Wybrane partie Kazimierza Makarczyka

Wybrane partie Kazimierza Makarczyka

wyboru dokonał Przemysław Jahr, komentarze przepisał Ulrich Jahr

zobacz: partie polskich szachistów

Po kliknięciu na dowolne posunięcie otworzy się okienko z szachownicą (można je dowolnie przesuwać oraz zmieniać jego rozmiar).

1. K.Makarczyk – S.Kohn, 1927

[Site "Łódź, Mistrzostwa Polski (B13)"] [Date "1927.??.??"] [Round "?"] [White "Makarczyk, Kazimierz"] [Black "Kohn, Stanisław"] [Result "1-0"] [ECO "B13"] [Annotator "Źródło: Szachy 3/1939"] 1. d4 c6 2. e4 d5 3. exd5 cxd5 4. Bd3 Nc6 5. c3 e6 $2 {Czarne nie powinny zamykać Gc8, a grać Sf6. Na 6. h3 g6! rozwijając gońca na g7.} 6. Nf3 Qc7 7. O-O Bd6 8. Re1 Nf6 9. Nbd2 O-O {Krótka roszada, przy zamknięciu gońca na c8 i słabości pionka e5 oraz półotwartej linii „e”, jak również możliwości przerzucenia białej wieży na trzecią linię, z góry przesądza los czarnego króla. Należało przygotować długą roszadę, grając 9… Gd7.} 10. Qe2 $1 b6 11. Ne5 Bxe5 12. dxe5 Nd7 13. Nf3 Re8 { Czarne chcą wzmocnić skrzydło królewskie za pomocą Sd7-f8, lecz teraz następuje piękna niespodzianka. [#]} 14. Bxh7+ $3 Kxh7 15. Ng5+ Kg8 ({Białe matowały w siedmiu posunięciach po:} 15... Kg6 16. Qd3+ f5 17. exf6+ Kxf6 18. Qf3+ Kg6 19. Qf7+ Kh6 20. Nxe6+ Qf4 21. Bxf4+ g5 22. Bxg5#) 16. Qh5 Nf8 17. Bf4 $1 {Strategiczny punkt e5 musi być opanowany, dopiero wówczas można będzie rozpocząć decydujące natarcie.} Ng6 18. Bg3 Nce7 19. h4 Nf5 20. Qh7+ Kf8 21. h5 Nge7 22. h6 $1 Nxh6 (22... Ng6 23. hxg7+ Nxg7 24. Qh6 {z wygraną.}) 23. Qh8+ Neg8 (23... Nhg8 $4 24. Nh7#) 24. Bh4 $1 {Z groźbą 25. Sh7 mat, a 24… f5 nie wiele pomaga wobec 25. ef gf 26. Sh7 i S:f6.} Ke7 25. Ne4+ Kd7 26. Nd6 Ba6 27. Qxg7 Kc6 28. c4 $1 {Biedny król nie zaznaje spokoju. Teraz atak przenosi się na skrzydło hetmana.} dxc4 (28... Bxc4 29. b3 $1) 29. Qg3 Qd7 30. Qa3 Bc8 31. Qf3+ Kc5 32. Qe3+ Kc6 33. Qe4+ Kc7 34. Qxa8 Nf5 35. Qxa7+ Kc6 36. Qa4+ Kc7 37. Nxe8+ {Za powyższą partię mistrz Makarczyk otrzymał nagrodę za piękność, ofiarowaną przez Marszałka Piłsudskiego w kwocie 2000 zł.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

2. M.de la Torriente – K.Makarczyk, 1930

[Site "Hamburg, Olimpiada (C47)"] [Date "1930.??.??"] [Round "14"] [Result "0-1"] [White "de la Torriente, Manuel Golmayo"] [Black "Makarczyk, Kazimierz"] [ECO "C47"] [Annotator "Władysław Litmanowicz (Polscy szachiści 1945–1980)"] 1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Nc3 Nf6 4.d4 exd4 5.Nxd4 Bb4 6.Nxc6 bxc6 7.Bd3 O-O 8.O-O d5 9.exd5 cxd5 10.Bg5 c6 11.Qf3 {To wszystko dobrze jest znane z teorii debiutów.} Be7 12.h3 {Słaby ruch. Teoria zaleca w tym miejscu 12. Wae1.} h6 13.Bh4 Rb8 14.b3 {Lepsze było 14. Wab1.} Rb4 $1 15.Bg3 Nh7 $1 {Czarne wyraźnie przechwyciły inicjatywę.} 16.Rfe1 {Również i teraz lepsze było 16. Wae1.} Ng5 17.Qe2 Bf6 18.Be5 {[#]} Bxh3 $1 {Grom z jasnego nieba!} 19.gxh3 Bxe5 {i białe poddały się, ponieważ zarówno po 20.Hxe5? jak i 20.Hd2 nastąpi 20…Sf3+} 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

3. K.Makarczyk – M.Duchamp, 1933

[Site "Folkestone, Olimpiada (E16)"] [Date "1933.??.??"] [Round "2"] [White "Makarczyk, Kazimierz"] [Black "Duchamp, Marcel"] [Result "1-0"] [ECO "E16"] [Annotator "Gedali Szapiro (Szachy 6/1958)"] 1. d4 Nf6 2. Nf3 b6 3. c4 e6 4. g3 Bb7 5. Bg2 c5 6. d5 exd5 7. Nh4 Qc8 8. cxd5 d6 9. Nc3 Be7 10. e4 O-O 11. Nf5 $1 Qd8 12. O-O g6 {To posunięcie należało wykonać znacznie wcześniej, by udaremnić wymianę czarnopolowego gońca za skoczka. Teraz białe chwytają ster walki.} 13. Nxe7+ Qxe7 14. Re1 Qd7 15. Bg5 Kg7 16. Qf3 Ng8 17. Rad1 Na6 18. Ne2 Nc7 19. Qc3+ f6 20. Bc1 $3 {Z intencją obsadzenia śmiercionośnej przekątnej a1-h8.} Nb5 21. Qd2 g5 22. b3 h6 23. Bb2 Ne7 24. f4 Kh7 {Czarny król ewakuował przekątną czarnopolową, ale wpadnie pod rynnę. Białe niezwłocznie otworzą przekątną b1-h7. [#]} 25. e5 $1 dxe5 26. fxe5 fxe5 27. Qd3+ Ng6 {Niestety jedyne.} (27... Kg8 {przegrywa figurę po} 28. d6 $1) ({na} 27... Qf5 {nastąpi} 28. Be4 {,}) ({zaś po} 27... Nf5 28. g4 {.}) 28. Be4 $3 Qe8 ({Przegrywało również} 28... Rg8 29. Bxe5 ({ Na} 29. Rf1 Nd4 {rozstrzyga forsownie} 30. Nxd4 exd4 31. Rf6 Qd8 32. Rdf1 Rg7 33. Bxg6+ Rxg6 34. Rf7+ {Po ruchu w partii czarne znalazły się w stanie obrony względnej; jeden ze skoczków musi zginąć.}) 29... Rae8 30. Bf5 Qd8 31. Bxg6+ Rxg6 32. Rf1 Qxd5 33. Qxd5 Bxd5 34. Rxd5 Rge6 35. Rf5 Kg6 36. g4) 29. Bxg6+ {Czarne poddały się, gdyż tracą skoczka na polu b5 po} Qxg6 30. Qxb5 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

4. K.Makarczyk – A.Pytlakowski, 1947

[Site "Łódź, mecz (4) (C54)"] [Date "1947.??.??"] [Round "4"] [White "Makarczyk, Kazimierz"] [Black "Pytlakowski, Andrzej"] [Result "1/2-1/2"] [ECO "C54"] [Annotator "Źródło: Szachy 3/1947"] 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bc4 Bc5 4. c3 Nf6 5. d4 exd4 6. cxd4 Bb4+ 7. Nc3 { Stare gambitowe posunięcie, wprowadzone jeszcze przez Greco w XVII wieku.} Nxe4 8. O-O Bxc3 {Równie silne jest bicie skoczkiem, słabe natomiast:} (8... O-O 9. d5 Bxc3 10. bxc3 Ne7 11. Re1 Nf6 12. d6 Ng6 13. Ba3 c6 14. Ne5 Nxe5 15. Rxe5 b6 16. Qf3 Bb7 17. Rae1 {z silnym naciskiem białych.}) 9. bxc3 {Bardzo ostry, choć według obecnego stanu teorii do remisu tylko prowadzący atak Möllera 9. d5 – w tej decydującej partii (obaj przeciwnicy mieli po 1,5 pkt) nie zadowala naszego Olimpijczyka.} d5 $1 10. Ba3 $2 {To mogło doprowadzić do przegranej. Niepoprawność ofiary figury została w swoim czasie udowodniona przez Laskera. Prawidłowe ruchy to 10. Gd3, 10. Hc2 lub 10. We1.} dxc4 ({Słabsze dla czarnych było} 10... Be6 11. Bb5 Nd6 12. Bxc6+ bxc6 13. Ne5 O-O 14. Nxc6 Qf6 15. Re1) 11. Re1 f5 12. Nd2 Kf7 13. Nxe4 fxe4 14. Rxe4 { Krytyczna pozycja.} Re8 $2 {Narzucający się ruch wieżą prowadzi tylko do remisu…} ({Lasker w meczu ze Steinitzem zagrał} 14... Qf6 $1 15. Qe2 Bf5 $1 16. Qxc4+ Kg6 17. Re3 Rae8 18. Rae1 Rxe3 19. Rxe3 h5 20. h3 h4 21. d5 Ne5 22. Qxc7 Nd3 {i wygrał bez większych trudności.}) 15. Qh5+ $1 g6 {Jedyne!} 16. Qxh7+ Kf6 17. Rae1 $1 Rh8 {Na to posunięcie białe przygotowały efektowną odpowiedź, ale i inne ruchy nie prowadziły już do wygranej, np.} (17... Rxe4 18. Rxe4 Bf5 19. Qh4+ {i czarne muszą przyjąć remis, bo} g5 20. Qh6+ Bg6 21. h4 {byłoby zbyt niebezpieczne.}) (17... Bd7 18. Rxe8 Bxe8 19. Qh4+ g5 20. Qh6+ Bg6 21. h4 $1 {z niebezpiecznym atakiem.}) {[#]} 18. Re6+ $3 Bxe6 {Bić oczywiście trzeba.} 19. Rxe6+ Kxe6 20. Qxg6+ Kd7 $1 (20... Qf6 $2 21. d5+ $1) (20... Kd5 $2 21. Qf7+ Ke4 22. Qf3#) 21. Qf5+ Ke8 22. Qg6+ Kd7 23. Qf5+ {Remis. Piękna partia!} 1/2-1/2 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

5. A.Jurkiewicz – K.Makarczyk, 1948

[Site "Wrocław, Drużynowe Mistrzostwa Polski (D51)"] [Date "1948.??.??"] [Round "?"] [White "Jurkiewicz, Antoni"] [Black "Makarczyk, Kazimierz"] [Result "0-1"] [ECO "D51"] [Annotator "Źródło: Szachy 10/1948"] 1. d4 d5 2. c4 e6 3. Nc3 Nf6 4. Bg5 Nbd7 5. e3 c6 6. a3 {Białe pragną uniknąć obrony Cambridge Springs. Czarne, nawet godząc się na wymianę cennego w tym wariancie czarnopolowego gońca, przenosi grę na „stonewallskie” tory.} Be7 7. Nf3 Ne4 8. Bxe7 {Eliskases z Gilgiem (Bad Liebverda 1934) i Kiper, właśnie z Makarczykiem (Warszawa 1936 lub 1938), spróbowali w podobnej pozycji odejść Gf4? i po natychmiastowym f5 oraz g7-g5-g4, dostali się pod silny atak, któremu ulegli.} Qxe7 9. Qc2 f5 10. Bd3 O-O 11. O-O Rf6 12. Qb3 {Hetman nie ma tu nic do roboty, znacznie lepsze było 12. Se4.} Kh8 $1 13. Rfd1 Rh6 14. Bf1 g5 $1 {Białe są już w defensywie!} 15. g3 $2 {Konieczne było 15. Hc2 i jeśli 15… g4, to 16. Sd2.} g4 16. Nh4 $2 { Drugi gruby błąd, z dwojga złego lepsze było 16. Se1. Teraz czarne mogły już bić na h4, ale będący w niedoczasie Makarczyk nie decyduje się jeszcze i kończy mobilizację metodycznie wzmacniając nacisk.} Ng5 $1 { Teraz grozi już 17… W:h4 18. gh4 Sf3+ i 19. .. Hh4 z natychmiastową wygraną.} 17. Bg2 Nf6 18. cxd5 {Białe nie mają już dobrych posunięć i nie wiedzą już, co grać.} exd5 19. Qb4 Qd8 $1 20. Ne2 Nfe4 21. Nf4 Rb8 22. Rac1 Bd7 23. Nd3 a5 24. Qe1 Rxh4 $1 {Wreszcie wszystkie przygotowania ukończone i ta precyzyjnie przygotowana ofiara, wisząca w powietrzu od dziewięciu (!) posunięć, rozstrzyga szybko i efektownie.} 25. gxh4 Nf3+ 26. Bxf3 gxf3 27. Nf4 Qxh4 28. Rc2 Rg8+ 29. Kh1 b6 $1 30. b4 Be8 31. b5 {Ostatnia próba ucieczki przed przeznaczeniem…} cxb5 32. Rb1 Bh5 33. Rxb5 {[#]} Rg2 $3 { Od dawna przewidziana pointe’a! Grozi mat na h2, ubocznie S:f2+.} 34. Rc8+ ({ Jeżeli} 34. Nxg2 {to} fxg2+ 35. Kg1 (35. Kxg2 Bf3+ $1) 35... Ng5) 34... Kg7 35. Rc7+ Kf8 36. Rc8+ Kf7 37. Rc7+ Ke8 38. Rc8+ Kd7 39. Rc7+ Kxc7 40. Qc1+ Kd7 41. Rxd5+ Nd6 42. Nxg2 fxg2+ 43. Kg1 Qe4 {Ostatnie posunięcie czarne zapisały, a następnego dnia białe nie stawiły się na dogrywkę, przyznano więc czarnym zwycięstwo.} 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

6. K.Makarczyk – T.Ciejka, 1951

[Site "Sopot, turniej międzynarodowy (A10)"] [Date "1951.??.??"] [Round "1"] [White "Makarczyk, Kazimierz"] [Black "Ciejka, Tadeusz"] [Result "1-0"] [ECO "A10"] [Annotator "Kazimierz Makarczyk (Szachy 10/1951)"] 1. Nf3 e6 2. c4 f5 3. Nc3 Nf6 4. d3 d6 5. g3 Be7 6. Bg2 O-O 7. e4 fxe4 8. dxe4 {Dzięki 4. d3 i 7. e4 białe sprowokowały 7… f:e4, co otworzyło im linię „d” i uniemożliwiło przeciwnikowi posuwanie centralnego pionka d. Ale czarne nie zagrały błędnie; mają one za to otwartą linię „f” oraz możliwość zatarasowania linii „d” skoczkiem, podpartym dwoma pionkami.} e5 9. Nd5 { Białe „upolowały” czarnopolowego gońca kosztem swobodnego rozwoju czarnych figur.} c5 ({Oczywiście nie można brać pionka e4, gdyż po} 9... Nxe4 10. Nxe7+ Qxe7 11. Qd5+ {czarne tracą figurę.}) 10. Nxe7+ Qxe7 11. O-O Nc6 12. Ne1 Nd4 {Skoro czarne ulokowały skoczka na mocnej pozycji d4, skoczek f3 też poprawia swoje stanowisko, bez obawy mijając się w przejściu (Sc2-Sd4) ze swym groźnym przeciwnikiem.} 13. Nc2 Be6 14. Ne3 Qd7 {Zamiar wymiany dobrze sytuowanego gońca e6 na mało aktywnego gońca g3 nie psuje białym szyków. Energiczniej byłoby zmobilizować do współpracy z gońcem i skoczkiem pionka b7-b5, przygotowując ten manewr przez a6.} 15. Qd3 Bh3 16. Bd2 Bxg2 17. Kxg2 Ng4 18. Nxg4 Qxg4 19. f3 Qh5 20. Rf2 Rf6 21. Raf1 Raf8 22. f4 {Nareszcie dzięki przewadze pionów na skrzydle królewskim białym udało się przejawić inicjatywę.} g5 {Ten ruch pionkiem jest wątpliwej wartości, gdyż białe uzyskują silnego pionka na linii „f” i paraliżują nim działalność czarnych wież. Możliwość przesunięcia pionka g5 na g4 nie jest groźna dla białych ze względu na bezpieczeństwo, jakie czyha na skoczka stojącego na nowe placówce.} 23. f5 g4 24. Qe3 h6 25. Bc3 {Białe serio nie myślą o zamianie skoczka na gońca i ruch Gc3 ma charakter demonstracji, mającej na celu sprowokowanie przeciwnika do zajęcia skoczkiem nowej pozycji.} Nf3 $2 {Czarne nie podejrzewają zamiarów przeciwnika i zajmują skoczkiem upatrzoną pozycję. Jednak odpowiedź białych i dalszy ciąg partii wykazują, że ten skoczek nie powinien opuszczać pola d4. Jeśli zaś białe zagrają 26.Gxd4, to wówczas czarne również uzyskają wolnego pionka, po czym gra wyrównuje się. [#]} 26. Rxf3 $1 {Teraz białe będą miały przewagę falangi pionków na skrzydle królewskim, a przy tym mogącej się posuwać po białych polach, gdy czarne atakuje goniec. Zasadniczym błędem byłoby 26. Wh1?? Hh3#.} gxf3+ 27. Qxf3 Qf7 ({Również w końcówce białe mogłyby zrealizować swoją przewagę, np.} 27... Qxf3+ 28. Rxf3 b5 $1 29. b3 $1) 28. b3 a6 {Czarne mają trudną pozycję i dlatego należało grać ostro, np. od razu 28… b5, chociaż wątpliwe, aby partia mogła być jeszcze uratowana. Teraz białe wygrywają łatwo.} 29. g4 Kh7 30. h4 Rg8 31. Bd2 Qg7 32. g5 Rff8 33. g6+ Kh8 34. Qh5 Rf6 35. Bxh6 Qh7 36. Kh2 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

7. K.Makarczyk – T.Florian, 1951

[Site "Bukareszt, turniej międzynarodowy (E60)"] [Date "1951.??.??"] [Round "3"] [White "Makarczyk, Kazimierz"] [Black "Florian, Tibor"] [Result "1-0"] [ECO "E60"] [Annotator "Kazimierz Makarczyk (Szachy 10/1951)"] 1. d4 Nf6 2. c4 g6 {Obrona Grünfelda „wisi w powietrzu”, a mistrz Florian jest znawcą tego debiutu. Ze względów psychologicznych białe zagrały więc:} 3. d5 {Teraz przeciwnik jest nieomal zmuszony do rozgrywania partii królewsko-indyjskiej.} Bg7 4. Nc3 d6 5. g3 Nbd7 6. Bg2 Nc5 7. Nf3 O-O 8. O-O a5 9. Nd4 $1 {Zupełnie na miejscu jest tu wykonanie pomysłu Flohra: wędrówka skoczka na b3 dla ewentualnego otwarcia linii „a”.} Nfd7 {Po partii Florian oświadczył, że chciał uniknąć zwykłej drogi rozwoju z e5, nie sądząc, aby to mogło zaszkodzić czarnym.} 10. Nb3 Nb6 {Skoczek stanął niewygodnie i białe otrzymują dobrą pozycję.} 11. Nxc5 dxc5 12. Qd3 Bf5 { Taki ruch wygląda na lekceważenie pozycji i… przeciwnika. Teraz białe osiągają znaczną przewagę.} 13. e4 Bc8 14. Be3 Nd7 15. f4 b6 16. e5 Bb7 17. Rad1 Re8 {Florian nie dostrzega odpowiedzi białych. [#]} 18. e6 $1 Nf6 ({ Oczywiście po} 18... fxe6 19. dxe6 Bxg2 20. exd7 $1 {białe zdobywają figurę.}) 19. exf7+ {Falanga białych pionków posłużyła do osłabienia pozycji czarnego króla oraz izolowania pionka e.} Kxf7 20. f5 gxf5 21. Bh3 $1 {Czarny goniec b7 cofnie się i tak na c8, a biały na g2 nie bierze udziału walce. Korzystniej więc wymienić gońca, gdyż czarne nie mogą grać e6 z powodu d:e6+.} Bc8 22. Bxf5 Bxf5 23. Qxf5 Kg8 24. Qe6+ Kh8 25. Bf4 $1 {Czarne mają słabe punkty na obydwu skrzydłach.} Rg8 26. Rde1 Ng4 {Rozpaczliwa próba kontrakcji.} 27. Qxe7 Bd4+ 28. Kg2 Rg7 29. Qxd8+ Rxd8 30. Re2 Rf7 31. h3 Nf6 32. Nb5 {Czarne poddały się, gdyż tracą przynajmniej jeszcze jednego pionka.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

8. K.Makarczyk – S.Szabo, 1951

[Site "Sopot, turniej międzynarodowy (E16)"] [Date "1951.??.??"] [Round "?"] [White "Makarczyk, Kazimierz"] [Black "Szabo, Stefan"] [Result "1/2-1/2"] [Annotator "Kazimierz Makarczyk (Szachy 1/1952)"] 1. d4 Nf6 2. Nf3 b6 3. g3 Bb7 4. c4 e6 5. Bg2 Bb4+ 6. Nbd2 {Ten ruch jest właściwie rezygnacją z przewagi pierwszego posunięcia, gdyż zagrożony wymianą skoczek nie ułatwi białym naturalnego manewru pionkiem na pole e4, a pozbyć się go, w zamian za cennego gońca b4, można będzie tylko ze stratą tempa (a3).} Na6 {Ze względu na zamierzone posunięcie c7-c5, tę pozycję skoczka można uznać za znośną, chociaż po wymianie białopolowych gońców trzeba się liczyć z wypadem Ha4.} 7. O-O O-O 8. Qc2 c5 9. a3 Bxd2 10. Bxd2 cxd4 11. Nxd4 Bxg2 12. Kxg2 d5 {Czarne pozbyły się kłopotów debiutowych i grożą atakiem na linii „c”. W razie cxd5 nastąpi Hxd5+ i skoczek musi wracać na pole f3.} 13. Nc6 $6 {Widząc fiasko mojej koncepcji debiutowej zdecydowałem się pchnąć skoczka do obozu przeciwnika, licząc na zyskanie tempa i możność utrzymania równowagi pozycyjnej.} Qd6 14. cxd5 Nxd5 {Niewygodnie byłoby odbić hetmanem, gdyż właśnie wtedy wypadłoby stracić ruch ze względu na groźbę szacha na c7.} 15. b4 {Dalszy ciąg zbyt ryzykownego manewru.} Rac8 $1 16. b5 Nb8 $1 17. Rfc1 {Białe osiągnęły swój cel, umacniając skoczka na polu c6, lecz teraz dopiero spostrzegłem, iż manewr jest taktycznie chybiony. Czarne mogą podważać obronę pionka b5, grając a7-a6 i nie będę mógł wykonać z tempem korzystnego ruchu e2-e4 (Sf6? e5! Itd.), ponieważ czarne wezmą na polu b5, z skoczka d5 odbiją z szachem, zyskując dwa pionki. Pozostałoby więc tylko 18.a4, a wtedy czarne utrwalą pozycję skoczka na polu d5 ruchem f5-f5!.} Nxc6 {Tą przedwczesną wymianą mój przeciwnik pozostawił pionka na polu a3, nie doceniając jego przyszłej roli.} 18. bxc6 f5 {Teraz nastąpiła niespodzianka; Szabo nie oczekiwał następnego posunięcia białych. [#]} 19. Bb4 $3 {W ten sposób czarne zmuszone są wymienić doskonale uplasowanego skoczka, przy czym otwiera się linia „a”, pionek na polu c6 zostaje wzmocniony, przez co białe uzyskują przewagę.} Nxb4 20. axb4 Qd5+ 21. Kg1 Rf7 22. Qc4 Qe5 ({Po wymianie hetmanów białe uzyskałyby przewagę w końcówce, gdyż po} 22... Qxc4 23. Rxc4 b5 {nastąpi} 24. Rc5 {z groźbą Wa5 i zdobywając pionka.}) 23. b5 f4 24. Ra3 $1 fxg3 25. hxg3 h5 {Szabo stara się przejąć inicjatywę, ale wobec zaabsorbowania wieży na polu c8 i stopowania pionka na polu c6, ta próba prowadzi jedynie do powstawania nowych słabości.} 26. Re3 Qf5 27. Rf3 Qe5 28. Rcc3 $1 Rxf3 29. Rxf3 Qd5 {Wreszcie czarne zorientowały się, iż pozycja jest trudna, więc szukają ratunku w końcówce wieżowej, tym razem jednak gorszej niż ta, którą można było osiągnąć w 22 posunięciu.} 30. Qxd5 exd5 31. Rd3 a6 32. bxa6 Rxc6 33. Rxd5 Rc1+ 34. Kg2 Ra1 35. Rxh5 Rxa6 36. Rb5 Kf7 37. f4 Ke6 38. Rg5 Kf6 39. Rb5 Ke6 40. Kf3 Kd6 41. Kg4 Kc6 42. Rb1 b5 43. Kf5 {To posunięcie zapisałem do koperty. Partia jest łatwo wygrana dla białych i może być dokładnie opracowana podczas przerwy. To posunięcie zapisałem do koperty. Partia jest łatwo wygrana dla białych i może być dokładnie opracowana podczas przerwy. Po tej partii w recenzjach robiono zarzut, że końcówka była źle przeanalizowana, a po wznowieniu gry wybrałem nie najlepszy wariant, który doprowadził tylko do remisu. Jednak tak nie jest, bo wybrany przeze mnie dalszy ciąg prowadził do wygranej.} Rb6 44. Ke5 ({W analizie domowej planowałem} 44. Kg6 {co prowadziło do wygranej np.:} Rb7 45. f5 b4 46. g4 Kd5 47. g5 Ke5 $1 48. Rf1 b3 49. f6 gxf6 50. gxf6 b2 51. f7 {itd. Po wznowieniu partii zapomniałem jednako ruchu 48. Wf1 i wówczas kosztem znacznego namysłu znalazłem inną kontynuację. Zarzut był więc częściowo słuszny, gdyż przeanalizowane warianty powinny być dobrze zapamiętane.}) 44... b4 45. Kd4 Kb5 46. g4 Rb8 {Inne ruchy również nie ratują partii.} 47. e4 Rd8+ 48. Ke5 Kc4 49. f5 b3 50. g5 Kc3 51. f6 Kc2 {W ciągu ośmiu posunięć po wznowieniu gry białe doprowadziły do wygranej pozycji. Teraz należało tylko odejść wieżą np. na pole b1 i czarne mogą się poddać, gdyż na Wd1 nastąpi wymiana wież , dorobienie hetmanów i wymiana ich na pierwszej linii. Zamiast tego w niedoczasie zagrałem:} 52. Rxb3 $4 {na co nastąpiło oczywiście.} gxf6+ 53. gxf6 Kxb3 54. f7 Kc4 55. Kf6 Rd1 56. e5 Kd5 57. Ke7 { i remis. Tak bywa, że gdy „zza kulis rutyny turniejowej” wychodzimy na scenę walki z postrachem „wolnomyślicieli” zegarem szachowym.} 1/2-1/2 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

9. K.Makarczyk – J.Gadaliński, 1951

[Site "Sopot, turniej międzynarodowy (E35)"] [Date "1951.??.??"] [Round "?"] [White "Makarczyk, Kazimierz"] [Black "Gadaliński, Jan"] [Result "1-0"] [Annotator "Kazimierz Makarczyk (Szachy 4/1952)"] 1. d4 Nf6 2. c4 e6 3. Nc3 Bb4 4. Qc2 d5 5. cxd5 exd5 6. Bg5 c5 {Lepsze było wrócić gońcem na e7, godząc się na stratę tempa, w porównaniu ze znanym wymiennym wariantem gambitu hetmańskiego.} 7. a3 Bxc3+ 8. bxc3 Nc6 9. Nf3 h6 10. Bxf6 {Białe nie mogą odstąpić z przekątnej g5-d2, gdyż obawiają się wymian na polu d4 i szacha hetmanem na a5, co zapewniłoby czarnym dobrą grę.} Qxf6 11. e3 O-O 12. Be2 Bf5 13. Qb2 {Białe mogły grać Hb3, atakując pionki d5 i b7. Jednak nie było powodu żałować ruchu Hb2, gdyż przeciwnik zagrał:} c4 14. O-O ({Teraz białe mogą wziąć pionka na polu b7, ale nie wyszłoby im to na dobre, np.:} 14. Qxb7 Rab8 15. Qc7 $1 (15. Qa6 Bc2) 15... Rb3 {z niewygodnymi dla białych komplikacjami. Posunięcie 13… c4 stanowi błąd strategiczny. Pionek na polu d4 staje się bardzo silny i białe grając e4 uzyskują przewagę.}) 14... Qe7 15. Nd2 Rfd8 {Wieża na linii „d” stoi bezużytecznie, a nie ma przecież czasu, aby ją przerzucić przez pole d6, wzdłuż szóstej linii.} 16. Rfe1 g5 $2 {Już na pierwszy rzut oka widać, że to posunięcie jest słabe. Czarne miały na widoku niemożliwy do wykonania plan powstrzymania pionkami ataku białych w centrum (e3-e4!). Następny ruch białych obala koncepcję przeciwnika.} 17. Bf3 $1 Bd3 ({Białe nie obawiają się} 17... g4 {na co nastąpiłoby oczywiście} 18. Bxd5 {i e4. Ale i tak czarnym trudno jest uprzedzić ten manewr.}) 18. e4 dxe4 19. Bxe4 Qc7 {Czarne nie mogą obronić pionka.} 20. Bxd3 cxd3 21. Qb5 Rac8 22. Qxd3 Ne5 23. Qf5 Ng6 {Oczywiście, po Hxc3 białe ruchem Se4 zdobywały figurę.} 24. Re3 Qc6 25. g3 Qd7 {Czarne proponują końcówkę, mając nadzieję akcją wież na otwartych liniach „d” i „c” powstrzymywać posuwanie się pionków przeciwnika.} 26. Qf3 {Za względu na osłabienie pozycji czarnego króla, białe wolą nie likwidować stadium gry środkowej.} Rc6 27. Ne4 Kg7 28. Rb1 b6 29. Rb5 $1 Rdc8 30. Rf5 Nf4 {Gadaliński widząc, że stoi gorzej, stara się zawikłać sytuację, licząc na niedoczas przeciwnika. [#]} 31. Qg4 $1 Rg6 {To posunięcie przyspiesza klęskę, a jednak jest usprawiedliwione, gdyż zawiera pułapkę.} 32. Rxf7+ $1 ({Jeśli teraz wieża zabije na polu f4, to czarne za skoczka zdobędą wieżę:} 32. Rxf4 Qxg4 33. Rxg4 f5 {itd.}) 32... Qxf7 33. Qxc8 {Białe zdobyły drugiego pionka i przeciwnikowi pozostały tylko rozpaczliwe zasadzki.} Re6 34. gxf4 $1 { Białe zdążyły obliczyć konsekwencje przyjęcia ofiary.} gxf4 35. Re1 { Decydujący ruch.} Qe7 ({Czarne nie mogą bić wieżą na polu e4, z powodu} 35... Rxe4 36. Qg4+ {i następnie Wxe4.}) ({Nie pomaga również przestawienie posunięć:} 35... Qg6+ 36. Kh1 Rxe4 37. Rg1 {lub 37. Hb7+ itd.}) 36. f3 Rg6+ 37. Kh1 Qh4 38. Rg1 Rxg1+ 39. Kxg1 Qe1+ 40. Kg2 Qe2+ 41. Nf2 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

10. K.Makarczyk – I.Grynfeld, 1952

[Site "Katowice, Mistrzostwa Polski (A49)"] [Date "1952.??.??"] [Round "?"] [White "Makarczyk, Kazimierz"] [Black "Grynfeld, Izaak"] [Result "1-0"] [Annotator "Kazimierz Makarczyk (Szachy 9/1953)"] 1. d4 Nf6 2. Nf3 g6 3. Nc3 {Ten debiut grywali arcymistrz Torre oraz byli mistrzowie świata Lasker i Capablanca.} d5 4. Bf4 Nh5 {Czarne już w czwartym posunięciu odstępują od zwykłego planu rozwinięcia sił i robią drugi ruch skoczkiem w debiucie, stawiając go na skraju szachownicy.} 5. Bg5 ({ Jednak posunięcie to ma swoje dodatnie strony, np.:} 5. Be5 f6 6. Bg3 Bg7 { Czarne w dogodnym dla siebie momencie wezmą na g3 i w zamian za osłabiona pozycję skrzydła królewskiego będą mieć parę gońców. Białe nie decydują się na ten wariant, zachowując wybór stanowiska dla gońca.}) 5... Bg7 {Należało ruchem h6 zmusić białe do zdeklarowania się: Ge3 czy Gh4.} 6. e4 {Białe otwierają partię licząc na to, iż przy okazji powstaje możliwość wycofania gońca na pole e3. Ciągle ten paniczny strach przed oddaniem przeciwnikowi gońca za skoczka, charakterystyczny dla stylu gry zawodnika, grającego białymi.} dxe4 7. Nxe4 Bg4 8. c3 Nd7 9. h3 Bf5 10. Ned2 $6 {Oczywiście, można było grać Gd3, białe jednak znowu utracić po ruchach h6 i g5 dwa gońce, a przecież goniec mógł cofnąć się na pole e3. } h6 11. Be3 Nhf6 12. Qb3 Nb6 13. c4 O-O 14. Be2 Rb8 {To posunięcie nie było potrzebne, gdyż białe nie mogą grać c5 wobec Ge6 itd.} 15. O-O g5 { Powoduje osłabienie pozycji pionkowej. Sytuacja czarnych jest nieco kłopotliwa.} 16. Ne5 Ne4 17. Nxe4 Bxe4 18. Rad1 f6 19. Nd3 $1 Nd7 20. f4 e6 { Ruchy f6 i e6 jeszcze bardziej osłabiły pozycję czarnych, ale trudno było znaleźć coś lepszego.} 21. Nf2 Bg6 22. Bd3 {Silnie grający goniec czarnych powinien być wymieniony, albo białe zyskają parę temp na przegrupowanie figur.} Bf7 23. Bb1 Re8 24. Ne4 $1 {Skoczek na polu e4 stoi bardzo dobrze.} Qe7 25. Qc2 $1 Nf8 26. b3 $1 {Czarne nie mają gry więc białe słusznie korzystają z tego, umacniając pionka c4 i przerzucając hetmana na doskonałą pozycję f2.} Rbd8 27. Qf2 b6 {Trochę lepiej było Gf7-g6. Pozycja czarnych wygląda jeszcze znośnie, ale jak się okaże, jest forsownie przegrana.} 28. fxg5 fxg5 {[#]} 29. Nf6+ {Właśnie tak! Po forsownym przejściu do końcówki, białe zdobywają decydującą przewagę.} Bxf6 30. Qxf6 Qxf6 31. Rxf6 Kg7 32. Rdf1 Re7 33. h4 $1 gxh4 {Rezygnacja, ale i inne posunięcia nie ratowały partii.} 34. Bxh6+ Kg8 35. R1f4 $1 c5 36. Rg4+ Kh8 37. Bxf8 {Czarne przekroczyły czas do namysłu.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

Wybrane partie Kazimierza Makarczyka