Włodzimierz Niwiński

 

Włodzimierz Niwiński

• ur. 14 maja 1937 w Katowicach
• zm. 15 października 2022 w Gliwicach
• kandydat na mistrza krajowego (1970)
• trener szachowy II klasy (1984)
• sędzia szachowy klasy państwowej (1994)
• działacz szachowy i organizator imprez ogólnopolskich i międzynarodowych

Wspomnienie Mirosława Gnieciaka

Śląskie a w szczególności gliwickie środowisko szachowe poniosło ogromną stratę – 19 października 2022 r. do rodzinnego grobowca na Cmentarzu Komunalnym w Gliwicach złożone zostały prochy śp. Włodzimierza Niwińskiego – zawodnika legendarnego zespołu AZS Gliwice, trenera i wychowawcę plejady gliwickich szachistów i czołowego działacza Śląskiego Związku Szachowego. Żegnali Go członkowie rodziny, sąsiedzi i przyjaciele a także koledzy-szachiści w tym duże grono wychowanków. W ostatniej drodze towarzyszył Mu poczet sztandarowy Śląskiego Związku Szachowego. Będzie spoczywał w znakomitym towarzystwie, gdyż w najbliższym otoczeniu spoczywają:
śp. Kazimierz Radźwicki – pierwszy Prezes Polskiego Związku Szachistów Województwa Śląskiego i śp. Lech Stopa – najbliższy kolega z AZS Gliwice i gliwickiego „Piasta”.

Włodzimierz Niwiński urodził się 14 maja 1937 r. w inteligenckiej rodzinie w Katowicach. Ojciec Edward był znakomitym fachowcem w dziedzinie miernictwa elektrycznego – po powołaniu Politechniki Śląskiej w Gliwicach inż. Niwiński został zatrudniony jako profesor kontraktowy w Katedrze Miernictwa Elektrotechnicznego (dwóch adiunktów i trzech asystentów). W trakcie II wojny światowej ojciec Włodzimierza pracował w swojej profesji w Warszawie będąc jednocześnie zaangażowanym w tajne nauczanie. Włodzimierz w tym czasie znajdował się pod opieką brata ojca w Skalbmierzu gdzie po raz pierwszy zetknął się z grą w szachy i był na tyle zauroczony tą grą, że już w szkole średniej (Śląskie Techniczne Zakłady Naukowe w Katowicach) organizował pierwsze turnieje szachowe. Dość wcześnie – w czasach gdy do zespołu I-ligowego włączono szachownicę juniora – za namową Jerzego Sowińskiego zapisał się do sekcji szachowej AZS Gliwice by już w roku 1953 zadebiutować w zespole a w roku 1955 świętować zdobycie tytułu Drużynowego Mistrza Polski i Pucharu Sześciolecia. To zamyka okres gry w AZS Gliwice gdyż rozpoczyna studia na Wydziale Mechaniczno-Technologicznym Politechniki Śląskiej, które kończy w roku 1960 uzyskując tytuł magistra inżyniera technologa obróbki skrawaniem. Po studiach podejmuje pracę w Gliwickich Zakładach Urządzeń Technicznych gdzie awansuje na stanowisko kierownika działu postępu technicznego. Po 7 latach pracy przenosi się do BIPROHUT-u (Biuro Projektowe Hutnictwa) gdzie pracuje do przejścia na emeryturę w roku 2002.

W okresie studiów Włodzimierza Niwińskiego władze AZS Gliwice podejmują decyzję o likwidacji sekcji szachowej. Podstawowa część drużyny przenosi się do GKS Ogniwo-CZARNI Bytom, aby tam grać przez 2-3 lata w I lidze, a Włodzimierz Niwiński i Lech Stopa w roku 1957 uczestniczą w reaktywowaniu sekcji szachowej Gliwickiego Klubu Sportowego „PIAST” Gliwice. Przejście do tego klubu było dość istotnym wzmocnieniem bo już w następnym roku zespół zdobył wicemistrzostwo Śląska, by w roku 1964 sięgnąć po mistrzostwo. Doświadczenie zdobyte w AZS Gliwice pozwoliło Lechowi Stopie kierować sekcją, a Włodzimierz Niwiński rozpoczął prowadzenie treningów zespołu. Pierwszym zawodnikiem, który skorzystał na współpracy z Włodzimierzem Niwińskim był wielce utalentowany Adam Ślusarczyk, który „przerósł mistrza”, gdyż w 1965 r. zdobył tytuł mistrza Wojska Polskiego, a w 1967 r. (3 lata wcześniej od trenera) – tytuł kandydata na mistrza.

Praca zawodowa na eksponowanym stanowisku utrudniała znalezienie możliwości do udziału w turniejach i dlatego w rubryce osiągnięcia indywidualne można wymienić:

• 1969 – Bielsko, Mistrzostwa Śląska – dz. IV m.,
• 1972 – Katowice, II Liga seniorów – I m. na miejsce na II szachownicy,
• 1974 – Katowice, Turniej im. Emila Sojki – V m.

Najbardziej znaczącymi sukcesami wypełniona jest praca Włodzimierza Niwińskiego na niwie trenera i wychowawcy młodych kadr. Współpraca z Adamem Ślusarczykiem została już przywołana. Sukcesy wychowanków od początkujących do tytułów mistrzowskich i medali na Mistrzostwach Śląska, Mistrzostwach Polski, Mistrzostwach Europy i Mistrzostwach Świata to bardzo długa lista. Przytoczyć należy najbardziej znaczące:

• Iren Baron (Dworaczek) – kandydatka na mistrzynię (1980), Mistrzyni Polski juniorek U20 (Bydgoszcz 1977), dwukrotna finalistka Mistrzostw Polski Kobiet,
• Marek Liberus – kandydat na mistrza (1985), II miejsce w Turnieju „Korony” (Kraków 1987),
• Józef Krasoń – mistrz FIDE (1988), Akademicki Mistrz Polski (Maciejowiec 1980/81),
• Krzysztof Strzelecki – mistrz krajowy (1988) , Mistrz Polski juniorów U20 (Tarnów 1980), I m. w Pucharze Wyzwolenia Katowic (Katowice 1988),
• Tadeusz Juroszek – mistrz krajowy (1988), II miejsce w Młodzieżowych Mistrzostwach Polski (Olsztyn 1987), Mistrz Śląska (Zabrze 2010),
• Anna Kohut – kandydatka na mistrzynię  (2001), 3-krotna brązowa medalistka Mistrzostw Polski juniorek U12, U14 i U16,
• Zbigniew Pakleza – arcymistrz (2014), III miejsce na Mistrzostwach Europy  juniorów U16 (Periscola 2002),
• Anna Kubicka – mistrzyni międzynarodowa (2018), multimedalistka Mistrzostw Polski juniorek w szachach klasycznych, szybkich i błyskawicznych, czterokrotna finalistka Mistrzostw Polski Kobiet, medalistka Akademickich Mistrzostw Świata i Polski.

Wychowankowie Włodzimierza Niwińskiego mając za wzór Jego pracę szkoleniową  z sukcesami podejmują też szkolenie młodzieży – Anna Kohut – zarówno jako zajęcia w szkole, jak i w klubie.

Od roku 1981 Włodzimierz Niwiński zastąpił Lecha Stopę na stanowisku kierownika sekcji szachowej w Gliwickim Klubie Szachowym „PIAST” rozpoczynając okres pracy jako działacz klubowy a następnie łącząc to z działalnością w Śląskim Związku Szachowym. Do czasu istnienia sekcji szachowej w tym klubie widać wyraźne ożywienie organizacyjne. Dzięki Jego inicjatywom klub „PIAST” był organizatorem cyklicznych turniejów noszących nazwę „Gliwicka Wiosna”, współorganizatorem z Polskim Związkiem Szachowym trzech turniejów Kadry Młodzieżowej Kobiet (1980, 1981 i 1982), Jubileuszowego Turnieju Mistrzowskiego 1984 (60-lecie OZSzach), Ogólnopolskiego Turnieju Szachowego 1986 i dwóch Turniejów Międzynarodowych z normą IM (Gliwice 1987 i Dzierżno 1989). Każdy z tych turniejów był zorganizowany w sposób profesjonalnie wzorowy. Oprócz wymienionych imprez „PIAST” Gliwice organizował wiele turniejów z cyklu Mistrzostw Śląska i turniejów klasyfikacyjnych.

Zdobyte doświadczenie w działalności klubowej pozwoliło Włodzimierzowi Niwińskiego rozpoczęcie działalności w Śląskim Związku Szachowym. Walne Zebranie Śląskiego Związku Szachowego w Świętochłowicach w roku 1988 wybrało Go w skład Zarządu. Z drobnymi przerwami pracował w Zarządzie przez 20 lat pełniąc następujące funkcje:

• kadencja 1988-1992 – Przewodniczący Komisji ds. imprez juniorów
• kadencja 1992–1996 – Przewodniczący Komisji Młodzieżowej, a w roku 1993 po śmierci Tadeusza Tomalczyka – Vice Prezes ds. Młodzieżowych
• kadencja 1996-1999 – V-ce Prezes ds. Młodzieżowych (1997 – rezygnacja)
• kadencja 1999-2003– w roku 2000 dokooptowany do składu Zarządu na funkcję Vice Prezesa ds. Młodzieżowych
• kadencja 2003-2007 – V-ce Prezes ds. Młodzieżowych.

Jak wynika z powyższego zestawienia działalność w zarządach Śląskiego Związku Szachowego związana była z procesem szkoleniowo-wychowawczym młodzieży zarówno rozpoczynającej grę w szachy, jak i tej, która walczyła o najwyższe laury na arenach ogólnopolskich, europejskich i światowych. Wszystkie osiągnięcia młodych śląskich adeptów gry szachowej, niezależnie od barw klubowych – a było ich wiele – są po części zasługą Włodzimierza Niwińskiego. Praca szkoleniowo-organizacyjna na szczeblu okręgowym była wysoko oceniana przez pion szkoleniowy Polskiego Związku Szachowego i był On szeroko konsultowany zarówno w zakresie naboru do kadr wiekowych, jak i opracowywania planów szkoleniowych.

Działalność Włodzimierza Niwińskiego w Śląskim Związku Szachowym nie ograniczała się wyłącznie do spraw młodzieżowych – nie do przecenienia jest Jego praca wspólnie z Marcinem Janikiem w zakresie przygotowania Księgi Jubileuszowej 80-lecia Śląskiego Związku Szachowego. Niestety Zarządom Związku zarówno za prezesury Ireneusza Szczygła, jak i późniejszym zabrakło determinacji by pracę tę wydać drukiem. Mimo drobnych uchybień faktograficznych – wynikłych z zamierzonych przeinaczeń i umniejszeń dokonań działaczy nie związanych  z obozem Prezesa przez redaktorów Biuletynu – materiał zebrany przez tych dwóch działaczy jest wspaniałym źródłem do przygotowania wydawnictwa na jubileusz 100-lecia Śląskiego Związku Szachowego.

W końcowym okresie swej działalności szkoleniowo-wychowawczej, po likwidacji sekcji szachowej w gliwickim „Piaście”, poszukiwał możliwości by młodzież z którą był związany miała godziwe warunki do treningów i udziału w rywalizacji sportowej. W pierwszej kolejności znalazł takie możliwości w klubie „CARBO-Gliwice”. W tym klubie rozbłysł talent Zbigniewa Paklezy i rozpoczęła karierę Anna Kubicka lecz nie trwało to długo i sekcja została zlikwidowana. Na koniec swojej działalności – od roku 2015 – młodzież wraz z Włodzimierzem Niwińskim znalazła pomoc w rozwoju kariery w Towarzystwie Miłośników Szachów „ROSZADA” w Gliwicach. Włodzimierz Niwiński objął w TMS „ROSZADA” funkcję wiceprezesa ds. juniorów, którą pełnił do ostatnich dni swojego pracowitego życia.     

Włodzimierz Niwiński był tytanem pracy dla dobra klubów w których był zawodnikiem – AZS Gliwice i GKS „PIAST” Gliwice, dla dobra klubów i sekcji szachowych w których pracował jako szkoleniowiec i wychowawca młodzieży – GKS „PIAST” Gliwice, „CARBO-Gliwice” i TMS „ROSZADA” Gliwice, dla dobra organizacji w których był działaczem i organizatorem – GKS „PIAST” Gliwice, Śląski Związek Szachowy i TNS „ROSZADA” Gliwice ale przede wszystkim dla dobra młodzieży, która pozostawała pod Jego opieką szkoleniową i wychowawczą. Znakomitym podsumowaniem Jego pracy z młodzieżą jest wspomnienie arcymistrza Zbigniewa Paklezy, który daje świadectwo Jego pracy słowami „Ciężko przecenić wkład Pana Włodka w rozwój szachów w Gliwicach oraz na Śląsku”.

W pełni zgadzamy się z tymi słowami i mamy nadzieję, że będzie On drogowskazem dla przyszłych pokoleń działaczy, trenerów i wychowawców szachowych.

Za swoją długoletnią pracę został odznaczony Złotą Odznaką Honorową Polskiego Związku Szachowego (1986) i dostąpił Godności Członka Honorowego Śląskiego Związku Szachowego.

Włodku, po ciężkiej pracy dla dobra gliwickich, śląskich i polskich szachów – spoczywaj w pokoju.

Mirosław P. Gnieciak (07.11.2022)

Wspomnienie arcymistrza Zbigniewa Paklezy

Poznałem Pana Włodka w 1996r., gdy wstąpiłem do mojego pierwszego klubu szachowego – Piasta Gliwice. Prowadził tam zajęcia grupowe dla juniorów i byłem oczywiście jednym z nich. W 1998, dzięki staraniom Pana Niwińskiego cała sekcja szachowa przeniosła się do KS Carbo Gliwice, gdzie mieliśmy lepsze warunki do treningu. Chodziłem na te zajęcia zawsze z ogromną przyjemnością. Nie tylko dlatego, że bardzo lubiłem szachy ale również ze względu na osobę Pana Włodzimierza. Nie poznałem na mojej drodze szachowej nigdy nikogo bardziej skrupulatnego, obowiązkowego i zorganizowanego od Pana Włodka. Ja byłem jego totalnym przeciwieństwem w tej materii i dopiero po latach zdałem sobie sprawę, że miałem prawdziwe szczęście trafiając na niego. Na zajęcia chodziłem do 2000 roku kiedy to Pan Włodzimierz słusznie uznał, że powinienem znaleźć indywidualnego trenera i oczywiście mi w tym pomógł.

Zapadły mi w pamięć głównie 3 historie związane z Panem Niwińskim, wszystkie miały mniejszy lub większy wpływ na to, jakim szachistą i sportowcem się stałem. Pierwsza z nich miała miejsce latem 1998 roku. Zbliżała się II liga juniorów w Polanicy-Zdroju i nie miałem wielkiej nadziei na grę z uwagi na fakt, że było ode mnie lepszych 2 zawodników na szachownice 3-4. Pan Włodzimierz postanowił, że ze słabszym z nich rozegram mecz 2-partiowy, który ma mu pomóc w podjęciu decyzji. Mecz przegrałem i… mimo wszystko na ligę pojechałem! Najwyraźniej Pan Włodek wiedział coś, czego nikt inny nie wiedział. Na pierwszej w życiu mojej lidze zagrałem bardzo dobrze i na pewno dodało mi to powera do dalszej gry.

Druga historia rozegrała się kilka miesięcy później na Półfinałach Mistrzostw Polski w Wiśle. Pojechałem walczyć o mój pierwszy awans do MP. Pan Włodek stwierdził, że nie mogę cały czas białymi grać 1.f4 2.e3 3.b3, bo dostawałem tam po prostu gorsze pozycje. Wyciągnął jedną ze swoich kilkuset książek szachowych i pokazał mi nowy debiut. W turnieju wygrałem 3 partie, 6 zremisowałem i wywalczyłem upragniony awans. Bardzo dobrze mi się grało ten nowy debiut. Nazywał się London System.

Trzecia sytuacja rozegrała się w 2000 roku na II lidze juniorów w Lublinie. Graliśmy w ostatniej rundzie o nasz pierwszy awans do I ligi. Na pierwszej szachownicy grałem z dużo niżej notowanym rywalem i miałem kompletnie wygraną pozycję. Przegrałem i przez to nie awansowaliśmy. Zaraz po partii zdemolowałem drzwi od sali do gry, wypadły z zawiasów, narobiły hałasu, dostałem potem za to naganę od PZSzachu… Pan Włodek podszedł do mnie jak już się uspokoiłem i powiedział, że to generalnie dobrze, że mocno przeżywam porażki bo zmniejsza to szanse ich wystąpienia w przyszłości, ale żebym już nie rozwalał więcej drzwi. Porażek rzeczywiście dużo w przyszłości nie było a i drzwi już nigdy żadnych nie tknąłem. Spod skrzydeł Włodzimierza Niwińskiego wyleciało w świat sporo bardzo dobrych szachistów. Część z nich przejęła pałeczkę i sama teraz uczy innych tej pięknej gry. Ciężko przecenić wkład Pana Włodka w rozwój szachów w Gliwicach oraz na Śląsku. Mam mocne przeczucie graniczące z pewnością, że prędko kogoś tak zasłużonego dla gliwickich szachów nie zobaczymy.

W imieniu gliwickich szachistów – Dziękujemy!

Zbigniew Pakleza (18.10.2022)

Szachy klasyczne

Drużynowe Mistrzostwa Polski w szachach (2 medale)

• złoty (Wrocław 1955)
• brązowy (Katowice 1953)

---

Wybrane sukcesy w innych turniejach

• Bielsko 1959 – dz. IV m. w Mistrzostwach Śląska Seniorów
• Katowice 1972 – I m. na II szachownicy w II Lidze Seniorów
• 1972 – V m. w Memoriale Emila Sojki (turniej kadry wojewódzkiej)

Ranking FIDE

Najwyższy ranking w karierze

• szachy klasyczne – 2110 (1995-01)

Inne informacje

• Sędzia szachowy klasy państwowej (1994), trener szachowy II klasy (1984).
• W rozgrywkach DMP reprezentował AZS Gliwice i GKS Piast Gliwice.
• Działacz sportowy sekcji szachowych GKS Piast Gliwice oraz KS Carbo Gliwice. Od 2015, po przyłączeniu sekcji szachowej KS Carbo Gliwice, objął funkcję wiceprezesa ds. juniorów w Towarzystwie Miłośników Szachów „Roszada” w Gliwicach. Wyszkolił wiele pokoleń gliwickich juniorów.
• Członek Honorowy Śląskiego Związku Szachowego.

Strony internetowe

• Karta na stronie PZSzach
• Karta na stronie OlimpBase
• Karta na stronie ChessBase
• Karta na stronie 365Chess.com