wielkim turnieju! Największy chyba sukces, naturalnie obok Paryża 1878 r. i Wiednia 1882 r.
Następnie Winawer bierze jeszcze udział w kilku turniejach, ale bez większego powodzenia. Drezno 1882 – 6–7 miejsce, Norymberga 1896, Budapeszt 1896 – 6–7 miejsce, Berlin 1897 i Monte Carlo 1901 r. W r. 1875 zaproszony zostaje do Petersburga, by wziąć udział w turnieju „najsilniejszych” (Czigorin, Schiffers, Szumow i Aszarin) i zdobywa pierwsze miejsce. Jednak w turnieju „wszechrosyjskich”, który miał się odbyć w Petersburgu w 1878–9 r., odmawia udziału pomimo otrzymania specjalnego zaproszenia, motywując, iż jest Polakiem! Ten postępek Winawera nabiera barw tym bardziej jaskrawych, gdy się zważy, że groziły mu za to poważne represje.
Około r. 1902 Winawer wycofuje się z areny szachowej, lecz do ostatnich chwil interesuje się życiem szachowym, a w szczególności warszawską młodzieżą szachową. Prawie codzień spotyka się go „na górce” w cukierni Semadeniego (w gmachu Teatru Wielkiego „pod filarkami”). Niezwykle skromny, kulturalny, uprzejmy i sympatyczny, chętnie udziela rad i wskazówek, bierze udział w analizach i dyskusjach.
Winawer walczył o Polskę i o polskość wtedy, „gdy Polski nie było”, walczył z otwartą przyłbicą, z sercem gorącym i mężnym.
Zygmunt Szulce
Źródło: „Szachy” 2/1959
Ranking Chessmetrics |
Najwyższy ranking w karierze
- szachy klasyczne – 2708 (1883-04)
- najwyższe miejsce TOP 100 – 2 (1878-07)
Inne informacje |
- W teorii debiutów nazwisko Winawera nosi jeden z wariantów obrony francuskiej: 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Sc3 Gb4.
- Książki poświęcone osobie Szymona Winawera:
- W 2000 r. Tomasz Lissowski wydał książkę pt. „Szymon Winawer” (w języku angielskim).
- W 2017 r. w moskiewskim wydawnictwie Andrieja Elkowa ukazała się (w języku rosyjskim) książka „Szymon Winawer. Genialny samouk i jego szachy” pióra mm Grigorija Bogdanowicza i Tomasza Lissowskiego. Książka zawiera zarówno pełną biografię, jak i dorobek szachowy, profesjonalnie przeanalizowany. Do druku szykowane jest wydanie polskie.
Strony internetowe |