Wybrane partie Stanisława Gawlikowskiego

Wybrane partie Stanisława Gawlikowskiego

wyboru dokonał Przemysław Jahr, komentarze przepisał Ulrich Jahr

zobacz: partie polskich szachistów

Po kliknięciu na dowolne posunięcie otworzy się okienko z szachownicą (można je dowolnie przesuwać oraz zmieniać jego rozmiar).

1. G.Barcza – S.Gawlikowski, 1949

[Site "Warszawa, mecz Polska – Węgry (A92)"] [Date "1949.??.??"] [Round "?"] [White "Barcza, Gedeon"] [Black "Gawlikowski, Stanisław"] [Result "1/2-1/2"] [ECO "A92"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 7-8/1949)"] 1. c4 f5 2. d4 Nf6 3. g3 e6 4. Bg2 Be7 5. Nf3 O-O 6. O-O d5 7. Qd3 {Rzadko stosowane, nie najsilniejsze posunięcie.} ({Najgroźniejszą bronią przeciw debiutowi stonewall jest idea Botwinnika} 7. b3 c6 8. Ba3 $1 {z wymianą czarnopolowych gońców i dobrą grą na czarnych polach. Ruch w partii przeszkadza manewrowi skoczka z pola a3 na e5. Przez dłuższy czas pozostaje on na polu a3 w roli obserwatora i dlatego próba połączenia tych planów nie wydaje się być szczęśliwą.}) 7... c6 8. b3 Qe8 9. Ba3 $1 Bxa3 10. Nxa3 Qh5 11. Qe3 Ne4 12. Ne5 {Lepsze było 12. Sb1 i następnie 13. Sbd2. Manewr białych okaże się stratą czasu.} Nd7 13. Nxd7 ({Po} 13. f4 Ndf6 14. h3 g5 $1 {z lepszymi widokami dla czarnych.}) 13... Bxd7 14. Bxe4 $2 {Białe osłabiają skrzydło królewskie, licząc, że czarny goniec pozostanie bezczynny, ale popełniają strategiczną omyłkę.} ({Konieczne było 14.f4.} 14. f4) 14... fxe4 15. f3 $2 ({Jeżeli teraz} 15. f4 {to} Rf7 {co byłoby dla białych mniejszym złem.}) 15... e5 $1 {Nieoczekiwana odpowiedź. Czarne osiągają teraz wyraźną przewagę pozycji.} 16. cxd5 ({Jeżeli} 16. g4 { to najprościej} Qe8 {,}) ({a na} 16. Nc2 {czarne mają silną odpowiedź} Rae8 ) 16... exd4 $1 17. Qxe4 ({Jeżeli} 17. Qxd4 {to} exf3 18. exf3 Rxf3 19. Rxf3 Qxf3 20. Rd1 {i wobec groźby} Bh3 21. Qd2 Rf8 {czarne zdobywają pionka d5.}) 17... Rae8 18. Qd3 Qxd5 19. Rfe1 Rf7 $1 {Na to posunięcie, zapobiegające wymianie hetmanów i grożące, w zależności od okoliczności, zdublowaniem wież na linii „e” lub „f” czarne zużyły ponad pół godziny czasu, którego brak w dalszej części partii dawał im się we znaki.} 20. Rad1 c5 21. e4 $6 {Obosieczna próba pozbycia się słabości na polu e3. Teraz gra przenosi się na prawe skrzydło, gdzie białe mają sporo słabości, a czarne są liczniejsze i mogą szybko zorganizować decydujący atak.} Qh5 22. f4 Bc6 23. Rd2 g5 $1 24. Nc4 {Skoczek wreszcie ożył, ale na bardzo krótko… } Bb5 25. Rg2 Kh8 26. Qd2 Bxc4 27. bxc4 gxf4 $1 {W odpowiedniej chwili.} 28. gxf4 Qf3 29. Rg3 $1 {Białe znajdują jeszcze najlepsze posunięcie obronne.} ( {Czarne zdobyłyby pionka:} 29. Rf2 Rg7+ 30. Kf1 Qh1+ 31. Ke2 Rxe4+) 29... Qxf4 30. Qg2 Ref8 {Czarne chcą wymienić hetmany.} ({Najprostsze było} 30... Qe5 { i następnie 31… Wg7.}) 31. e5 Rf5 $2 {W dużym niedoczasie czarne rezygnują z właściwego planu, obawiając się jakichś niespodzianek!} ( 31... Qf2+ $1 32. Qxf2 Rxf2 {Wygrywało łatwo, np.:} 33. e6 R2f6 $1 ({ale nie } 33... Rxa2 {bo} 34. e7 Re8 35. Rf3 Kg7 36. Rg3+ {z wiecznym szachem!}) 34. e7 Re8) 32. Rg4 {[#]} Qxg4 $1 33. Qxg4 Rg8 34. h3 Rxg4+ $4 ({Gruby błąd w niedoczasie. Po} 34... h5 {białe mogły się spokojnie poddać.}) 35. hxg4 Rf7 $2 ({ Pewne praktyczne szanse dawało jeszcze} 35... Rf8) 36. e6 Re7 37. Re5 b6 38. Kf2 Kg7 39. g5 $1 h6 40. gxh6+ Kf6 $2 ({W dużym niedoczasie ostatnia niedokładność, po której czarne mogą już tylko walczyć o remis. Należało oczywiście grać} 40... Kxh6 {choć i wtedy nie było już wygranej:} 41. Kf3 Kg6 42. Ke4 Kf6 43. Kd5 d3 {i za pionka „e” muszą czarne oddać pionka „d”.}) 41. Re4 Kg6 $1 $11 {Niedoczas na szczęście minął … Na propozycję czarnych zgodzono się na remis, który czarne osiągają grając 42. Kf3 Kxh6 43. Kf4 d3! We wszystkich innych wariantach ryzykują one przegraną.} 1/2-1/2 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

2. H.Szapiel – S.Gawlikowski, 1950

[Site "Bielsko, Mistrzostwa Polski (A15)"] [Date "1952.??.??"] [Round "?"] [White "Szapiel, Henryk"] [Black "Gawlikowski, Stanisław"] [Result "0-1"] [ECO "A15"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 10/1950)"] 1. c4 Nf6 2. d4 e6 3. Nf3 b6 4. g3 Bb4+ 5. Bd2 Be7 $1 {Najlepsze. Pozyskane tempo Gd2 niczego nie daje białym. W wielu wariantach pozycja tego gońca na polu d2 okazuje się niekorzystna.} 6. Bg2 Bb7 7. Nc3 O-O 8. O-O d5 $1 ({ Słabsze i niezgodne z charakterem debiutu byłoby} 8... Ne4 {ze względu na proste} 9. Nxe4 Bxe4 10. Bc3 {jak i zalecane przez Pachmana 9.d5! z przewagą białych.}) 9. Ne5 {Za precyzyjniejsze uchodzi natychmiastowe 9.cxd5.} c6 10. cxd5 ({Po} 10. e4 $2 dxc4 $1 {wisi pionek na polu d4.}) 10... exd5 ({Możliwe jest tu również} 10... cxd5 {W partii Pachman – Ałatorcew 1946, nastąpiło dalej} 11. Rc1 Nfd7 $1 12. Nxd7 Qxd7 13. Bf4 Rc8 {z doskonałą grą dla czarnych.}) 11. Bg5 {Prawdopodobnie lepsze było 11. Hb3, choć i w tym wariancie trudno mówić o przewadze białych.} Nbd7 12. Nxd7 Qxd7 $1 { Znacznie silniejsze niż odbicie skoczkiem.} 13. Qd3 Rfe8 14. Rfe1 Rad8 15. Rad1 h6 16. Bf4 Bd6 17. Bxd6 Qxd6 {Mobilizacja obu stron została ukończona i wydaje się, że dzięki opanowaniu półotwartej linii „e” oraz pewniejszej pozycji pionków, czarne stoją nieco lepiej. Nie posiadają w swym obozie konkretnych słabości. Jedyną możliwością aktywnej gry dla białych jest wcześniej czy później ruch e2-e4, co jednak prowadzi do izolowanego pionka na polu d4. Z tego też powodu białe nie decydują się na ten manewr i pragną rozpocząć akcję na skrzydle hetmańskim.} 18. a3 Re7 19. e3 Bc8 20. Rc1 Rde8 21. Qc2 Bd7 {Czarnym udało się uaktywnić swoją najgorzej stojącą figurę. Teraz goniec broni pionka na polu c6 oraz kontroluje diagonalę c8-h3.} 22. b4 ({Na} 22. Qa4 {czarne grałyby} a5 ({ Ofiara pionka} 22... c5 {ze względu na} 23. dxc5 $1 bxc5 24. Qxa7 d4 25. Nd1 { z atakiem na pole c5 i obroną pola e3 byłaby zbyt zobowiązująca.}) {i po} 23. b4 h5 $1 {z groźbą 24… h4 (24. Bxa5 Wa8).}) 22... h5 {Wykorzystując okoliczność, że większość białych sił jest skupiona na skrzydle hetmańskim – czarne przystępują do ataku na skrzydle królewskim. Grozi 23… h4, 24… hxg3 (hxg4? Sg4) wraz z 25… Sg4 i 26… Hh6.} 23. h4 $2 { Automatyczne odparowanie groźby i jednocześnie przegrywający błąd.} ({ Należało grać} 23. Ne2 {i jeśli np.:} h4 {to} 24. Nf4 hxg3 25. hxg3 Ng4 26. Bh3 {z likwidacją czarnego skoczka i możliwą do obrony pozycją.}) 23... Ng4 24. Ne2 {[#]} g5 $1 25. hxg5 ({Jeżeli} 25. Bf3 {to} gxh4 26. Bxg4 hxg3 $1 27. Bxd7 gxf2+ $1 28. Kxf2 Qh2+ $1 29. Kf1 Rxe3 30. Ng1 {(inaczej Wf3+)} Rxe1+ {itd.}) 25... h4 {Grozi przede wszystkim 26… hxg3 27. Sxg3 Sxe3! z rozbiciem pozycji białych.} 26. gxh4 Qh2+ 27. Kf1 Rxe3 $1 {Klucz do kombinacji!} 28. g6 f6 { Białe poddały się. Grozi 29… Sxf2 30. Kxf2 Gh3 31. Wg1 Gxg2 32. Wxg2 Wxe2+ itd. Po 29. Sg3 Wxe1+ 30. Wxe1 Wxe1+ 31.Kxe1 Hxg2 białe tracą figurę, a po 29. fxe3 Sxe3+ hetmana za dwie figury przy beznadziejnej do obrony pozycji.} 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

3. S.Gawlikowski – W.Łuczynowicz, 1951

[Site "Łódź, Mistrzostwa Polski (E69)"] [Date "1951.??.??"] [Round "?"] [White "Gawlikowski, Stanisław"] [Black "Łuczynowicz, Wacław"] [Result "1-0"] [ECO "E69"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 11/1951)"] 1. Nf3 Nf6 2. d4 g6 3. c4 Bg7 4. Nc3 O-O 5. g3 d6 6. Bg2 Nbd7 7. O-O e5 8. e4 c6 9. h3 Re8 ({Czy teoretyk czeski przecenia nieco siłę wariantu} 9... exd4 10. Nxd4 Nb6 11. b3 d5 12. exd5 cxd5 {którego reputację po 12.c5 zachwiała znana partia Nowotelnow – Bolesławski (Memoriał Czigorina, Moskwa 1947), a po} 13. cxd5 Nbxd5 14. Nxd5 Nxd5 15. Bb2 Qa5 16. Qe1 $1 {nowe, cenne posunięcie dr Euwe’go. Wydaje się jednak, że 9… We8 przygotowując 10… exd4 odpowiada bardziej duchowi pozycji, wymagającej rozwiązań Bronsteina (Hb6, a7-a5-a4), a przedwczesne otwarcie centrum (d6-d5) powinno wyjść na korzyść lepiej rozwiniętej strony, co potwierdza dotychczasowa praktyka.}) 10. d5 ({L.Pachman opatruje posunięcie 9. We8 pytajnikiem, uważając, że jeżeli czarne stracą choćby jedno tempo, nie dostaną się już do uwalniającego ruchu d6-d5, podając taki przykład:} 10. Be3 $1 exd4 11. Nxd4 Nb6 $2 (11... Nc5 $1) 12. b3 d5 13. exd5 cxd5 14. c5 $1 Nbd7 15. Ndb5 $1 { z przewagą białych.}) 10... c5 ({Gereben w partii z Platerem, Sopot 1951, zagrał znacznie lepiej} 10... cxd5 {i po} 11. cxd5 Nc5 12. Ne1 a5 $1 13. Nd3 b6 14. Nxc5 bxc5 {osiągnął doskonałą pozycję.}) 11. Ne1 a6 12. Nd3 Nb6 13. b3 Nh5 14. Be3 f5 15. Rc1 {Najsolidniejsze.} ({Bardzo ciekawe, trudne i kuszące komplikacje powstające po} 15. exf5 $6 e4 $1 16. fxg6 {połączone w pewnych wariantach z ofiarą figury lub jakości, nie wydawały się podczas trwania partii poprawne (zresztą poprawnymi nie były).}) 15... Nf6 ({Po konsekwentnym} 15... f4 16. gxf4 Qh4 17. fxe5 Bxh3 {mogły czarne uzyskać szanse kontrataku, wydawało mi się jednak, że po} 18. exd6 Bxg2 19. Kxg2 Bxc3 20. Rxc3 Qxe4+ 21. Qf3 {białe zdołają ten kontratak odeprzeć, zdobywając jeszcze pionka na polu c5, po czym ich zysk materialny musi szybko zadecydować.}) 16. exf5 Bxf5 $2 {Błąd, po którym białe uzyskują decydujący atak.} ({Po lepszym} 16... gxf5 $1 17. f4 $1 e4 18. Nf2 {białe również posiadały dobrą grę, ale zrealizowanie przewagi byłoby znacznie trudniejsze, gdyż przełom g3-g4 byłby połączony z niebezpieczeństwem kontrataku czarnych na otwartej linii „g”.}) 17. g4 $1 Bxd3 18. Qxd3 Nbd7 19. Rce1 b6 20. f4 Qe7 $2 {W trudnej sytuacji i dużym niedoczasie czarne tracą jeszcze dwa tempa. Inne ruchy nie zmieniłyby jednak sytuacji w partii.} 21. Bf2 $1 Qd8 22. Bh4 Qc8 23. fxe5 dxe5 ({Jeżeli} 23... Nxe5 {to oczywiście} 24. Rxe5 {itd.}) {[#]} 24. d6 $1 {Początek końca.} Ra7 25. Nd5 Nxd5 26. Bxd5+ Kh8 27. Bf7 e4 (27... Rf8 28. Be7 {prowadziło do straty jakości, ale ruch w partii umożliwia jeszcze efektowniejsze zakończenie.}) 28. Rxe4 Ne5 29. Qe2 $1 {Klucz manewru!} Rxf7 30. Rxf7 Qe6 ({Albo} 30... Nxf7 $2 31. Rxe8+ {itd.}) 31. Rxg7 $1 Kxg7 32. Rxe5 Qxe5 33. Qxe5+ Rxe5 34. d7 {W tym momencie czarne zareklamowały własne przekroczenie czasu i zaliczono im przegraną. Pionka „d” nie można unieszkodliwić. Czyste zakończenie, w którym widać było siłę pary gońców w półotwartej pozycji.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

4. S.Gawlikowski – M.Szpakowski, 1951

[Site "Warszawa, mistrzostwa miasta (B71)"] [Date "1951.??.??"] [Round "?"] [White "Gawlikowski, Stanisław"] [Black "Szpakowski, Marek"] [Result "1-0"] [ECO "B71"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 3/1951)"] 1. e4 c5 2. Nf3 d6 3. d4 Nf6 4. Nc3 ({Eksperyment pochodzący od Haberditza, mający na celu wymuszenie zgody białych na wariant „drakona”, albo wywołanie trudnych powikłań, powstających po} 4. dxc5 Nxe4 5. cxd6 Qb6 $6 { (ruch Stoltza)} 6. Qd4 Qxd4 7. Nxd4 Nxd6 8. Nc3 Bd7 $1 9. Bf4 Bc6 10. Ndb5 Nxb5 11. Nxb5 {z równą grą, zdaniem Pachmana. Ale białe pragnęły właśnie zagrać pewien „antydrakoński” wariant i bardzo chętnie pozwoliły zmusić się do tego.}) 4... cxd4 5. Nxd4 g6 6. f4 {Ruch ten był modny półtora do dwóch lat temu i miałem nadzieję zaskoczyć nim mojego przeciwnika. Spotkało mnie jednak przykre rozczarowanie, gdyż wstawszy podczas namysłu przeciwnika od szachownicy, zostałem „życzliwie” poinformowany przez kandydata Szpotańskiego, że właśnie tym debiutem pokonał on mojego przeciwnika, w dodatku w kilkunastu posunięciach.} Nc6 ({ Złe jest} 6... Bg7 {ze względu na} 7. e5 {z następującym wariantem} dxe5 8. fxe5 Ng4 (8... Nfd7 9. e6) 9. Bb5+ $1 Nc6 $1 10. Nxc6 Qxd1+ {i teraz tak po} 11. Nxd1 {jak po 11. Kd1 zachowują białe przewagę materialną.}) 7. Nxc6 bxc6 8. e5 Bg4 $2 {Nowość nie rozpatrywana w żadnym podręczniku, której żywot nie będzie po tej partii zbyt długi.} ({W tej pozycji grywano do niedawna wyłącznie} 8... dxe5 {co jednak po} 9. Qxd8+ Kxd8 10. fxe5 Ng4 11. Bf4 Bg7 12. Rd1+ $1 Bd7 $1 (12... Ke8 $4 13. Nb5 $3) 13. Be2 $1 Nxe5 $1 14. O-O f5 $1 15. Nb5 $3 {daje białym lepszą końcówkę.}) ({W zeszłorocznych Mistrzostwach Polski zagrałem czarnymi przeciw Krystowskiemu, według ostatnich analiz radzieckich} 8... Nd7 {i po} 9. exd6 ({Dlatego też przygotowując się do niniejszej partii pragnąłem wypróbować interesującą ofiarę pionka} 9. Bc4 $6 dxe5 10. O-O $1 {mogącą dać dobre szanse ataku. Ale mój przeciwnik zagrał inaczej czyli 8… Gg4.}) 9... exd6 { uzyskałem doskonałą partię.}) 9. Be2 $1 Bxe2 10. Qxe2 dxe5 ({Po natychmiastowym} 10... Nd5 11. Qc4 {czarne traciły pionka.}) 11. fxe5 Nd5 12. e6 Bg7 $2 {Czarne, po wyjściu z debiutu skompromitowaną pozycją, grają z odwagą straceńca.} ({Słabe byłoby oczywiście} 12... Nxc3 $2 13. exf7+ Kxf7 14. O-O+ Ke8 $1 15. bxc3) ({jak również} 12... f5 {ze względu na proste} 13. Qe5 Rg8 14. Nxd5 Qxd5 15. Bf4 $1 Qxe5+ (15... Qxg2 $2 16. O-O-O) 16. Bxe5 Bg7 17. Bxg7 Rxg7 18. O-O-O Rd8 19. Rxd8+ Kxd8 20. Rd1+ {i 21. Wd7 z wygraną końcówką białych.}) ({Należało grać} 12... f6 {z trudną, ale być może jeszcze do obrony pozycją.}) {Teraz walka kończy się szybko.} 13. exf7+ Kxf7 14. O-O+ Bf6 {[#]} 15. Ne4 $1 Kg7 16. Nxf6 $1 {Najprostsze. Białe likwidują najsilniejszą figurę obronną czarnych i ich atak na otwartych liniach centralnych rozstrzyga się w kilku posunięciach.} Nxf6 ({Albo} 16... exf6 17. c4 Nb6 (17... Nb4 $2 18. a3 Qd3 $4 19. Qe7+) 18. b3 $1 Qd4+ { (groziło 19. Gb2 z koncentrycznym atakiem na pionka f6)} 19. Be3 Qe5 $2 20. Qf2 {itd.}) 17. Bg5 $1 Qd4+ {Nie mogąc powstrzymać ataku białych, czarne zastawiają jeszcze ciekawą pułapkę. Jednak białe to zauważyły i zdołały pokrzyżować plany przeciwnika.} 18. Kh1 Rhe8 19. Rad1 $1 Qxb2 20. Qe6 $1 ({Tego czarne nie przewidziały, licząc wyłącznie na pośpieszne} 20. Bxf6+ $2 exf6 21. Rd7+ Kh8 $1 {i czarne zostałyby z pionkiem więcej, gdyż na } 22. Qc4 {(z groźbą 23. Hf7), nastąpiłoby przykre związanie} Qb5 $1) 20... Rab8 {Teraz manewr ten już grozi, ale czarne groźby nie widzą.} ({ Na próbę obrony} 20... Ng8 {nastąpiłoby po prostu} 21. Bf4 {z groźbą 22. Ge5 np.:} Qxc2 22. Be5+ Nf6 {i teraz albo} 23. Rxf6 $1 ({albo} 23. Bxf6+ exf6 24. Rd7+ {itd.}) 23... Qxd1+ 24. Rf1+) 21. Bxf6+ exf6 22. Rd7+ $1 Kh8 $2 ({Albo } 22... Kh6 23. Qh3+ Kg5 24. Qg3+ {z matem w następnym posunięciu.}) { Ruch w partii przyśpiesza zakończenie.} 23. Qf7 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

5. S.Gawlikowski – T.Ciejka, 1952

[Site "Zakopane, Drużynowe Mistrzostwa Polski (A84)"] [Date "1952.??.??"] [Round "?"] [White "Gawlikowski, Stanisław"] [Black "Ciejka, Tadeusz"] [Result "1-0"] [ECO "A84"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 7/1952)"] 1. d4 d5 2. c4 c6 3. Nf3 e6 4. e3 f5 {Tak zwany słowiański stonewall, obrona dająca czarnym pewne szanse ataku na prawym skrzydle, ale nieco sztywna, niezupełnie solidna i rzadko stosowana. Przed kilkudziesięciu laty stosowali ją jedynie Przepiórka, dr Tartakower i Spielmann.} 5. Bd3 Bd6 6. Qc2 Qf6 7. Nc3 Ne7 $2 ({Groziło 8. cxd5 exd5 9. Sxd5!, lepsze i naturalniejsze było jednak} 7... Bd7 {z następnym rozwinięciem skoczka przez pole h6 na f7.}) ({ Natomiast po} 7... Na6 {dr Alechin podaje} 8. a3 $1 {z groźbą przede wszystkim 9.c5 i następnie 10. Gxa6, po czym białe stoją świetnie.}) 8. b3 Nd7 {Po 8… Sa6 nastąpiłoby zapobiegawcze 9. a3.} 9. Bb2 O-O 10. O-O-O $1 { Oryginalna koncepcja, choć nie nowa. Już na marginesie swojej partii z dr Treybalem (Semmering 1926), której początek był następujący: 1. d4 d5 2. c4 c6 3. e3 e6 4. Gd3 f5 5. Hc2 Hf6 6. Sc3 Gd7 7. Sf3 Gd6 8. a3! Sh6 9. b3 Sf7 10. Gb2 – dr Alechin pisał, że białe stoją bardzo dobrze, grożąc przede wszystkim ruchem h2-h3 z następnym 0-0-0 i g2-g4. Założenie debiutu czarnych sprzyjać może jedynie atakowi na prawym skrzydle, nie są one tam jednak przygotowane do obrony, a białemu królowi na lewym skrzydle nie grozi żadne niebezpieczeństwo, gdyż jest otoczony więcej niż dostateczną liczbą własnych bierek. Białym będzie również łatwiej otworzyć linię na prawym skrzydle, niż czarnym na lewym i to powinno zadecydować.} b6 11. Kb1 {Na wszelki wypadek białe zbliżają króla do najbezpieczniejszego pola a1, usuwając go jednocześnie z przekątnej c1-h6, aby po ewentualnym e3-e4 nie dysponowały czarne wtrąconym szachem.} Bb7 12. h3 Kh8 13. g4 $1 {Ten silny atakujący ruch umożliwiony jest taktyczną zagrywką.} Ng8 ({Po} 13... fxg4 14. hxg4 Qxf3 15. Be2 $1 {czarne, zagrożone matem, muszą oddać hetmana na polu h1 i oczywiście szybko przegrywają.} ({Natomiast w tym wariancie} 15. Bxh7 {, albo 15. Wxh7+ było mniej przekonywujące i prowadzące do zbytecznych komplikacji.})) 14. gxf5 exf5 15. Rhg1 Nh6 {Pozycja czarnych jest stracona; groziło 16. Wg5 z atakiem na pole f5, który mógł jeszcze dodatkowo zostać wzmocniony ruchem Sh4 (po uprzednim Wd-g1). Ruch 15… h6 osłabiłby pole g6, a po 15… g6 walka rozstrzygnęłaby się na linii „h” po h3-h4-h5xg6 itd.} 16. Rg5 Rf7 17. Rdg1 Nf8 {Umożliwia decydujące wtargnięcie skoczka, groziło jednak proste 18. Sh4 (18… Sg4 19. Wxf5!).} 18. Ne5 $1 Bxe5 {Po odejściu wieży ginął pionek f5, teraz zaś gońcowi otwiera się śmiercionośna diagonala a1-h8.} 19. dxe5 Qe6 20. Ne2 {Grozi 21. Sf4 potem 22. e6, albo po prostu 21. Sd4 i 22. Sxf5.} Qd7 $2 {Sprowadza praktycznie natychmiastowy koniec gry. Odrobinę lepsze było 20… Hc8. [#]} 21. Rxg7 $1 Ne6 ({Po} 21... Rxg7 22. Rxg7 $1 Qc8 {(bicie czymkolwiek na polu g7 kosztuje hetmana po e5-e6)} 23. e6 {czarne muszą się poddać.}) 22. R7g3 Raf8 23. Nf4 Ng8 $2 {Grozi Sf4-h5-f6 oraz Gxf5, albo Hc2-e2-h5.} ({Po} 23... Nxf4 {nastąpi} 24. e6+ {. Czarne zagrały jeszcze mniej szczęśliwie}) {i po} 24. Bxf5 $1 {poddały się. Grozi strata figury, a po 24… Wxf5 25. Hxf5 hetman jest nietykalny wobec wiszącego mata na polu g8.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

6. S.Gawlikowski – A.Szymański, 1952

[Site "Katowice, Mistrzostwa Polski (C12)"] [Date "1952.??.??"] [Round "?"] [White "Gawlikowski, Stanisław"] [Black "Szymański, Aleksander"] [Result "1-0"] [ECO "C12"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 12/1952)"] 1. e4 e6 2. d4 d5 3. Nc3 Nf6 4. Bg5 Bb4 5. e5 h6 6. exf6 {Stary ten, czigorinowski wariant, uważany ostatnio słusznie za słabszy od zwykle stosowanego 6. Gd2, wybrałem z kilku powodów. Przygotowując się do partii z młodym, utalentowanym i świetnie stojącym w tabeli przeciwnikiem stwierdziłem, że najlepiej czuje się on w ostrych, skomplikowanych pozycjach, gdzie dobrze orientuje się, liczy szybko, dokładnie i energicznie prowadzi atak. Nie lubi natomiast pozycji prostych, wymagających techniki i często błądzi w końcówkach. Analizując sylwetkę Szymańskiego zauważyłem, że przecenia on znaczenie i siłę hetmana, tej typowo atakującej figury. Postanowiłem więc rozegrać otwarcie w którym białe możliwie szybko uzyskują wymianę hetmanów, choćby nawet kosztem zmniejszenia przewagi debiutowej. W taki sposób postanowiłem więc dążyć do pozycji w których mój przeciwnik powinien czuć się gorzej, uprzednio pozbawiwszy go jego najsilniejszej broni. Taktyka ta szybko zaczęła przynosić owoce.} hxg5 7. fxg7 Rg8 8. h4 gxh4 9. Qh5 Qf6 10. Rxh4 Qxg7 11. Qh7 Qxh7 $2 {Pierwsza, lecz już dość poważna niedokładność.} ({Należało grać} 11... Nc6 {(lub 11… Gd7) i po} 12. Qxg7 Rxg7 13. Rh8+ Bf8 {z równą partią.}) {Obecnie biała wieża zajmie na siódmej linii silne stanowisko.} 12. Rxh7 c5 $2 {Agresywne, ale zbyt ostre posunięcie, mające wiele słabych stron, od którego „oduczono” mnie kilkanaście lat temu, w okresie gdy sam rozgrywałem czarnymi partię francuską i wariant Mac Cutcheona… I tu plan Sc6, Gd7 wraz z Ke7 i Wh8 jest najlepszy, żeby nie powiedzieć jedyny.} 13. O-O-O cxd4 $2 {Trzeci, tym razem już przegrywający błąd. Czarne nie doceniły konsekwencji następnego posunięcia białych.} ({Konieczne było} 13... Bxc3 {co jednak oznaczało wyrzeczenie się pary gońców i umożliwiało białym trwały nacisk na pola e5, f6 i f7, a tym samym lepszą partię.}) 14. Nb5 {Oczywiście!} Na6 15. a3 $1 {Ważne, wtrącone posunięcie, odbierające czarnemu skoczkowi pole b4.} Be7 16. Rxd4 Bd7 17. Nf3 Rd8 { Pozycja czarnych z trudnej nieoczekiwanie szybko stała się rozpaczliwą. Na groźbę 18. Se5 nie ma już lekarstwa.} ({Jeżeli} 17... Bf6 {to} 18. Nd6+ Ke7 19. Rxf7+ Kxd6 20. Rxf6) ({a po} 17... f6 {mogło nastąpić} 18. Bd3 {z groźbą Sf3-h4-g6 z coraz silniejszym naciskiem białych na eksponowaną pozycję czarnego króla.}) 18. Ne5 Rf8 {Czarne nieomal znajdują się w zugzwangu.} ({Ale po} 18... f6 {nastąpiłoby} 19. Nf7 {z groźbą 20.Sf-d6+ i mat w dwóch posunięciach,}) ({a po} 18... Bf6 {decydowała ta sama groźba} 19. Nxf7 $1 Bxd4 $2 20. Nfd6+ Kf8 21. Rf7#) 19. Be2 {Jeszcze jedna figura przyłącza się do ataku na pole f7. Partia jest rozstrzygnięta.} Bc6 20. Nxa7 Nb8 {[#]} 21. Nxf7 $1 ({Proste wykonanie groźby} 21. Bh5 {było jeszcze silniejsze i jak oświadczył przeciwnik, miał on zamiar wówczas natychmiast złożyć broń. Nie mogłem jednak oprzeć się pokusie poświęcenia figury właśnie Szymańskiemu, który kilka partii w tym turnieju zakończył efektownymi ofiarami i atakami. Kombinacja jest krótka, ale dokładnie obliczona.}) 21... Rxf7 22. Bh5 Bg5+ 23. f4 e5 24. fxg5 exd4 25. Rxf7 {Czarne poddały się. Po 25… Wd7 rozstrzyga 26. Sxc6! bxc6 (26… Wxf7? 27. Se5, albo 26… Sxc6 27. Wh7+ wraz z g5-g6-g7 itd.) 27. Wxd7+ Kxd7 28. g6 Ke7 29. g7 itd.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

7. Z.Solecki – S.Gawlikowski, 1956

[Site "Liga dojazdowa, Drużynowe Mistrzostwa Polski (B76)"] [Date "1956.??.??"] [Round "?"] [White "Solecki, Zbigniew"] [Black "Gawlikowski, Stanisław"] [Result "0-1"] [ECO "B76"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 3/1957)"] 1. e4 c5 2. Nf3 d6 3. d4 cxd4 4. Nxd4 Nf6 5. Nc3 g6 6. Be3 Bg7 7. f3 O-O 8. Qd2 Nc6 9. O-O-O Be6 $6 {Interesujące posunięcie, zastosowane po raz pierwszy w partii Geller – Byrne (mecz ZSRR – USA, Moskwa 1955), lecz dość rzadko jeszcze spotykane w turniejach. Powinno podziałać jak balsam na zbolałe serca zwolenników „wariantu drakona”.} ({Smutne doświadczenia wielu lat dowiodły, że w wariancie głównym} 9... Nxd4 10. Bxd4 Qa5 {zarówno po} 11. Kb1 {jak i 11. Gc4 szczytem marzeń czarnych jest przejście do nieco gorszej końcówki, o ile w międzyczasie nie zostaną rozgromione matowym atakiem na prawym skrzydle, gdzie akcja białych rozwija się zazwyczaj szybciej od kontrataku czarnych na lewym skrzydle.}) ({Gambitowy wariant z poświęceniem pionka} 9... d5 $6 {ma wiele słabych stron, zwłaszcza wówczas, gdy białe ofiary nie przyjmą i po} 10. Nxc6 bxc6 11. exd5 Nxd5 {grają proste} 12. Bd4 { W przeciwieństwie do wyżej omówionych wariantów, nowy ruch 9… Ge6 daje czarnym pełnowartościową grę i można walczyć nie tylko o wyrównanie.}) 10. Kb1 {Prawdopodobnie najlepsze, gdyż król na polu b1 stoi pewniej niż na c1, broniąc jednocześnie pionka a2 i odejście jego umożliwia kombinacje związane z Ha5 – Sd5, ponieważ hetman na polu d2 zostanie zabity bez szacha, co pozwala na wtrącony ruch Sxe7+.} ({Jeżeli} 10. Nxe6 fxe6 11. Bc4 ({a po} 11. Bh6 {grają czarne według systemu dr Euwe najsilniej} Rc8 12. Bc4 Qd7 { i następnie znów przerzucają skoczka c6 na c4.}) {to najprościej} 11... Qc8 {z dalszym Sc6-a5-c4,}) 10... Rc8 11. Nxe6 ({W cytowanej partii Geller – Byrne nastąpiło} 11. g4 Qa5 12. Nxe6 ({(dr Euwe proponuje} 12. a3 {, aby na zawsze uniknąć wszelkich problemów związanych z poświęceniem jakości} Nxd4 13. Bxd4 Rxc3 $1) 12... fxe6 13. Bc4 Nd8 $1 14. Be2 ({(jeśli} 14. Bb3 {to} Nd7) 14... Nd7 15. Bd4 {i teraz zamiast obosiecznych komplikacji, jakie nastąpiły po} Ne5 ({mogły czarne według Evansa grać prosto} 15... Bxd4 16. Qxd4 Nb6 { osiągając bez ryzyka przynajmniej równą partię, gdyż kontrolowałyby wówczas wszystkie ważne punkty, grożąc dalszym wzmocnieniem pozycji za pomocą Sd8-c6-e5-c4 lub e6-e5 wraz z Sd8-c6-f4 (d4).}) 16. f4) 11... fxe6 12. Bc4 Qd7 13. f4 $2 ({Należało grać spokojnie} 13. Bh6 {lub 13. Gb3. Ruch w partii, po którym białym marzą się jakieś groźby, związane z f4-f5 lub e4-e5, okazuje się przegrywającym błędem.}) 13... Ng4 $1 {Oczywiście! Grozi przede wszystkim 14… Sxe3 15. Hxe3 Gxc3 (Hxc3 Wxf4)} 14. Bg1 { Również po 14. g3 Sa5 pozycja białych nie byłaby wesoła. [#]} Bxc3 $1 { Tego energicznego posunięcia nie przewidziały białe, grając 13. f4?} 15. bxc3 (15. Qxc3 Nce5 ({lub} 15... Rxf4 16. Qg3 Rcf8 ({ale nie} 16... Rxe4 17. Bd3 {i wieża nie ma dobrego odejścia) z dalszym Sge5, przewagą pionka i dobrą pozycją.})) 16. fxe5 Nxe5 17. Bxe6+ Qxe6 {z licznymi groźbami np. Hg4, Wc4 i Wc8, względnie Sg4}) 15... Na5 16. Be2 ({Po} 16. Bb3 {czarne mogłyby zdobyć pionka za pomocą} Nxb3 17. cxb3 Qc6 {itd.}) 16... Nc4 17. Bxc4 ({ Wymuszone, gdyż po} 17. Qc1 {czarne grają} Rxf4 $1) 17... Rxc4 18. Bd4 { Wszystko jedno co białe jeszcze grają.} e5 $1 19. fxe5 dxe5 20. Qe2 ({Jeżeli } 20. Bxa7 {to} Qb5+ 21. Ka1 ({albo} 21. Kc1 Ra8) 21... Ra8 {z rychłym końcem.}) 20... Qe6 $1 {Oprócz wzięcia gońca grozi już teraz śmiertelne Wa4, na co już nie ma lekarstwa.} 21. Bg1 Ra4 22. Rd5 {Desperacja.} Nf6 23. c4 Nxd5 ({Równie silne było} 23... Rc8) 24. cxd5 Qd6 $1 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

8. S.Gawlikowski – E.Arłamowski, 1959

[Site "Liga dojazdowa, Drużynowe Mistrzostwa Polski (D93)"] [Date "1959.??.??"] [Round "?"] [White "Gawlikowski, Stanisław"] [Black "Arłamowski, Edward"] [Result "1-0"] [ECO "D93"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 2/1960)"] 1. Nf3 d5 2. d4 Nf6 3. c4 c6 4. Nc3 g6 {Tak zwany „wariant Schlechtera”, który jednak najwygodniej grać czarnymi dopiero po 4.e3, gdy białe zamknęły już drogę swemu czarnopolowemu gońcowi.} 5. Qb3 Bg7 6. Bf4 ({ Pachman poleca, jako najlepsze posunięcie, proste} 6. cxd5 $1 {i po} cxd5 ({ a po} 6... Nxd5 7. e4) 7. Bg5 $1 {z pewną przewagą białych w obydwu przypadkach. Znając jednak zakorzenioną tendencję mojego przeciwnika do wpadania w niedoczas – zwłaszcza przy „ligowym” tempie 40 pos. na 2 godz. – wolałem wybrać bardziej skomplikowany system.}) 6... O-O ({Pachman rozpatruje jako wariant główny} 6... dxc4 7. Qxc4 Be6 8. Qd3 Nd5 9. Bd2 ({ albo} 9. Nxd5 cxd5 $1 10. Qb5+ Qd7 11. e3 O-O {z równą grą, jugosłowiańska koalicja dr Trifunović, Gruber i Bożić w swej „Grünfeldowej Indiskiej Odbranie” (jak widzimy – w międzyczasie partia przeszła na tory obrony Grünfelda) uważają jednak, że jeszcze lepsze jest posunięcie wykonane w partii.}) 9... Nb4 10. Qb1 c5 11. dxc5 N8a6 {(dr Euwe – Botwinnik, AVRO 1938)}) 7. e3 Qa5 $1 8. Be2 Nbd7 $2 {Fałszywy plan.} ({ Należało grać} 8... dxc4 9. Bxc4 b5 10. Be2 Be6 11. Qc2 b4 12. Qa4 Qb6 13. Nd1 Nbd7 14. O-O c5 {(Mühring – Gereben, Budapeszt 1949) i czarne stałyby dobrze.}) 9. O-O dxc4 10. Bxc4 Nb6 $2 {Kontynuacja błędnego planu, która w rezultacie doprowadzi do ogromnych trudności rozwojowych.} ({Trzeba jednak przyznać, że czarne nie miały już zbyt łatwego wyboru:} 10... b6 $2 { przegrywa po} 11. Bxf7+ {(Bogolubow – Carls, Mannheim 1924),}) ({jeśli} 10... b5 11. Be2 c5 {to} 12. Rac1 cxd4 13. Nxd4 {i nie wolno} e5 $2 {wobec} 14. Nc6) ({Być może najmniejszym złem była strata tempa} 10... Nh5 11. Bg5 Nhf6 $1 { aby chociaż na chwilę odciągnąć gońca z diagonali b8-h2.}) 11. Bc7 { Oczywiście!} Nfd7 ({Grozi 12. Sa4, a jeśli} 11... Ne8 $2 {to} 12. Bd8 Bf6 13. Ne4 {i czarne tracą przynajmniej pionka.}) 12. Be2 $2 {Aby zniechęcić czarne do ewentualnego 12… Hh5, posunięcie to jest jednak zbyt solidne; proste 12.e4 dawało białym świetną grę.} c5 13. Nb5 $2 {Druga niedokładność, po której czarne dowcipnym manewrem kończą wreszcie rozwój i uzyskują prawie równą grę. Białe obmyślają różne warianty: łapanie czarnego hetmana, wejście skoczkiem na pole c7, ale nic z tego nie wychodzi.} ({Należało grać} 13. d5 {i czarne byłyby nadal mocno ścieśnione.}) 13... cxd4 ({Naturalnie nie} 13... a6 $2 14. Na3 {, z groźbą 15. Sc4.}) 14. exd4 Qa4 $1 {Tego białe nie doceniły, obmyślając groźbę 15.a4, z dalszym Gc7-f4-d2…} 15. Qxa4 Nxa4 16. b3 Nab6 17. Rac1 Nd5 18. Bg3 N7b6 19. Ne5 Be6 $1 {Czarnym udało się zakończyć rozwój kosztem utraty pionka. Nie jest to w tej sytuacji duża cena, gdyż ich figury świetnie się rozwijają.} 20. Nc7 Nxc7 ({Wariant} 20... Rac8 $2 21. Nxe6 fxe6 22. Bg4 { byłby oczywiście bardzo niekorzystny dla czarnych.}) 21. Rxc7 Rac8 22. Rxb7 Rc2 23. Bf3 $2 {Omyłka, która mogła drogo kosztować!} ({Wskazane było} 23. Bd1 Rxa2 24. Rxe7 {, np.:} Rd8 ({albo} 24... Rd2 25. Nf3 {i białe utrzymują zdobytego pionka z dość dobrą pozycją.}) 25. Nc6 {Teraz czarne uzyskują niebezpieczną kontrgrę.}) 23... Rxa2 24. Nc6 Bxb3 25. Nxe7+ Kh8 26. d5 Bf6 $2 {Przegrywający błąd w dużym niedoczasie, strata ważnego tempa.} ({ Należało grać od razu} 26... Bc4 $1 {i biała wieża nie może ujść prześladującym ją dwu gońcom. Ofiara jakości} 27. d6 Bxf1 28. Kxf1 {, po} Bf6 {nie dawała niczego konkretnego, a wszelkie inne próby białych gry na wygraną mogłyby się smutno zakończyć.}) {Teraz wszystko znów wróciło do normy.} 27. d6 Bc4 {Za późno!…} 28. Rb1 {Grozi przede wszystkim 29.h3 („lufcik”!), a następnie Sc6, d6-d7 i Gc7 itd., a prócz tego białe ściągają gońca na d3, aby przesłonić linię „d” czarnej wieży, co umożliwi finałową kombinację. Wolny pionek „d” stał się najgroźniejszą bierką.} Bd3 29. Rc1 ({Ale nie} 29. R1xb6 $2 Ra1+ $1 30. Rb1 Bxb1) 29... Bb2 {Umożliwia efektowne zakończenie. Ale i po innych ruchach pionek „d” szybko decydował. [#]} 30. Nd5 $3 Bxc1 ({Albo} 30... Nxd5 31. Bxd5 Bxc1 32. Bxa2 {i 33.d7…}) 31. Be5+ f6 (31... Kg8 $2 32. Ne7#) 32. Nxf6 Rxf6 33. Bxf6+ Kg8 34. Rxb6 $1 {Grozi 35. Gd5+ Kf8 36. Wb8 mat.} axb6 35. d7 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

9. B.Pietrusiak – S.Gawlikowski, 1960

[Site "Wrocław, Drużynowe Mistrzostwa Polski (B05)"] [Date "1960.??.??"] [Round "?"] [White "Pietrusiak, Bogdan"] [Black "Gawlikowski, Stanisław"] [Result "0-1"] [ECO "B05"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 11/1960)"] 1. e4 Nf6 2. e5 Nd5 3. d4 d6 4. Nf3 Nc6 ({Kilkakrotnie już stosowałem to uznane za niedokładne posunięcie} 4... Bg4 {, pragnąc na własnej skórze przekonać się, czy po} 5. c4 Nb6 6. e6 fxe6 {białe mają bardzo silny atak. Jak dotychczas, bezskutecznie. W tej partii przeciwnik realizuje tę ideę, ale w nieco innej formie, z wymianą białopolowych gońców.}) 5. c4 Nb6 6. Be2 Bg4 $1 7. e6 $6 fxe6 8. O-O ({Po} 8. Ng5 Bxe2 9. Qxe2 Nxd4 10. Qe4 e5 11. Be3 (11. Nxh7 Qd7 $1 {albo 11. Hxb7? Sc2+}) 11... Qd7 12. Bxd4 exd4 {(13. Hxb7 c6 lub 13. Hf3 e5)} 13. Qxd4 e5 {trudno doszukać się u białych dostatecznej rekompensaty za pionka.}) 8... g6 ({Równie silne było} 8... Qd7 {np.:} 9. Ng5 Bxe2 10. Qxe2 Nxd4 11. Qe4 e5 {i jeśli} 12. f4 {to} Qc6 $1 {.}) 9. Ng5 Bxe2 10. Qxe2 Nxd4 11. Qe4 Bg7 12. Nxh7 ({Drugą możliwością było} 12. Be3 {. Po} e5 ({Natomiast grając} 12... Ne2+ $1 13. Kh1 Bxb2 {zapewniały sobie czarne przewagę materialną z realnymi szansami odparcia ataku np.:} 14. Qxe6 Bxa1 15. Qf7+ Kd7 16. Qe6+ Kc6 $1 17. Qe4+ d5 {. W innych wariantach czarnym grozi jeszcze mniej niebezpieczeństw.}) 13. Bxd4 exd4 14. Ne6 Qd7 15. Nxg7+ Kf7 16. Nh5 gxh5 {pozycja czarnego króla byłaby silnie eksponowana.}) {[#]} 12... Kd7 $1 {Do tej pozycji czarne zmierzały grając 8… g6.} 13. Ng5 ({Król schronił się do silnej fortecy, czarne utrzymały zdobytego pionka, pionek na polu c4 wisi, skoczek na polu h7 chwilowo również. Czarne mają już silne kontrgroźby, np.:} 13. Qxg6 $2 Qg8 $1 14. Ng5 Be5 15. Qxg8 $2 Ne2+ 16. Kh1 Rxh2#) 13... Qf8 {Grozi 14… Hf5.} 14. Rd1 (14. Qxb7 $2 {pionek na polu b7 jest nietykalny wobec groźby} Nc2 {.}) ({A jeśli} 14. Qxg6 {to najprościej} Qf6 15. Qe4 Qe5 {i czarne wygrywają.}) 14... Qf6 {Oczywiście nie 14… Hf5? 15. Wxd4….} 15. Rxd4 {Ofiara rozpaczy…} Qxd4 16. Qxe6+ Kc6 17. Nc3 Qe5 18. c5 Qxe6 ({Wszelkie awantury w rodzaju} 18... Qxh2+ $2 19. Kf1 { są już czarnym niepotrzebne.}) 19. Nxe6 Bxc3 20. cxb6 Bf6 21. Nxc7 Rac8 22. Be3 axb6 23. Rc1+ $2 {Przyspiesza koniec.} ({Ale i po} 23. Ne6 Bxb2 {białe mogły się już poddać.}) 23... Kd7 24. Bxb6 e6 {Białe poddały się, gdyż po 25… Gd8 tracą jeszcze skoczka c7.} 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

10. S.Szczepaniec – S.Gawlikowski, 1963

[Site "Wisła, Drużynowe Mistrzostwa Polski (D00)"] [Date "1963.??.??"] [Round "?"] [White "Szczepaniec, Stanisław"] [Black "Gawlikowski, Stefan"] [Result "0-1"] [ECO "D00"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 6/1963)"] 1. d4 d5 2. e3 Nf6 3. Bd3 Bg4 {Energiczna próba przeciwstawienia się budowaniu planowanej przez białe „formacji stonewall”, jak systemu Colle’go, rozwiązująca w sposób pozytywny odwieczny problem gońca na polu c8.} 4. f3 ({Obosieczne, wypada jednak stwierdzić, że spokojne} 4. Nf3 { niczego białym nie obiecuje, np. w partii Walter – dr Lasker, Morawska Ostrawa 1923, nastąpiło dalej} e6 5. c4 Nbd7 6. Qb3 Bxf3 7. gxf3 c5 $1 8. cxd5 exd5 9. Qxb7 cxd4 10. exd4 Bd6 {i czarne stały świetnie.}) 4... Bh5 5. Ne2 Nbd7 $2 {Konsekwentnie dążąc do e7-e5, czarne zbytnio się jednak spieszą i popełniają niedokładność. Dr Euwe słusznie poleca 5… Gg6! jako zadowalające dla czarnych.} 6. Nf4 $1 Bg6 7. Nxg6 hxg6 8. c4 e5 {8… c6 lub 8… e6 wyglądało pasywnie; teraz gra bardzo się zaostrza.} 9. Qb3 exd4 ({Praktycznie wymuszone wobec podwójnego ataku na pola d5 i b7, a po} 9... dxc4 10. Bxc4) 10. exd4 ({Niedobre okazałoby się} 10. cxd5 $2 {wobec} Nc5) ({ jak również po} 10. Qxb7 Rb8 11. Qc6 ({albo} 11. Qxa7 Bc5 {.}) 11... Rb6 12. Qa4 Bb4+ {.}) 10... Bd6 $6 {Zagrane trochę na siłę, ale trudno o coś lepszego. Pozostawiając swemu losowi pionki d5 i b7, czarne muszą starać się niezwłocznie wykorzystać lepszy rozwój, stwarzając groźby wokół białego króla oraz pól h2 i g3.} 11. Kf2 $2 {Omyłka, która powinna doprowadzić do forsownej przegranej.} ({Po} 11. c5 $1 Bxh2 (11... Bg3+ 12. Kd1 $3 {nie wiadomo, kto stałby lepiej.})) 11... Bxh2 12. Re1+ Kf8 13. Nc3 ({Na} 13. g3 {planowały czarne} Bxg3+ $1 14. Kxg3 Ne4+ $1 15. Rxe4 dxe4 16. fxe4 Qh4+ 17. Kf3 Qe1 {z matowym atakiem.}) ({Jeśli zaś} 13. Qxb7 {to} Rb8 14. Qc6 Rb6 15. Qa4 Bg3+ 16. Kxg3 Ne4+ 17. fxe4 Qh4+ 18. Kf3 Qxe1 $1 19. Qxd7 Rf6+ 20. Bf4 Rxf4+ $1 21. Kxf4 Qf2+ {z wygraną.}) {[#]} 13... Ng4+ $3 {Tylko tak!} ({ Kombinacja} 13... Bg3+ 14. Kxg3 Ne4+ $2 15. fxe4 Qh4+ 16. Kf3 Qxe1 {okazałaby się po} 17. Nxd5 {niepoprawna.}) 14. fxg4 {Skoczka brać trzeba.} ({Po} 14. Kf1 Bg3 {z groźbą 15… Wh1+,}) ({albo} 14. Ke2 Qh4 15. Rf1 Re8+ {czarne wygrywały.}) 14... Qh4+ ({Po} 14... Qf6+ $2 15. Ke2 Re8+ 16. Kd1 ({albo} 16. Be3 Rxe3+ 17. Kxe3 Bf4+ 18. Ke2 Qxd4 19. Nxd5) 16... Rxe1+ 17. Kxe1 Bg3+ 18. Kd1 Qxd4 19. Ne2 $1 {czarne nie mają dostatecznej rekompensaty za poświęcony materiał.}) 15. Ke2 ({Nie ratuje również} 15. Kf1 Bg3 16. Be3 ( 16. Re3 Qh1+ 17. Ke2 Qxg2+ 18. Kd1 Rh1+ {z matem.}) {wobec} 16... Qxg4 17. Kg1 {groziło 17…Wh1+.} Rh2 {z groźbami 18… Gf2! lub 18… Hh5 z matem.}) 15... Re8+ 16. Be3 Bf4 $2 {Szkoda, że czarne nie potrafiły natychmiast doliczyć do końca wygrywającego pięknego wariantu} (16... Rxe3+ $1 17. Kxe3 Bf4+ $1 18. Kf3 (18. Kxf4 $2 Qf2+ 19. Kg5 Qf6#) 18... Qg3+ 19. Ke2 Qxg4+ 20. Kf2 Qg3+ 21. Kg1 ({albo} 21. Ke2 Qxg2+ 22. Kd1 Qd2#) 21... Rh1+ $1 22. Kxh1 Qh2#) {Teraz sytuacja znów staje się niejasna.} 17. Nxd5 $1 Bxe3 18. Nxe3 Qxg4+ 19. Kd2 Qxd4 20. Qc3 Qf4 21. Re2 Rh2 22. Rf1 Qg5 {Do tej pozycji zmierzały czarne, grając ,,,,, uważając ją za wygraną dla siebie, z uwagi na niepewną sytuację białego króla, związanie białych figur i możliwość energicznego wkroczenia do akcji skoczka. Jak się okazało, było to zbyt optymistyczne.} 23. Qd4 Ne5 ({Po} 23... Nc5 $2 24. Bxg6 $1 Rd8 $2 {czarne wpadłyby na zamaskowaną minę:} 25. Rxf7+ Kg8 26. Rxg7+ Kf8 27. Rf2+ {i mogłyby się poddać.}) 24. Kc2 Nc6 25. Qd7 {Niebezpieczna kontrgra (grozi po prostu mat). Prostszym zadaniem dla białych byłoby spokojniejsze 25. Hg4 albo 25. Hf4.} ({Po} 25. Qg4 {czarne musiałyby zdecydować się na przejście do ciekawej końcówki:} Qxg4 26. Nxg4 Rxe2+ 27. Bxe2 Rxg2 28. Rf2 Rxf2 29. Nxf2 Nd4+ 30. Kd3 Nxe2 31. Kxe2 Ke7 {w której szanse wyglądają równo,}) ({a po} 25. Qf4 Qxf4 26. Rxf4 g5 27. Rg4 Nb4+ 28. Kc3 Nxa2+ 29. Kd2 Nb4 {również trudno mówić o jakiejkolwiek przewadze czarnych.}) 25... f6 26. Qxc7 Nd4+ 27. Kb1 Nxe2 28. Qxh2 Rxe3 ({Oczywiście nie} 28... Qxe3 29. Bxg6 ) 29. Qb8+ Re8 30. Qxb7 Nf4 31. Be4 Qe5 32. Bf3 $2 {Białe, w dużym niedoczasie, dostrzegły tylko jedną groźbę!…} ({Po wtrąconym szachu} 32. Qb4+ Kg8 33. Bf3 {walka trwałaby nadal z obustronnymi szansami.}) 32... Rb8 { Białe poddały się. Na pewno nie bezbłędna, ale ostra i chyba mimo wszystko interesująca partia.} 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

Wybrane partie Stanisława Gawlikowskiego