Wybrane partie Akiby Rubinsteina

Wybrane partie Akiby Rubinsteina

wyboru dokonał i partie skomentował mistrz FIDE Jerzy Konikowski

partie pochodzą z książki Jacka Gajewskiego i Jerzego Konikowskiego „Akiba Rubinstein” (Wydawnictwo RM, 2017)

zobacz: partie polskich szachistów

Po kliknięciu na dowolne posunięcie otworzy się okienko z szachownicą (można je dowolnie przesuwać oraz zmieniać jego rozmiar).

Zawartość strony

Wybrane partie Akiby Rubinsteina

1. G.Rotlewi – A.Rubinstein, 1907

[Site "Łódź"] [Date "1907.??.??"] [Round "?"] [White "Rotlewi, Gersz"] [Black "Rubinstein, Akiba"] [Result "0-1"] [ECO "D40"] [Annotator "Jerzy Konikowski"] 1. d4 d5 2. Nf3 e6 3. e3 {Teoria poleca tutaj od razu aktywne 3. c4.} c5 4. c4 Nc6 5. Nc3 Nf6 6. dxc5 {Obecnie wiemy, że to jest słabe posunięcie. Białe mają tutaj do dyspozycji dwie silne kontynuacje} (6. cxd5 {lub}) (6. a3 {z planem bicia na c5 i następnie z tempem b2-b4.} a6 7. dxc5 Bxc5 8. b4) 6... Bxc5 { Czarne z tempem wyprowadziły do gry gońca.} 7. a3 a6 8. b4 Bd6 9. Bb2 O-O 10. Qd2 {Słabe posunięcie, gdyż hetman tutaj nie ma żadnych perspektyw. Silniejsze jest} (10. cxd5 exd5 11. Be2 {i po roszadzie białe mogą zorganizować nacisk na izolowanego pionka d5.}) 10... Qe7 11. Bd3 $2 {Białe chcą w końcu zroszować, ale to była błędna decyzja. Najpierw należało wymienić na d5:} (11. cxd5 exd5 12. Nxd5 Nxd5 13. Qxd5 Be6 14. Qd2 (14. Qg5 $2 Bxb4+ 15. axb4 Qxb4+ {z wygraną czarnych}) 14... Rfd8 15. Qc3 {z równą grą.}) 11... dxc4 12. Bxc4 b5 { I tak czarne zyskały jeszcze jedno tempo.} 13. Bd3 Rd8 14. Qe2 Bb7 15. O-O Ne5 $1 {Z zamiarem wymiany ważnego obrońcy białego króla.} 16. Nxe5 Bxe5 17. f4 {Osłabia tylko strukturę pionkową. Lepsze było} (17. Rfd1 Rac8 18. Rac1 $15) 17... Bc7 18. e4 $2 {Gdyby białe przewidziały, że tym ruchem otwierają diagonalę a7-g1, którą czarne wykorzystają w ataku, to na pewno wybrałyby 18. Wfd1.} Rac8 19. e5 $2 {Wygląda groźnie, ale otwiera jeszcze jedną diagonalę dla gońca b7. Teraz już konieczne było} (19. Rad1) 19... Bb6+ 20. Kh1 Ng4 $1 {Wstęp do efektownego ataku matowego.} 21. Be4 {Z miejsca przegrywało} (21. Qxg4 {wobec} Rxd3 {i dlatego Rotlewi postanowił wymienić silnego gońca b7.}) 21... Qh4 22. g3 {Zobaczmy piękne warianty po} (22. h3 Rxc3 $1 23. Bxc3 (23. Bxb7 Rxh3+ 24. gxh3 Qxh3+ {z matem, lub}) (23. Qxg4 Rxh3+ $1 24. Qxh3 Qxh3+ 25. gxh3 Bxe4+ 26. Kh2 Rd2+ 27. Kg3 Rg2+ 28. Kh4 Bd8+ 29. Kh5 Bg6#) 23... Bxe4 24. Qxg4 (24. Qxe4 Qg3 25. hxg4 Qh4#) 24... Qxg4 25. hxg4 Rd3 26. Kh2 (26. Rac1 Rh3#) 26... Rxc3 $19 {i czarne mają wygraną pozycję.}) {[#]} 22... Rxc3 $3 {Fantastyczny ruch. Trzy figury czarnych stoją pod biciem, ale ich konsumpcja szybko prowadzi do mata.} 23. gxh4 {Jak już coś wziąć – to hetmana. Inne bicia też szybko przegrywały:} ( 23. Bxc3 Bxe4+ 24. Qxe4 Qxh2#) (23. Bxb7 Rxg3 24. Rf3 Rxf3 25. Bxf3 Nf2+ 26. Kg2 (26. Kg1 Qh3 $1 $19) 26... Qh3+ 27. Kg1 Ne4+ 28. Kh1 Ng3#) 23... Rd2 $3 { Niesamowita sytuacja. Białe – obojętnie co zbiją – dostają mata.} 24. Qxd2 { Inne odpowiedzi też prowadziły do szybkiego mata:} (24. Qxg4 Bxe4+ 25. Rf3 Rxf3 26. Qxf3 Bxf3#) (24. Bxc3 Bxe4+ 25. Rf3 (25. Qxe4 Rxh2#) 25... Bxf3+ 26. Qxf3 Rxh2#) (24. Bxb7 Rxe2 25. Bg2 Rh3 $1 26. Bxh3 Rxh2#) 24... Bxe4+ 25. Qg2 Rh3 $3 {Fantastyczne zakończenie. Przed matem nie ma już żadnej obrony i dlatego białe poddały się.} (25... Rh3 $3 26. Rf3 (26. Rf2 Bxf2 27. Qxe4 Rxh2#) 26... Bxf3 27. Qxf3 Rxh2#) 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

2. A.Rubinstein – Em.Lasker, 1909

[Site "Petersburg (D32)"] [Date "1909.??.??"] [Round "?"] [White "Rubinstein, Akiba"] [Black "Lasker, Emanuel"] [Result "1-0"] [ECO "D32"] [Annotator "Jerzy Konikowski"] 1. d4 d5 2. Nf3 Nf6 3. c4 e6 4. Bg5 c5 {Obecnie wiemy, że jest to słabe posunięcie i dlatego prawie niespotykane w praktyce turniejowej. Teoria zaleca w tym miejscu 4… Ge7.} 5. cxd5 exd5 6. Nc3 cxd4 7. Nxd4 Nc6 {Po} (7... Be7 {może nastąpić} 8. g3 O-O 9. Bg2 {z naciskiem na pionka d5.}) 8. e3 { Solidny ruch w stylu Rubinsteina: białe wzmacniają skoczka d4 i kontynuują rozwój. Jednak na uwagę zasługiwało} (8. Bxf6 $5 Qxf6 9. Ndb5 $1 (9. Nxd5 $4 Qxd4 10. Nc7+ Kd8 11. Nxa8 Bb4+ 12. Qd2 Qxd2#) 9... Bb4 10. Nc7+ Kf8 11. N7xd5 {i białe mają pionka więcej.}) 8... Be7 (8... Bb4 {było na pewno silniejsze.}) 9. Bb5 Bd7 10. Bxf6 {Białe zdecydowały się na małą przygodę związaną że zdobyciem centralnego pionka. Solidniejsze było jednak 10. 0-0!} Bxf6 11. Nxd5 Bxd4 12. exd4 Qg5 13. Bxc6 Bxc6 14. Ne3 O-O-O {Na pierwszy rzut oka wygląda na to, że czarne mają pełną rekompensatę za pionka. Analiza po partii pokazała, że jednak silniejsze było} (14... Bxg2 15. Rg1 Qa5+ 16. Qd2 Qxd2+ 17. Kxd2 Be4 18. Rg4 ({Słabe byłoby} 18. Rxg7 $2 Bg6 {z groźbą zdobycia wieży po Ke8-f8}) 18... Bg6 19. Rc1 Rd8 20. d5 {Białe mają minimalną przewagę. Czarne powinny uratować pół punktu.}) 15. O-O Rhe8 {Wydaje się, że czarne stoją znakomicie: grozi już bicie wieżą na e3.} 16. Rc1 $1 {Bardzo silny ruch, który został przeoczony przez Laskera.} Rxe3 $2 {Zagrane zgodnie z planem. Jednakże w tej pozycji czarne nie doceniły następnego posunięcia białych. Dlatego konieczne było} (16... Kb8 {choć białe po} 17. Rc5 Qxc5 ({Na} 17... Qf4 {silne było} 18. Qb3 $1 $16) 18. dxc5 Rxd1 19. Rxd1 a5 20. Rd3 Re5 21. Rc3 g5 22. g3 { miałyby przewagę. Jednakże z aktywnym gońcem c6 czarne miałyby realne szanse na nawiązanie kontrgry. Po ruchu w partii białe, po kilku silnych manewrach, powiększają swoją przewagę.}) 17. Rxc6+ bxc6 {[#]} 18. Qc1 $1 {To była wielka niespodzianka dla Laskera!} Rxd4 {Jeśli} (18... Re5 {to} 19. Qxc6+ Kb8 20. dxe5 Qxe5 21. Rc1 {z lepszą pozycja białych.}) 19. fxe3 Rd7 20. Qxc6+ Kd8 21. Rf4 $1 {Pointa planu białych, które teraz grożą atakiem na nieprzyjacielskiego króla: grozi 22.Qa8+ z atakiem matowym.} f5 {Zabiera białej wieży pole e4. W przypadku } (21... Rd1+ 22. Kf2 Rd2+ 23. Ke1 Qxg2 {białe wygrywają po} 24. Rd4+ $1) 22. Qc5 $1 {Grozi 23. Hf8 z szybkim matem.} Qe7 {Czarne wybrały końcówkę wieżową.} ({Po} 22... Qf6 {wygrywało} 23. Rd4 $1 $18) 23. Qxe7+ Kxe7 24. Rxf5 Rd1+ 25. Kf2 {Biały monarcha wkracza do akcji.} Rd2+ 26. Kf3 Rxb2 27. Ra5 {Rubinstein zachował pionka przewagi, co jest wystarczającym atutem do zwycięstwa. Zobaczmy w jaki pouczający sposób nasz arcymistrz zrealizował plusy swojej pozycji.} Rb7 28. Ra6 $1 {Bardzo słusznie: trzeba uniemożliwić marsz czarnego króla do centrum.} Kf8 29. e4 Rc7 30. h4 Kf7 31. g4 Kf8 32. Kf4 Ke7 33. h5 h6 {Groziło 34. g5!} 34. Kf5 Kf7 35. e5 Rb7 36. Rd6 Ke7 37. Ra6 Kf7 38. Rd6 Kf8 39. Rc6 Kf7 40. a3 {i czarne poddały partie, ponieważ znajdują się w sytuacji tempowej, np.} (40. a3 Ke8 ({lub} 40... Re7 41. e6+ Kg8 42. Kg6 Re8 43. e7 Rb8 44. Rd6 Re8 45. Rd8 {z wygraną}) 41. Kg6 Rb5 42. Kxg7 Rxe5 43. Kxh6 {i pionki mają wolną drogę do pola przemiany.}) 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

3. A.Rubinstein – G.Marco, 1921

[Site "Haga (C30)"] [Date "1921.??.??"] [Round "4"] [White "Rubinstein, Akiba"] [Black "Marco, Georg"] [Result "1-0"] [ECO "C30"] [Annotator "Jerzy Konikowski"] 1. e4 e5 2. f4 Bc5 3. Nf3 d6 4. Bc4 Nf6 5. Nc3 O-O 6. d3 Nbd7 7. f5 $5 { Ogranicza działanie czarnego gońca po diagonali c8-h3 i jednocześnie otwiera drogę swojemu gońcowi. Silną alternatywą jest 7. Sa4.} c6 8. a3 b5 9. Ba2 a5 10. Qe2 Qb6 11. Ng5 $1 {Czarne mają aktywną grę na skrzydle hetmańskim i dlatego białe muszą atakować po drugiej stronie.} a4 {Po 11… h6 białe mogły grać 12. h4! z silnym atakiem.} 12. Nd1 d5 13. c3 Ba6 14. Qf3 {W tak dynamicznych sytuacjach wskazana jest dokładna gra.} ({Po nieostrożnym} 14. g4 $2 dxe4 15. dxe4 b4 {czarne przeszłyby do kontrataku.}) 14... dxe4 15. dxe4 Rad8 $2 { Szablonowa decyzja. Czarne powinny ograniczyć aktywność gońca a2 i dlatego lepsze było} (15... Be7 $5 {i po ewentualnym} 16. g4 c5 17. Nxf7 ({Lub} 17. Nh3 c4 {i teraz po} 18. g5 $2 {nastąpiłoby} Nxe4 $1 19. f6 Bc5 20. fxg7 Kxg7 21. Qxe4 Bb7 22. Qg4 Bxh1 23. Qxd7 Rad8 {i sytuacja białych – z królem w centrum oraz nierozwiniętymi figurami – była trudna.}) 17... Rxf7 18. g5 c4 19. gxf6 Qxf6 {z planem Nd7-c5, Ba6-b7 z wygraną pozycją czarnych.}) 16. g4 $1 {Szkoda czasu na inne ruchy: trzeba atakować!} Qc7 {[#]} 17. Nxf7 $1 {Efektowna ofiara skoczka – białe pokazały skuteczny sposób ataku.} Rxf7 18. g5 Nd5 { Oczywiście po 18… Se8 nastąpiłoby 19. g6!} 19. exd5 Nb6 20. d6 $1 {Otwiera diagonalę dla gońca.} Qxd6 ({Lub} 20... Rxd6 21. g6 hxg6 22. fxg6 Rxg6 23. Qxf7+ Qxf7 24. Bxf7+ Kxf7 25. Be3 {z przewagą białych.}) 21. Bxf7+ Kxf7 22. g6+ hxg6 23. fxg6+ Kxg6 24. Be3 Bxe3 {Po partii analizowano wariant} (24... b4 $5 25. axb4 Bxe3 26. Qxe3 Nd5 {z pewnymi kontrszansami.}) 25. Nxe3 Qd2+ 26. Kf1 b4+ 27. Kg1 {Niedokładność, która mogła kosztować białe pół punktu. Prawidłowe było 27. c4!, co umożliwiało białym wprowadzenie do gry wieży h1.} Be2 28. Qf5+ Kh6 29. Qh3+ Kg6 30. Qf5+ Kh6 31. Qxe5 Rd7 $2 {Tragiczny błąd. Przegrywało także} (31... Nd5 $2 32. Nf5+ Kg6 33. h4 Nf4 34. Rh2 $18 {Ale po 31… Sc4! czarne mogły stworzyć jeszcze spore problemy w realizacji przewagi. Po wykonanym posunięciu partia kończy się szybkim zwycięstwem białych.}) 32. h4 $1 Qxb2 33. Re1 Bd3 34. Ng4+ Kg6 35. Qg5+ 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

4. A.Rubinstein – M.Czigorin, 1906

[Site "Łódź (D07)"] [Date "1906.??.??"] [Round "3"] [White "Rubinstein, Akiba"] [Black "Czigorin, Michaił"] [Result "1-0"] [ECO "D07"] [Annotator "Jerzy Konikowski"] 1. d4 d5 2. Nf3 Bg4 {Teraz częściej grywa się 2… Sf6, aby potem mieć większy wybór wariantów do gry.} 3. e3 e6 {W dalszym ciągu lepsze jest 3… Sf6.} 4. c4 Nc6 5. Nc3 Bb4 6. Qb3 Nge7 7. Bd2 O-O 8. cxd5 Nxd5 9. Bd3 Bxf3 {Czarne osłabiły wprawdzie pozycję białych na skrzydle królewskim, ale pozbyły się pary gońców i otworzyły linię ”g”.} 10. gxf3 Rb8 11. O-O-O $5 {Odważna decyzja, ponieważ czarne skoncentrowały większość swych sił na skrzydle hetmańskim.} Bxc3 12. bxc3 b5 13. e4 Nde7 14. Rhg1 a5 15. Be3 Ng6 16. f4 Qh4 {Czarne są aktywne na obu skrzydłach. Białe muszą więc rozpocząć akcje w centrum szachownicy.} 17. d5 $1 a4 18. Qa3 exd5 19. exd5 Nce7 20. Qc5 Nxf4 21. Bxb5 Nf5 22. Qc4 Nd6 23. Qxf4 Qxf4 24. Bxf4 Rxb5 25. Kc2 a3 26. Bc1 {Broni przed wejściem wieży na b2 i jednocześnie atakuje pionka a3.} Ra8 27. Rg4 f5 28. Rb4 Rba5 {Na uwagę zasługiwało 28… Kf7!?, w celu uaktywnienia króla.} 29. Bf4 Kf7 {[#]} 30. Bxd6 $1 { Rubinstein przechodzi do ulubionej końcówki.} cxd6 31. Rb7+ Kf6 32. Rd7 R8a6 $2 {Błędna reakcja. Czarne powinny grać 32… Wb8! z silną kontrgrą. Natomiast ruch w partii szybko przegrywa.} 33. c4 Rb6 34. f4 $1 {Białe przygotowują siatkę matową.} g5 {Bardzo pouczająco gra mogła się potoczyć po} ( 34... Rb2+ 35. Kc3 Rxa2 36. Re1 Kg6 37. Rg1+ Kh6 (37... Kf6 38. Rgxg7 {z szybkim matem}) 38. Rgxg7 Rf2 39. Rxh7+ Kg6 40. Rhg7+ Kh6 41. Ra7 Rxa7 42. Rxa7 a2 43. Kb3 Rxf4 44. Rxa2 Rg4 45. Ra6 Rg6 46. Kc3 Kg7 47. Kd3 Kf7 48. c5 $1 dxc5 49. Rxg6 Kxg6 50. h4 $1 {i czarne pionki są pod kontrolą, natomiast białych nie da się zatrzymać. Białe wygrywają.}) 35. fxg5+ Kxg5 36. Kc3 h5 37. h4+ $1 Kg4 {Nie można 37… K:h4 wobec 38. Wg7! z szybkim matem.} 38. Rg7+ Kf4 39. Rg6 Kf3 {Po 39… Ke3 również nastąpi 40. Wf1 i czarne nie mają ratunku przed matem.} 40. Rf1+ Ke2 41. Rxf5 {i czarne poddały się, gdyż przed matem nie ma obrony, np. Kd1 42. We6 z następnym 43.Wf1#} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

5. A.Rubinstein – A.Alechin, 1911

[Site "Karlsbad (D15)"] [Date "1911.??.??"] [Round "23"] [White "Rubinstein, Akiba"] [Black "Alechin, Aleksander"] [Result "1-0"] [ECO "D15"] [Annotator "Jerzy Konikowski"] 1. d4 d5 2. Nf3 Nf6 3. c4 c6 4. Nc3 Qb6 5. Qc2 Bg4 6. Bg5 Nbd7 {Do wypróbowania jest wariant po} (6... dxc4 $5 7. e3 Bxf3 8. gxf3 Qa6 9. Bxf6 gxf6 10. b3 Qa5 11. Bxc4 e6) 7. e3 Ne4 $2 {Jest to zaprzeczenie podstawowych szachowych zasad, które zalecają szybki rozwój w fazie debiutowej. Oczywiście jest wiele wyjątków, ale akurat w tej konkretnej sytuacji posunięcie skoczkiem jest słabe. Czarne powinny grać 7… e6.} 8. Bf4 {Naturalnie na uwagę zasługiwało} (8. Nxe4 $1 dxe4 (8... Bxf3 9. gxf3 dxe4 10. O-O-O $1) 9. c5 Qa5+ 10. Nd2) 8... e6 9. Bd3 Qa5 10. O-O {Chyba nic nie stało na przeszkodzie, aby zagrać} (10. Bxe4 $1 dxe4 11. Nd2 {z dobrymi perspektywami dla białych.}) 10... Nxc3 11. bxc3 Bxf3 12. gxf3 dxc4 13. Bxc4 Nb6 14. Qb3 $1 {Głęboko przemyślana decyzja. Po narzucającym się} (14. Bb3 Nd5 15. Bxd5 Qxd5 (15... cxd5 $2 16. c4 Rc8 17. c5 b6 18. Rfc1 bxc5 19. dxc5 Rxc5 20. Qb3 {z niebezpieczną inicjatywą białych}) 16. Rab1 Qd7 17. c4 Be7 18. c5 O-O 19. Rfd1 {białe miałyby więcej przestrzeni do dalszych działań, ale Rubinstein wybrał inny plan.}) 14... Rd8 {Alechinowi trudno było zdecydować się na wariant po} (14... Nxc4 15. Qxb7 Nb6 16. c4 Rd8 (16... Be7 17. c5 $1) 17. Qxc6+ Rd7 (17... Ke7 18. Rab1 $1) 18. Rfb1 {z silną inicjatywą białych za ofiarowaną figurę.}) 15. Be2 Bd6 16. Bg3 Bxg3 {Z tą wymianą należało się jeszcze wstrzymać i najpierw wykonać roszadę.} 17. hxg3 O-O 18. f4 c5 19. Bf3 Rd7 20. a4 Nd5 21. Rfc1 g6 22. Qb5 $1 Qxb5 {Czarne powinny raczej unikać wymiany hetmanów, gdyż jest to korzystne tylko dla białych. Dlatego lepsze było 22… Hc7!?} 23. axb5 cxd4 24. cxd4 {Właściwie bardziej logiczne były posunięcia 24. c4!? lub nawet 24. e:d4!?, z możliwością wypracowania sobie wolnego pionka na skrzydle hetmańskim.} b6 25. Rc4 f5 26. Rc6 Kf7 27. Bxd5 $1 { Skoczek zajmował na d5 silną placówkę i dlatego Rubinstein postanowił go wymienić i przejść do korzystnej dla siebie końcówki czterowieżowej.} exd5 28. Rac1 Rfd8 29. Kf1 Ke7 30. Ke2 Rd6 31. R6c3 R6d7 32. Kd3 Ra8 33. Rc6 Rd6 34. Ke2 { Wyczekujący ruch. Prawdopodobnie Rubinstein zdawał sobie sprawę, że po} (34. Rxd6 Kxd6 35. Rc6+ Kd7 36. f3 {końcówka będzie raczej trudna do wygrania np.} Rf8 $1 ({Natomiast przegrywałoby} 36... Rc8 $2 {wobec} 37. Rxc8 Kxc8 38. e4 $1 Kd7 39. e5 Ke7 40. Ke3 {z przejściem króla na skrzydło królewskie. Trzeba zwrócić uwagę na skrzydło hetmańskie, gdzie czarne mają praktycznie pionka mniej.})) 34... Rxc6 35. Rxc6 Kd7 36. f3 Re8 $2 {Czarne nie wykorzystały szansy uratowania partii ruchem} (36... a5 $1 37. Rxb6 Kc7 $1 ({Ale nie} 37... a4 $2 38. Ra6 $1 {z wygraną białych.}) 38. Rc6+ Kb7 39. Kd3 a4 40. Kc2 Re8 $11) 37. Kd3 Re7 38. g4 {[#]} Re6 $2 {W czasie grania tej partii Alechin miał dopiero 19 lat i nie posiadał jeszcze wystarczającej wiedzy oraz doświadczenia w grze końcowej. Ruch wykonany w partii przegrywa, ale Rubinstein też przeoczył drogę do wygranej i niespodziewanie zagrał} 39. Rc1 $6 {Ta decyzja przedłużyła tylko przebieg partii. Tymczasem po} (39. Rxe6 $1 Kxe6 40. gxf5+ gxf5 (40... Kxf5 41. Ke2 $18) 41. e4 Kd6 42. e5+ Ke6 43. Ke2 Kf7 44. Kf2 Kg7 45. Kg3 Kf7 46. Kh4 Kg6 47. e6 $1 Kf6 (47... h6 48. e7 Kf7 49. Kh5 Kxe7 50. Kxh6 Kf6 51. Kh5 $18) 48. Kh5 Kxe6 49. Kg5 h5 50. Kxh5 Kf6 51. Kh6 Ke7 52. Kg5 Kd6 53. Kxf5 a5 54. bxa6 Kc6 55. Ke6 b5 56. a7 Kb7 57. f5 b4 58. f6 b3 59. f7 b2 60. f8=Q { białe wygrywały.}) 39... Re7 40. Rh1 Ke6 41. Rc1 Kd7 42. Re1 Rf7 43. Ra1 Kd6 44. Rc1 Kd7 45. Rc6 Rf8 46. Ke2 $1 {Z jasnym planem przeprowadzenia króla na prawe skrzydło w celu zmuszenia czarnych do osłabienia swych pionków.} Rf7 47. Kf2 Rf8 48. Kg3 Re8 49. Rc3 Re7 50. Kh4 h6 51. Kg3 {Plan został wykonany. Teraz monarcha zamierza wrócić na f2, aby bronić pionka e3 i zwolnić wieżę z tego obowiązku, która dzięki temu będzie miała więcej możliwości działania.} h5 {Trudno było już coś lepszego zaproponować czarnym. Po} (51... Re8 52. Ra3 Ra8 53. gxf5 gxf5 54. Kh4 {białe łatwo wygrywały.}) 52. Kh4 $1 {Zmiana planu. Pole g5 zostało osłabione, wiec król zdąża w tym kierunku.} Rh7 53. Kg5 $2 {Niedokładność, która mogła kosztować białe pół punktu. Tymczasem po prawidłowym} (53. gxf5 $1 gxf5 54. Kg5 h4 55. Kxf5 h3 56. Rc1 h2 57. Rh1 Kd6 58. e4 { białe łatwo wygrywały.}) 53... fxg4 54. fxg4 hxg4 55. Kxg4 Rh1 56. Kg5 Rb1 57. Ra3 Rxb5 $2 {Po niedokładnościach przeciwnika Alechin mógłby teraz manewrem króla} (57... Ke6 $1 {uratować partię. Przykładowy wariant:} 58. Rxa7 Rg1+ 59. Kh4 Rh1+ 60. Kg3 Rg1+ 61. Kf3 Rf1+ 62. Ke2 Rb1 {i nie widać, jak białe mogłyby wzmocnić grę.}) 58. Rxa7+ Kd6 59. Kxg6 Rb3 60. f5 Rxe3 61. f6 Rg3+ 62. Kh7 Rf3 63. f7 Rf4 64. Kg7 Rg4+ 65. Kf6 $1 ({Ale nie} 65. Kf8 $2 {z powodu} Rxd4 66. Re7 Rf4 67. Ke8 d4 68. f8=Q Rxf8+ 69. Kxf8 d3 {z remisem.}) 65... Rf4+ 66. Kg5 Rf1 67. Kg6 Rg1+ 68. Kf6 Rf1+ 69. Kg7 Rg1+ 70. Kf8 Rd1 71. Ke8 Re1+ 72. Kd8 Rf1 73. Rd7+ Kc6 74. Ke8 Rf4 75. Re7 Kb5 76. Rb7 {i czarne poddały się.} (76. Rb7 Kb4 77. f8=Q+ Rxf8+ 78. Kxf8 b5 79. Ke7 Kb3 80. Kd6 b4 81. Kxd5) 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

6. A.Rubinstein – R.Teichmann, 1908

[Site "Wiedeń, mecz (4) (D55)"] [Date "1908.??.??"] [Round "4"] [White "Rubinstein, Akiba"] [Black "Teichmann, Richard"] [Result "1-0"] [ECO "D55"] [Annotator "Jerzy Konikowski"] 1. d4 d5 2. c4 e6 3. Nc3 Nf6 4. Bg5 Nbd7 5. e3 Be7 6. Nf3 O-O 7. Qc2 b6 { Nie jest to silny ruch, gdyż goniec na b7 będzie spełniał rolę statysty. Dlatego teoria poleca} ({lub} 7... c5 {i po} 8. cxd5 Nxd5 9. Bxe7 Qxe7 10. Nxd5 exd5 11. Bd3 g6 12. dxc5 Nxc5 13. O-O Bg4 14. Nd4 Rac8 {czarne mają za izolowanego pionka d5 aktywną grę figurową.}) (7... c6 {np.} 8. cxd5 exd5 9. Bd3 Re8 10. O-O Nf8 {z obustronnymi szansami. Lub}) 8. cxd5 {Typowa reakcja zamykająca diagonalę czarnemu gońcowi, który zaraz stanie na b7.} exd5 ({Słabe jest} 8... Nxd5 $2 9. Nxd5 exd5 10. Bxe7 Qxe7 11. Qxc7 {i białe mają pionka więcej.}) 9. Bd3 Bb7 10. O-O-O $1 {Konsekwencja planu białych: przygotowanie ataku na króla!} c5 11. h4 c4 $2 {Pozycyjny błąd: zamkniecie linii ”c” jest na rękę wyłącznie białym, które szybciej rozwinęły inicjatywę na drugiej stronie. Dlatego silniejsze jest} (11... cxd4 $1 12. exd4 Rc8 {z planem a7-a6 i b6-b5 z kontrgrą na skrzydle hetmańskim.}) ({We wcześniejszej partii pomiędzy obydwoma przeciwnika nastąpiło} 11... Rc8 12. Kb1 Re8 13. dxc5 Rxc5 $2 ({Silniejsze było } 13... bxc5 $5) 14. Nd4 Ne4 15. Bxe4 dxe4 16. Ndb5 Ba6 17. Qa4 Bxb5 18. Nxb5 Bxg5 19. hxg5 Re7 (19... Rxg5 20. Nxa7 b5 21. Qd4 {z wygraną białych}) 20. Rd4 Qa8 21. b4 Rc8 22. Nd6 b5 23. Nxc8 $1 {i czarne poddały się, Rubinstein-Teichmann, Karlsbad 1907. Teichmann nie wyciągnął wniosków z tej partii i powtórzył wariant w błędnej redakcji.}) 12. Bf5 Re8 13. Bxf6 { W celu przyspieszenia akcji na skrzydle królewskim białe oddają gońca.} Nxf6 14. g4 $1 {Białe są szybsze na prawej flance od akcji przeciwnika po drugiej stronie.} Bd6 15. g5 Ne4 16. h5 $1 Qe7 {Bicie pionka} (16... Nxg5 { przegrywało gładko po} 17. Nxg5 Qxg5 18. Bxh7+ Kf8 19. h6 $1 gxh6 (19... g6 20. Rdg1 Qf6 21. Bxg6 $1 fxg6 22. Rxg6 $18) 20. Rdg1 Qf6 21. Rh5 Qe6 22. Bg6 $1 Ke7 23. Bxf7 Qxf7 24. Rf5 Qe6 25. Rg7+ Kd8 26. Rxb7 {i przed biciem na d5 nie ma obrony. Białe mają wygraną pozycje.}) 17. Rdg1 {Białe mają wyraźną przewagę pozycyjna na skrzydle królewskim, gdyż ich figury zajęły atakujące pozycje.} a6 $2 {Czarne zaplanowały po b6-b5-b4 kontgrę na skrzydle hetmańskim. Jednakże ta akcja nie ma szans na powodzenie, ponieważ białe mają już wszystkie swoje siły przygotowane do boju. Dlatego konieczne było 17… g6. [#]} 18. Bxh7+ $1 { Precyzyjnie obliczona ofiara gońca: białe przeprowadzają wzorcowy atak na króla. } Kxh7 19. g6+ Kg8 {Lub} (19... fxg6 20. Nxe4 dxe4 21. Ng5+ Kh6 (21... Kg8 22. Qxc4+ Kf8 23. Nh7#) 22. hxg6+ Kxg6 23. Nxe4+ Kf7 24. Qxc4+ {z wygraną białych.} ) 20. Nxe4 dxe4 ({Przegrywało} 20... Qxe4 21. gxf7+ Kxf7 22. Ng5+ {i hetman ginie.}) 21. h6 $1 {Dla ataku warto było oddać skoczka.} f6 {Inne odpowiedzi też przegrywają:} (21... exf3 22. gxf7+ Qxf7 23. hxg7 $1 $18 {lub}) (21... fxg6 22. Nh4 g5 23. h7+ (23. Ng6 Qf6 24. h7+ Kf7 25. h8=Q Rxh8 26. Nxh8+ {powinno też wystarczyć do zwycięstwa}) 23... Kf7 24. Nf5 Qe6 25. Rxg5 g6 26. Rh6 gxf5 27. Rxe6 Kxe6 28. Qd1 $18 {z wygraną.}) 22. hxg7 $1 exf3 {Czarne mają dwie figury więcej, ale atak białych jest decydujący.} 23. Rh8+ Kxg7 24. Rh7+ Kg8 25. Qf5 $1 c3 26. Rxe7 {i czarne poddały się wobec} Bxe7 (26... Rxe7 27. Rh1 cxb2+ 28. Kxb2 Rd8 29. Qxf6 $18) 27. Qe6+ Kg7 28. Qf7+ Kh6 29. Qh7# 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

7. A.Rubinstein – J.R.Capablanca, 1911

[Site "San Sebastian (D33)"] [Date "1911.??.??"] [Round "13"] [White "Rubinstein, Akiba"] [Black "Capablanca, Jose Raul"] [Result "1-0"] [ECO "D33"] [Annotator "Jerzy Konikowski"] 1. d4 d5 2. Nf3 c5 3. c4 e6 4. cxd5 exd5 5. Nc3 Nc6 6. g3 Be6 {Obecnie częściej stawia się najpierw skoczka na polu f6.} 7. Bg2 Be7 8. O-O Rc8 $6 { Jest to strata czasu. Czarne powinny po 8… Sf6 kontynuować rozwój skrzydła królewskiego i tak już wcześniej grał Capablanca.} 9. dxc5 {Stwarza czarnym izolowanego pionka na d5.} Bxc5 10. Ng5 $5 {Białe są lepiej rozwinięte i przystępują już do konkretnych działań.} Nf6 11. Nxe6 fxe6 12. Bh3 Qe7 13. Bg5 { Silne było 13. e4!?, ale Rubinstein wybrał rozwojowe posunięcie.} O-O $2 { Nie zawsze roszada – jak zaraz zobaczymy – jest najlepszym rozwiązaniem. Najpierw należało zagrać profilaktycznie 13… Wd8!, aby uniknąć kombinacji białych.} 14. Bxf6 {Współczesne analizy komputerowe wykazały, że dokładniejsze było teraz} (14. Nxd5 $1 exd5 15. Bxf6 gxf6 16. Bxc8 Rxc8 17. Qxd5+ {z przewagą białych, ale jej realizacja na pewno nie byłaby łatwa.}) 14... Qxf6 15. Nxd5 $1 {Konsekwencja planu białych, które zdecydowały się w taktyczny sposób wyjaśnić sytuację w partii.} ({Po spokojnym} 15. e3 Rcd8 { czarne miałyby do gry dobrą pozycję.}) 15... Qh6 $2 {Capablanca zbyt lekko potraktował tę pozycję i dlatego białym udało się zrealizować ich plan gry. Konieczne było} (15... Bxf2+ $1 16. Kg2 (16. Kh1 Qh6 $1) 16... Qe5 ({Przegrywa } 16... Qf7 $4 {wobec} 17. Nf4 $1) 17. Rxf2 Rxf2+ 18. Kxf2 Rd8 19. Ne7+ Kh8 20. Qb3 Nxe7 21. Qxe6 Qd4+ 22. Kg2 Nd5 {i z powodu osłabionej pozycji królewskiego skrzydła czarne miałyby rekompensatę za pionka.}) 16. Kg2 Rcd8 {[#]} 17. Qc1 $1 { Doskonały ruch, którego Capablanca nie przewidział. Białe odwiązały swego skoczka, zaatakowały gońca i zaproponowały wymianę hetmanów. Takim samym manewrem Rubinstein wcześniej pokonał mistrza świata Emanuela Laskera na turnieju w Petersburgu w 1909 roku (zobacz partię nr 2).} exd5 {Właściwie nie było wyboru. Po} (17... Qxc1 18. Bxe6+ Kh8 19. Raxc1 {białe miałyby decydująca przewagę materialną.}) 18. Qxc5 Qd2 19. Qb5 Nd4 20. Qd3 Qxd3 21. exd3 {Powstała końcówka z pionkiem więcej u Rubinsteina, który pewnie zrealizuje przewagę.} Rfe8 22. Bg4 Rd6 23. Rfe1 Rxe1 24. Rxe1 Rb6 25. Re5 $1 { Pasywne byłoby} (25. Rb1 $2 {Ale dobrzy wyglądało}) (25. b3 $5 {np.} Kf7 ({Po} 25... Ra6 {łatwo wygrywało} 26. Re5 Rxa2 27. Rxd5 Nc6 28. Rd7 Ne5 29. Be6+ Kf8 30. Rxb7 Nxd3 31. Rf7+ Ke8 32. Rxg7 Rxf2+ 33. Kg1 {ze zdobyciem czarnego pionka.}) 26. Re5 Rd6 27. Bc8 Nc6 (27... b6 28. Bb7 {ze zdobyciem pionka d5}) 28. Rh5 b6 29. Bb7 Nb4 30. a3 Nxd3 31. Rxd5 Rxd5 32. Bxd5+ Kf6 33. f4 {i białe z aktywnym gońcem powinny wygrać powstałą końcówkę. Rubinstein wybrał inną drogę, która zapewniła zwycięstwo.}) 25... Rxb2 26. Rxd5 Nc6 27. Be6+ Kf8 28. Rf5+ Ke8 29. Bf7+ Kd7 30. Bc4 a6 {Z planem stworzenia sobie wolnego pionka na skrzydle hetmańskim. Po} (30... Kd6 31. Rf7 b5 32. Rb7 $1 ({P o} 32. Bb3 {silne byłoby} a5 $1) 32... Kc5 33. Bg8 Ne5 34. Rxg7 Nxd3 35. Rf7 h5 36. Bh7 Ne5 37. Rxa7 Kb6 38. Ra3 Ng4 39. Rf3 Rxa2 40. h3 Ne5 41. Rf5 Nc4 42. Rxh5 {białe bez problemu wygrywały.}) 31. Rf7+ Kd6 32. Rxg7 b5 33. Bg8 a5 34. Rxh7 a4 35. h4 b4 36. Rh6+ Kc5 37. Rh5+ Kb6 38. Bd5 $6 {Rubinstein prawdopodobnie zmęczony dotychczasowym przebiegiem skomplikowanej partii popełnił w tym momencie błąd, który mógł kosztować go pół punktu. Tymczasem po prawidłowym} (38. Bc4 $1 {byłoby dużo łatwiej wygrać, np.} b3 39. Rb5+ ({Wygrywało też} 39. axb3 a3 40. Rb5+ Kc7 41. b4 Nxb4 42. Ra5 Nc2 43. h5 {i czarne mogłyby się poddać.}) 39... Kc7 40. Bxb3 $1 (40. axb3 a3 41. b4 {też wygrywało}) 40... axb3 41. axb3 {połączone wolne pionki bez problemu wygrywały.}) 38... b3 $4 { Capablanca nie wykorzystał szansy uratowania partii. Mogło to nastąpić po} ( 38... Rxa2 $1 39. Bc4 ({Po} 39. Bxa2 $4 b3 {czarne pionki byłyby nie do zatrzymania. Ale na uwagę zasługuje}) 39... Rc2 40. Rb5+ Kc7 41. Bg8 a3 42. h5 a2 43. Bxa2 Rxa2 44. h6 Ra6 45. g4 Ne7 46. g5 Rb6 47. Rxb6 Kxb6 48. f4 b3 49. h7 Ng6 50. f5 b2 51. fxg6 b1=Q 52. h8=Q Qc2+ {z wiecznym szachem; analiza Garriego Kasparowa.}) 39. axb3 a3 40. Bxc6 Rxb3 {Po} (40... a2 {wygrywało} 41. Rb5+ Ka6 42. Rb8 a1=Q 43. Ra8+ {ze zdobyciem hetmana.}) 41. Bd5 a2 42. Rh6+ { i czarne poddały się wobec} (42. Rh6+ Ka7 (42... Kb5 43. Bc4+ Kc5 44. Ra6 $18) 43. Rh8 {Za tę porażkę Capablance udało się zrewanżować dopiero w 1928 roku na turnieju w Berlinie.}) 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

8. R.Reti – A.Rubinstein, 1920

[Site "Göteborg (B29)"] [Date "1920.??.??"] [Round "7"] [White "Reti, Richard"] [Black "Rubinstein, Akiba"] [Result "0-1"] [ECO "B29"] [Annotator "Jerzy Konikowski"] 1. e4 c5 2. Nf3 Nf6 3. e5 Nd5 4. Nc3 e6 5. g3 Nc6 6. Bg2 Nxc3 7. bxc3 ({ Współczesna teoria debiutów poleca} 7. dxc3 $1 {np.} d6 8. Bg5 Qc7 9. exd6 Bxd6 10. Qe2 O-O 11. O-O-O {i w tej pozycji z obustronnymi roszadami białe mogą szybciej rozwinąć inicjatywę na skrzydle królewskim.}) 7... d6 8. exd6 Bxd6 9. O-O O-O 10. d3 ({W późniejszej partii (Haga 1921) Yates zagrał przeciwko Rubinsteinowi aktywniej} 10. d4 {i dalej gra tak się potoczyła:} Be7 11. Qd3 Bd7 $6 ({Współcześnie teoria poleca} 11... cxd4 $1 12. cxd4 Qa5 13. Bd2 Qa3 14. c3 b6 15. Rfe1 Bb7 {z dobrą grą czarnych, które grożą prostym manewrem Sc6-a5 z opanowaniem pola c4.}) 12. Rb1 $1 Na5 13. Ne5 Be8 14. Be4 h6 15. Rd1 Qc7 16. Bf4 ({Po silniejszym} 16. Nc4 $1 {czarne miałyby pewne kłopoty.}) 16... Bd6 17. Qe2 cxd4 18. cxd4 Rc8 19. Bd3 Nc6 20. Qe4 f5 21. Qe3 Nxe5 22. Bxe5 Bxe5 23. dxe5 b5 24. Bxb5 Bxb5 25. Rxb5 Qxc2 {z mniej więcej równą końcówką ciężkofigurową. Czarne ostatecznie, po niedokładnej grze przeciwnika, zainkasowały pełny punkt.}) 10... Be7 {Profilaktyczny ruch uniemożliwiający manewr skoczka na g5.} 11. Be3 Bd7 12. Qd2 $6 {Nieuzasadniona decyzja, bowiem ruch hetmanem zabiera miejsce dla skoczka, który z pola d2 mógł być przerzucony na e4 lub c4. W późniejszej analizie zaproponowano} (12. Rb1 $1 b6 ({Po} 12... Qc7 {silne jest} 13. Bf4 {i teraz hetman musiałby odejść na c8, gdyż po} e5 $2 {nastąpi} 14. Nxe5 $1 Nxe5 15. Rxb7 Qd6 16. Bxe5 Qxe5 17. Rxd7 {z przewagą materialną białych.}) 13. Nd2 {z zamiarem Sc4 lub Se4 i aktywną grą białych.}) 12... Qc7 13. Rfe1 Rad8 14. Bf4 Bd6 15. Bxd6 Qxd6 16. Qe3 b6 17. Nd2 Ne7 18. Nc4 Qc7 19. Qe5 $6 {Wymiana hetmanów jest na rękę czarnym, które uzyskują teraz korzystniejsza końcówkę. Należało grać 19. a4! z ideą a4-a5 itd. } Qxe5 20. Nxe5 Ba4 $1 21. Re2 Nd5 22. Bxd5 $2 {Należało zdecydować się na} ( 22. c4 {Przykładowy wariant:} Nb4 23. Rc1 f6 $1 ({Ale nie} 23... Nxa2 $2 24. Ra1 Nc3 25. Ree1 f6 26. Ra3 fxe5 27. Rxc3 {i białe niespodziewanie stoją dobrze.}) 24. Nf3 Kf7 ({Ciekawe byłoby} 24... Bxc2 $5 25. Rcxc2 Nxc2 26. Rxc2 Rxd3 {itd.}) 25. Ne1 {z pasywną pozycja, ale możliwą do obrony.}) {[#]} 22... exd5 $1 {Głębokie zrozumienie pozycji. Otwarcie linii ”e” będzie korzystne dla czarnych i jednocześnie pionek d5 będzie kontrolował ważne pola c4 i e4.} 23. Rae1 Rfe8 24. f4 f6 25. Nf3 Kf7 26. Kf2 Rxe2+ 27. Rxe2 Re8 28. Rxe8 Kxe8 {W powstałej końcówce czarne mają przewagę pozycyjną z uwagi na słabe pionki c2 i c3. Zobaczymy teraz prawdziwy kunszt Rubinsteina w końcowej fazie partii.} 29. Ne1 Ke7 30. Ke3 Ke6 31. g4 $2 {Groziło Se6-f5 z wtargnięciem czarnego króla w głąb pozycji białych. Ruch pionkiem uniemożliwia przeprowadzenie tego planu, lecz wiąże się z osłabieniem prawego skrzydła. Dlatego na uwagi zasługiwało} (31. d4 $5 Kf5 32. Kf3 {z planem Se1-g2-e3+. W każdym razie czarne miałaby w tym wariancie więcej problemów technicznych do pokonania, niż w partii.}) 31... Kd6 32. h3 g6 33. Kd2 Bd7 $1 {W końcówkach z pionkami na obu skrzydłach goniec jest przeważnie silniejszy od skoczka z uwagi na jego większą mobilność. Skoczek musi stracić kilka temp, aby go przeprowadzić z jednej strony szachownicy na drugą. W tej końcówce Rubinstein pokazał w pouczający sposób wyższość gońca nad skoczkiem. W przygotowaniu jest h7-h5!} 34. Nf3 Ke7 $1 {Profilaktyka: czarne chcą zagrać h7-h5 w korzystnym momencie.} 35. Ke3 ({Po} 35. g5 Bxh3 36. gxf6+ Kxf6 37. Ng5 Bd7 38. Nxh7+ Kf5 39. Ke3 Ba4 {widać dominację gońca nad oddalonym od swoich pionków nieprzyjacielskim skoczkiem.}) 35... h5 $1 {Nastał właśnie ten odpowiedni moment.} 36. Nh2 { Przegrywa oczywiście} (36. g5 Bxh3 37. gxf6+ Kxf6 38. Ng5 Bd7 {itd., lub}) (36. gxh5 gxh5 37. h4 Ke6 {z wtargnięciem czarnego króla na f5 z wygraną.}) 36... Kd6 {Sytuacja na prawej stronie jest na razie ustabilizowana i król ustawi się w centrum, aby mieć szybszą drogę na skrzydło hetmańskie.} 37. Ke2 d4 $1 { Silny ruch odbierający białemu królowi ważne pole e3. Czarny monarcha zajmuje ważne stanowisko i w każdym momencie może być przerzucony na oba skrzydła.} 38. cxd4 $2 {Decydujący błąd umożliwiający czarnemu królowi przejście poprzez pole c5 na lewe skrzydło. Dlatego konieczne było trzymanie zamkniętego charakteru pozycji w tej części szachownicy.} (38. c4 $1 { po czym mogło nastąpić} hxg4 39. hxg4 (39. Nxg4 Ke6 40. Nh6 f5 $19) 39... g5 40. fxg5 (40. f5 Ke5 41. Kf3 Ba4 $19) 40... fxg5 41. Kf2 Ba4 42. Nf3 Bxc2 43. Ke2 Ba4 44. Nxg5 Ke7 {i czarne musiałyby się jeszcze bardzo natrudzić, aby doprowadzić partie do zwycięstwa.}) 38... cxd4 39. Kd2 hxg4 40. hxg4 ({ Końcówka pionkowa po} 40. Nxg4 Bxg4 41. hxg4 g5 $1 {byłaby gładko wygrana dla czarnych. Przykładowy wariant:} 42. fxg5 fxg5 43. Ke2 Kc5 44. Kf3 Kd5 45. Ke2 b5 46. Kf2 a5 47. Kg3 Kc5 48. Kf3 (48. a3 a4 $1 49. Kf3 b4 50. axb4+ Kxb4 $19) 48... Kb4 49. Ke4 Kc3 50. Kf5 Kxc2 51. Kxg5 Kxd3 52. Kf4 Kc2 53. g5 d3 54. g6 d2 55. g7 d1=Q 56. g8=Q Kb2 {z następnym zdobyciem pionka a2 i zwycięstwem czarnych.}) 40... Bc6 41. Ke2 ({Po} 41. c3 dxc3+ 42. Kxc3 Bg2 $1 43. Kd4 b5 44. Ke3 a5 45. a3 (45. Kf2 Bd5 $19) 45... Kc5 46. Kf2 Bd5 {rozstrzygało b5-b4!}) 41... Bd5 $1 {Idealne pole dla gońca.} 42. a3 b5 43. Nf1 a5 44. Nd2 a4 $1 { W ten sposób czarne przygotowują decydujący przełom b5-b4.} 45. Ne4+ (45. Kd1 g5 46. fxg5 fxg5 {i czarny król ma wolną drogę do pola f4.}) 45... Bxe4 46. dxe4 b4 $1 47. Kd2 bxa3 48. Kc1 g5 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

9. G.A.Thomas – A.Rubinstein, 1925

[Site "Baden-Baden (C98)"] [Date "1925.??.??"] [Round "2"] [White "Thomas, George Alan"] [Black "Rubinstein, Akiba"] [Result "0-1"] [ECO "C98"] [Annotator "Jerzy Konikowski"] 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bb5 a6 4. Ba4 Nf6 5. O-O Be7 6. Re1 b5 7. Bb3 d6 8. c3 O-O 9. h3 {Tym posunięciem białe chcą uniknąć związania swego królewskiego skoczka po Gc8-g4, aby aktywnie zagrać w centrum d2-d4. Skromnym ruchem d2-d3 jest dość trudno walczyć o przewagę. Oto przykład z praktyki turniejowej naszego arcymistrza:} (9. d3 Na5 10. Bc2 c5 11. Nbd2 Nc6 12. Nf1 d5 13. exd5 ({ Po} 13. Qe2 d4 14. Ng3 Re8 15. Bb3 Be6 16. Bxe6 fxe6 17. Bd2 Qd6 18. Red1 Nd7 19. Rac1 Rac8 20. c4 Nf8 21. Ng5 Bxg5 22. Bxg5 Ng6 23. Qg4 Rf8 {czarne uzyskały dobrą pozycję, Yates-Gruenfeld, Mariańskie Łaźnie 1925.}) 13... Qxd5 14. Qe2 Bb7 15. Bb3 Qd7 16. Bg5 Rae8 17. Qd2 h6 18. Bh4 Nh5 19. Bg3 Bd6 20. Ne3 Kh7 21. h3 Nxg3 22. fxg3 f5 23. Rad1 Bb8 24. Nf1 Rd8 25. Qe2 Qd6 26. Bc2 Qf6 { z aktywniejszą grą czarnych i późniejszym ich zwycięstwem, Michell-Rubinstein, Mariańskie Łaźnie 1925.}) 9... Na5 10. Bc2 c5 {To jest wyjściowa pozycja systemu Czigorina.} 11. d4 Qc7 12. Nbd2 Nc6 {Klasyczna odpowiedz: skoczek wraca do centrum. Obecnie częściej się gra} (12... cxd4 13. cxd4 Nc6 {itd.}) 13. d5 {Ten plan zamknięcia centrum z tempem jest znany od dawna i dalej cieszy się popularnością w turniejach różnej klasy.} Nd8 {Ten obronny plan czarnych został wprowadzony do praktyki waśnie przez Rubinsteina i nadal jest uważany za najlepszy dla czarnych. Alternatywa 13… Sa5 jest rzadziej stosowana, gdyż umieszcza skoczka na skraju szachownicy. Idea Rubinsteina jest bardziej logiczna, gdyż skoczek zmierza do ochrony swojego króla.} 14. Nf1 {Charakterystyczne przegrupowanie skoczka w kierunku czarnego króla. W partii Bogoljubow-Rubinstein, Berlin 1926, grano} (14. a4 Rb8 $1 ({Czarne muszą dokładnie rozgrywać fazę debiutową. Niedobre jest} 14... b4 $2 {wobec} 15. Nc4 a5 16. Nfxe5 $1 Ba6 17. Bb3 dxe5 18. d6 Bxd6 19. Qxd6 Qxd6 20. Nxd6 { z lepszą końcówka białych, Capablanca-Vidmar, Nowy Jork 1927.}) 15. axb5 ({Po} 15. c4 b4 16. Nf1 Ne8 17. g4 g6 18. Ne3 f6 19. Kh2 Nf7 20. Rg1 Kh8 21. b3 Rg8 22. Bb2 Bf8 23. h4 Qe7 24. Rg2 Bh6 {czarne utrzymały równowagę, Bogoljubow-Rubinstein, Wrocław 1925.}) 15... axb5 16. c4 ({Obecnie teoria poleca} 16. b4 $1) 16... b4 17. Nf1 Ne8 18. g4 g6 19. Bh6 Ng7 20. Ne3 f6 21. Kg2 Nf7 22. Bxg7 Kxg7 23. Nd2 Rh8 24. Ndf1 h5 25. Ng3 hxg4 26. hxg4 Ng5 { ze świetną pozycją czarnych, choć partia zakończyła się ostatecznie remisem .}) 14... Ne8 15. a4 ({Współcześnie gra się częściej} 15. g4 {z planem Sf1-g3 i aktywnymi działaniami na skrzydle królewskim. W tym przypadku otwarcie linii ”a” jest zbędne.}) 15... Rb8 16. axb5 axb5 17. g4 ({Obecnie często białe ruchem} 17. b4 {najpierw wyjaśniają sytuację na lewej flance i po} c4 {mogą przeprowadzić typową akcję przeciwko nieprzyjacielskiemu królowi, np.} 18. N3h2 f6 19. f4 Nf7 20. Nf3 g6 21. f5 Ng7 22. g4 Bd7 23. Be3 Ra8 24. Qd2 Qb7 25. Rac1 Ra2 26. Ng3 Rfa8 27. h4 {z atakiem. Tak grano w kliku partiach we współczesnej praktyce turniejowej.}) 17... g6 18. Ng3 Ng7 19. Kh1 f6 20. Rg1 Nf7 21. Qf1 Bd7 22. Be3 Ra8 {Sytuacja na skrzydle królewskim się ustabilizowała w ten sposób, ze czarne stworzyły bastion ochronny wokół króla i teraz mogą przystąpić do organizacji kongrgry na skrzydle hetmańskim. W pierwszej kolejności należało opanować linię ”a”.} 23. Qg2 Rxa1 24. Rxa1 Qb7 25. Kh2 Ra8 26. Qf1 Ra6 $1 27. Nd2 Qa8 28. Rxa6 Qxa6 29. Nb3 {[#]} Ng5 $1 {Przy zamkniętym centrum czarne mogły swobodnie operować na obu flankach. Ruchem skoczka Rubinstein przystąpił do działania w miejscu, gdzie normalnie grę prowadzi rywal.} 30. Kg2 h5 31. h4 {Osłabienie królewskiego skrzydła jest tylko na rękę czarnym. które wykorzystają tę sytuację w dalszej części partii.} Nf7 32. gxh5 gxh5 33. Kh2 Qc8 {Przerzut sił na skrzydło królewskie. Czarne powoli opanowują sytuację na szachownicy.} 34. Qg2 Kf8 35. Nd2 f5 $1 {Uaktywniony goniec zaatakował teraz pionka h4, należącego do gwardii ochronnej swego monarchy.} 36. exf5 Bxh4 37. f6 Bxf6 38. Qf3 Bh4 39. Bg6 ({Oczywiście} 39. Nxh5 {było niemożliwe, wobec} Bg4 $1) 39... Bxg3+ 40. fxg3 Bf5 41. Bxf7 ({Tylko tak białe mogły stworzyć przesłanki do dalszej gry, gdyż po} 41. Bxh5 Nxh5 42. Qxh5 Kg7 {ich sytuacja byłaby bez żadnych perspektyw. Tymczasem czarne po Gf5-g4 z następnym Hc8-f5 mogłyby stworzyć rywalowi wiele gróźb.}) 41... Kxf7 42. Ne4 $2 {Optycznie ruch skoczkiem wyglądał może dobrze, ale w efekcie białe wybrały błędny plan gry, co spowoduje przyszłe kłopoty i porażkę. Białe powinny pomyśleć o wzmocnieniu swego pionka d5, który stanie się łupem przeciwnika. Dlatego silniejsze było} (42. c4 $1 {i teraz po} b4 {pionek d5 miałby swego naturalnego obrońcę na c5. A po} (42... bxc4 43. Nxc4 {skoczek atakowałby punkt d6.})) 42... Qd7 43. Bh6 Kg6 44. Bxg7 Kxg7 45. b4 $2 {Kolejny błąd pogłębiający jeszcze bardziej kryzys w obozie białych. Chodzi o słabość d5, której nie będzie już można wzmocnić pionkiem c. Dlatego silniejsze było odejście skoczkiem na d2 lub f2, aby mieć w zanadrzu b2-b3 i c3-c4.} c4 46. Nd2 Qf7 47. Qe3 Qxd5 {Ważny pionek padł, co przesadzi ostatecznie o losie partii. Dalszy przebieg partii zostawimy już bez komentarza.} 48. Qg5+ Bg6 49. Qe7+ Kg8 50. Qd8+ Kf7 51. Qd7+ Kf6 52. Qd8+ Kf5 53. Qd7+ Kf6 54. Qd8+ Kg7 55. Qe7+ Qf7 56. Qxd6 Qf2+ 57. Kh3 Kh6 $1 58. Nb1 Qf5+ 59. Kg2 Qxb1 60. Qf8+ Kg5 61. Qd8+ Kg4 62. Qd7+ Qf5 63. Qd1+ Kg5 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

10. E.Cohn – A.Rubinstein, 1909

[Site "Petersburg (D21)"] [Date "1909.??.??"] [Round "?"] [White "Cohn , Erich"] [Black "Rubinstein, Akiba"] [Result "0-1"] [ECO "D21"] [Annotator "Jerzy Konikowski"] 1. d4 d5 2. Nf3 c5 {Czarne przystąpiły do aktywnych działań w centrum.} 3. c4 { Najsilniejsza odpowiedź.} dxc4 4. dxc5 {Słaba kontynuacja, po której czarne bez problemu wyrównują grę. Silniejsze jest 4. e3 lub 4. d5.} Qxd1+ 5. Kxd1 Nc6 6. e3 Bg4 7. Bxc4 e6 8. a3 Bxc5 9. b4 Bd6 10. Bb2 Nf6 11. Nbd2 Ke7 {Po wymianie hetmanów czarny król może pozostać w centrum i wziąć aktywny udział w dalszej grze, roszada w tym momencie nie miałaby większego sensu.} 12. Ke2 ({ Należało najpierw wyjaśnić pozycję gońca g4. A wiec silniejsze było} 12. h3 {i po} Bh5 13. g4 Bg6 {dopiero teraz} 14. Ke2 $1 {z mnie więcej równymi szansami.} ) 12... Be5 $1 {Czarne wykorzystując związanie skoczka f3, wymieniają – korzystnie dla siebie – gońca b2.} 13. Bxe5 Nxe5 14. Rhc1 Rac8 15. Bb3 Rhd8 16. Nc4 {Białe postanowiły uprościć pozycję w celu ułatwienia obrony.} ({Po} 16. h3 Nxf3 (16... Bxf3+ 17. Nxf3 Nxf3 18. Kxf3 Rxc1 19. Rxc1 Rd3 {jest również możliwe}) 17. Nxf3 Bf5 18. Nd4 Bg6 {czarne stałyby aktywniej.}) 16... Nxc4 17. Rxc4 Rxc4 18. Bxc4 Ne4 19. Ke1 {Groziło Rd8-d2+.} Bxf3 20. gxf3 Nd6 21. Be2 { 21. Gd3 wyglądało logiczniej.} Rc8 22. Kd2 Nc4+ {Rubinstein zdecydował się na przejście do równej końcówki wieżowej, licząc na błąd przeciwnika. Dlatego obiektywnie najsilniejsze było tutaj 22… e5 z minimalną przewagą.} 23. Bxc4 Rxc4 24. Rc1 $2 {Intuicja Rubinsteina się sprawdziła. Cohn wykonał ten ruch w przekonaniu, że przechodzi do remisowej końcówki. Błędna decyzja, ponieważ ten ruch prowadzi do przegranej. Konieczne było wiec} (24. f4 $1 Kf6 25. Kd3 b5 26. Rg1 {i nie widać, jak czarne mogą wzmocnić pozycję.}) 24... Rxc1 25. Kxc1 {[#]} Kf6 $1 {Z uwagi na słabości pionkowe na skrzydle królewskim i aktywnego króla przeciwnej strony, powstała końcówka pionkowa jest łatwo wygrana dla czarnych. Zobaczmy w jak pouczający sposób Rubinstein zrealizował swoją przewagę pozycyjną.} 26. Kd2 Kg5 27. Ke2 {Marsz królem na drugie skrzydło przegrywa:} (27. Kd3 Kh4 28. Kd4 Kh3 29. Kc5 Kxh2 30. Kd6 Kg2 31. Kc7 b5 32. Kc6 h5 33. Kxb5 h4 34. Ka6 h3 35. Kxa7 h2 36. b5 h1=Q 37. b6 Qa1 38. b7 Qxa3+ 39. Kb6 Kxf3 40. b8=Q Qb4+ 41. Kc7 Qxb8+ 42. Kxb8 f5 {i jeden z czarnych pionków osiąga pole przemiany.}) 27... Kh4 28. Kf1 Kh3 29. Kg1 e5 30. Kh1 ({Po} 30. e4 { do wygranej prowadzi taka droga:} g5 31. Kh1 h5 32. Kg1 h4 33. Kh1 g4 34. fxg4 Kxg4 35. Kg2 h3+ 36. Kg1 Kf3 {itd.}) 30... b5 $1 {Aby mieć wolną rękę na prawej stronie, trzeba zablokować skrzydło hetmańskie.} 31. Kg1 f5 32. Kh1 { Przegrywa także} (32. e4 fxe4 33. fxe4 g5 34. Kh1 (34. f3 Kh4 35. Kg2 g4 36. f4 exf4 37. e5 Kg5 {i wszystko jest jasne}) 34... Kg4 35. Kg2 h5 36. f3+ Kf4 37. Kf2 (37. h3 Ke3 38. Kg3 Ke2 39. h4 gxh4+ 40. Kg2 h3+ 41. Kxh3 Kxf3 {z wygraną czarnych}) 37... g4 38. fxg4 hxg4 39. Kg2 Kxe4 40. Kg3 Kd3 {i pionek osiąga pole e1.}) 32... g5 33. Kg1 h5 34. Kh1 g4 {Do celu prowadziło też} (34... e4 $5 35. fxe4 fxe4 36. Kg1 h4 37. Kh1 Kg4 38. Kg1 h3 39. Kf1 Kf3 40. Kg1 (40. Ke1 Kg2 41. Ke2 g4 42. Ke1 Kxh2 43. Kf1 g3 44. fxg3 Kxg3 45. Kg1 h2+ 46. Kh1 Kf3 {z wygrana}) 40... Ke2 41. Kh1 Kxf2 42. a4 bxa4 43. b5 a3 44. b6 a2 45. b7 a1=Q#) 35. e4 {Lub} (35. fxg4 fxg4 36. Kg1 h4 37. Kh1 e4 38. Kg1 g3 39. hxg3 hxg3 40. fxg3 (40. Kf1 g2+ 41. Kg1 a6 {i białe mogą się poddać}) 40... Kxg3 41. Kf1 Kf3 {i wszystko jest jasne.}) 35... fxe4 36. fxe4 (36. fxg4 hxg4 37. Kg1 e3 $1 38. fxe3 e4 39. Kh1 g3 40. hxg3 Kxg3 {ze zdobyciem pionka e3.}) 36... h4 37. Kg1 g3 38. hxg3 hxg3 {i białe poddały się.} (38... hxg3 39. f4 (39. f3 g2 40. Kf2 Kh2 {z następnym dorobieniem hetmana na g1}) 39... exf4 40. e5 f3 41. e6 f2+ 42. Kf1 Kh2 43. e7 g2+ 44. Kxf2 g1=Q+ {czarne szybciej dorabiają hetmana.}) 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

241

Wybrane partie Akiby Rubinsteina