Wybrane partie Jana Adamskiego

 

Wybrane partie Jana Adamskiego

Po kliknięciu na dowolne posunięcie otworzy się okienko z szachownicą (można je dowolnie przesuwać oraz zmieniać jego rozmiar).

W zestawieniu wybranych partii Jana Adamskiego znajduje się jedna z nielicznych w całym projekcie partia przegrana przez opisywanego zawodnika. Jednak partia ta, a raczej okoliczności jej zakończenia, są na tyle wyjątkowe, że nie mogło jej tutaj zabraknąć. Niewątpliwie wyjątkowy był również przeciwnik – Michaił Tal, jeden z najwybitniejszych szachistów w historii. Warto zapoznać się z opisem Władysława Litmanowicza, ponieważ w wyniku błędu sędziowskiego Jan Adamski stracił okazję do odniesienia wyjątkowego zwycięstwa.

1. M.Tal – J.Adamski, 1974

     Na turnieju PKWN w Lublinie 1974 r. przytrafił się Janowi Adamskiemu niecodzienny wypadek. Wygrał on mianowicie partię z byłym mistrzem świata Michaiłem Talem według wszelkich prawideł sztuki szachowej, a mimo to sędziowie (a raczej sędzia główny) zaliczyli mu przegraną. Oto jak do tego doszło.
     Partia miała przebieg ostry i obfitowała w komplikacje. Obaj zawodnicy przestali od pewnego momentu zapisywać posunięcia. Jak zwykle w tego rodzaju przypadkach, dalszy ciąg partii polegał na błyskawicznej wymianie ruchów. Ale oto wytwarza się pozycja, w której Tal musi stracić figurę. Zastanawia się krótko, daje tzw. przedśmiertelnego szacha gońcem i nie bacząc na to, że chorągiewka na zegarze Adamskiego opada – poddaje partię. Sędzia rundowy (Zenon Ambrożewicz), obserwujący przebieg partii, nie zdążył interweniować, tzn. przeprowadzić normalnej w tego rodzaju przypadkach kontroli czasu. Tal – jak oświadczył później – poddał partię będąc przekonany, iż liczba 40 posunięć została już przekroczona.
     Ale teraz na widownię wkracza… pani Talowa. Zwraca ona swemu małżonkowi uwagę na fakt, iż chorągiewka na zegarze Adamskiego opadła przed poddaniem partii przez Tala oraz że liczyła posunięcia i według niej wykonano jedynie 39 ruchów. Powstaje krótkie zamieszanie, do sprawy wkracza sędzia główny (z tytułem sędziego międzynarodowego) Tadeusz Pieprzowski, który… wydaje polecenie uzupełnienia zapisu partii i przeprowadza formalną kontrolę czasu, ignorując całkowicie fakt poddania partii przez Tala. W czasie odtwarzania przebiegu partii zaistniała rozbieżność między zapisami Tala i Adamskiego: u Tala było jedynie 39 posunięć (czarnych), u Adamskiego – 41, z tym że dwa posunięcia zostały, jego zdaniem, powtórzone.
     Sędzia główny opiera się na zapisie Tala i przyznaje mu zwycięstwo na skutek przekroczenia czasu do namysłu przez Adamskiego. Ten składa odwołanie do zwołanego ad hoc jury d’appel, które jednakże podtrzymuje stanowisko sędziego głównego, wychodząc z założenia, że… chorągiewka opadła przed poddaniem partii przez Tala oraz że Adamski postąpił nie fair, przedstawiając sędziemu blankiet z zapisem nie odpowiadającym prawdziwemu przebiegowi partii.
     A co mówią przepisy? Polski Kodeks szachowy z 1973 r., oparty na przepisach FIDE, mówi wyraźnie (art. 3.7.2.2.), że przegrana przez przekroczenie czasu następuje dopiero w momencie wydania odnośnego orzeczenia przez sędziego. Przepis ten pokrywa się całkowicie z stanowiskiem stałej Komisji Przepisów Gry FIDE.
     Tak więc kapitulacja Tala wyprzedziła w czasie interwencję sędziego głównego i zgodnie z przepisami FIDE – oznacza bezapelacyjną przegraną zawodnika poddającego się. A oto przebieg tej dramatycznej partii:


2. J.Smejkal – J.Adamski, 1968


3. J.Adamski – H.Ardiansyah, 1970


4. J.Adamski – R.Grąbczewski, 1970


5. J.Adamski – R.Ničevski, 1974


6. Z.Księski – J.Adamski, 1980


7. J.Adamski – O.Foișor, 1983


8. J.Adamski – P.Staniszewski, 1985


9. J.Adamski – R.Djurhuus, 1998


10. J.Adamski – N.de Firmian, 1998