Wybrane partie Stefana Witkowskiego

Wybrane partie Stefana Witkowskiego

wyboru dokonał Przemysław Jahr, komentarze przepisał Ulrich Jahr

zobacz: partie polskich szachistów

Po kliknięciu na dowolne posunięcie otworzy się okienko z szachownicą (można je dowolnie przesuwać oraz zmieniać jego rozmiar).

1. S.Witkowski – V.Pirc, 1955

[Site "Lublana, turniej międzynarodowy (B07)"] [Date "1955.??.??"] [Round "13"] [White "Witkowski, Stefan"] [Black "Pirc, Vasja"] [Result "1-0"] [ECO "B07"] [Annotator "Władysław Litmanowicz (Polscy szachiści 1945–1980)"] 1. e4 d6 2. d4 Nf6 3. Nc3 g6 4. f3 Nbd7 5. Be3 c6 6. Qd2 Nb6 {Autor popularnej obrony – arcymistrz Vasja Pirc – popełnia w tym miejscu małą niedokładność. Teoria (Fridsztejn) zaleca tutaj 6… Gg7, 6… Ha5 lub 6… b5. Ruch w partii jest nieco słabszy.} ({Gdyby czarne zagrały} 6... Bg7 7. h4 Qa5 8. g4 h5 9. g5 Nh7 {atak białych pionków na skrzydle hetmańskim nie byłby tak groźny.} ) 7. h4 $1 {Białe niezwłocznie wykorzystują niedokładność przeciwnika.} h5 8. Nh3 Bxh3 {Ta wymiana daje białym parę gońców, co po otwarciu pozycji (do czego dojść musi) zapewni im wyraźną przewagę. Z drugiej jednak strony biały skoczek zamierzał zająć dogodne pole g5.} 9. Rxh3 Bg7 10. O-O-O Qc7 11. Kb1 O-O-O 12. a4 d5 $2 {Znaczny błąd. Należało grać spokojnie 12… Kb8, zwalniając pole c8 dla skoczka. Ruch w partii pozwala białym przeprowadzić małą kombinację.} 13. Bf4 $1 Qd7 {[#]} 14. Nb5 $1 { Przejściowa ofiara figury, którą czarne muszą przyjąć. Grozi mat w jednym posunięciu 15. S:a7!} cxb5 15. Bxb5 Qe6 16. Qc3+ Nc4 17. exd5 {Na 17. b3 czarne dysponowały odpowiedzią 17… a6!} Qxd5 18. Bxc4 Qc6 19. Bxf7 Qxc3 20. bxc3 {Tak zakończone zostało stadium debiutowe; arcymistrz Pirc został ograny przez młodego przeciwnika w swoim władnym debiucie. Białe maja dwa pionki więcej, wynik partii jest więc przesądzony.} Rdf8 21. Be6+ ({Po} 21. Bxg6 Nd5 22. Bd2 Bh6 23. Kb2 Rf6 24. Bd3 Rb6+ 25. Ka3 Bxd2 26. Rxd2 Nxc3 { białe miałyby pewne kłopoty.}) 21... Kd8 22. Bb8 Nd7 ({Jeśli} 22... a6 {to} 23. Rg3 Rh6 24. Bf4 {itd.}) 23. Bxa7 Rf6 24. d5 Rf4 25. Bxd7 {Niedokładność. } ({Należało grać} 25. Bd4 Bxd4 26. Rxd4 Rxd4 27. cxd4 {. Biały goniec kontrolował bowiem pole g8, przez co groźba 28. Wg3 zyskiwała na sile.}) 25... Kxd7 26. Bd4 Bxd4 27. Rxd4 Rxd4 28. cxd4 Ra8 29. Rg3 Rxa4 30. c3 ({ Jeszcze lepsze było} 30. Rxg6 Rxd4 31. Rg5 {itd.}) 30... Ra6 31. Kc2 Ke8 32. Kd3 Kf7 33. Rg5 Ra1 34. g4 hxg4 35. Rxg4 ({Znacznie większe trudności miałyby białe po} 35. fxg4 $2 Rg1 $1 36. Kc4 Kf6 37. Kb5 Rh1 $1) 35... b5 $1 {Doświadczony arcymistrz stwarza przeciwnikowi maksymalne trudności. Biały król ma na razie odciętą drogę przez pole c4.} 36. Rf4+ Kg7 37. Re4 Kf7 38. Re6 Rf1 39. Ke2 Rb1 40. Rb6 Rc1 41. Kd2 Rf1 42. Ke3 Rc1 {Były to oczywiście manewry związane z niedoczasem.} 43. Rc6 Rc2 44. Kf4 Rc1 45. Rc5 Kf6 46. Ke3 Kf7 47. Kd3 Rf1 48. Ke2 Rc1 49. Kd2 Rf1 50. Rxb5 {Białe muszą zdecydować się na oddanie jednego pionka w zamian za pionka b5.} Rxf3 51. Rb7 Kf6 52. Rb6+ Kf7 53. d6 exd6 54. Rxd6 Rh3 55. Rd7+ Ke6 56. Rg7 Kf5 57. Rh7 Kf4 58. Rh6 Kf5 59. Kc2 Rh2+ 60. Kd3 Rh3+ 61. Kc4 Kf6 {Z cichą groźbą 62… Kg7.} 62. Rh7 {i czarne wreszcie poddały się.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

2. D.Keller – S.Witkowski, 1956

[Site "Belgrad, turniej drużynowy (B29)"] [Date "1956.??.??"] [Round "?"] [White "Keller, Dieter"] [Black "Witkowski, Stefan"] [Result "0-1"] [ECO "B29"] [Annotator "Stefan Witkowski (Szachy 8/1957)"] 1. e4 c5 2. Nf3 Nf6 {Wariant Nimzowitscha, który od czasu słynnej partii Keres – Winter (Warszawa, 1935) grywany był rzadko.} 3. e5 ({Po} 3. Nc3 { czarne mogą ruchem} d5 {uzyskać wyrównanie.} ({Oprócz tego można jeszcze po 3. Sc3 uniknąć uproszczeń, grając} 3... Nc6 {. W partii Milić – Witkowski (Belgrad, 1956) nastąpiło dalej:} 4. d4 d5 5. exd5 Nxd5 6. Bc4 Nxc3 7. bxc3 e6 8. O-O Be7 9. Qe2 O-O 10. Rd1 Qc7 11. Ne5 Nxe5 12. Bf4 b6 13. Bxe5 Bd6 14. Bxd6 Qxd6 15. Qe5 Qxe5 16. dxe5 Bb7 {i szanse czarnych są przynajmniej równe.})) 3... Nd5 4. Nc3 e6 ({Inną możliwością jest} 4... Nxc3 5. dxc3 d5 6. exd6 Qxd6 7. Qxd6 exd6 8. Bf4 {i czarne, przy dokładnej grze, również powinny osiągnąć wyrównanie.}) 5. Nxd5 exd5 6. d4 d6 7. Bg5 Qa5+ $1 {Tak grał Winter we wspomnianej partii z Keresem. Wszystkie podręczniki szachowe zaopatrują ten ruch znakiem zapytania. Warianty, wskazywane przez teorię po 7… Hb6, są jednak zbyt skomplikowane aby je można było przytaczać i chociaż czarne mają w nich szanse wyrównania, wydaje się, że ruch 7… Ha5+ został niesłusznie zarzucony. Pierwszy odkrył to mistrz Branicki, po czym wraz z mistrzem Dworzyńskim przeanalizowaliśmy warianty. Niniejsza partia była do końca prowadzona dokładnie śladami owych analiz.} 8. c3 cxd4 9. Bd3 dxc3 10. O-O Nc6 ({ Winter zagrał tu błędnie} 10... cxb2 {i po} 11. Rb1 dxe5 12. Nxe5 Bd6 13. Nxf7 $1 {został rozgromiony. Dotychczas uważano, że i 10… Sc6 nie poprawia sytuacji czarnych.}) 11. Re1 Be6 12. bxc3 dxe5 13. Nxe5 Nxe5 14. Rxe5 Bd6 15. Re3 {Polecane przez teorię.} ({Być może, silniejsze jest natychmiastowe} 15. Rxe6+ {, co miało miejsce w partii Grąbczewski – Pytlakowski (Częstochowa, 1956). Warto dodać, że partia ta zakończyła się wygraną Grąbczewskiego, ale czarne nie wykorzystały wszystkich możliwości obronnych. Np. po} fxe6 16. Qh5+ {można było spróbować} Kf8 { zamiast 16… g6. Niewątpliwie 15. W:e6+ wymaga nowych, dokładnych analiz.}) 15... d4 16. Rxe6+ fxe6 17. Qh5+ {[#]} g6 $1 {Posunięcie wskazane przez mistrza Branickiego.} 18. Bxg6+ Kd7 $1 {Puenta całego wariantu! Białe figury znalazły się nagle na złych pozycjach.} 19. Bxh7 ({Po} 19. Bf7 {wygrywa} Raf8 {z groźbami 20…h6 lub 20… H:c3.}) 19... Qf5 $3 20. Rb1 (20. Bxf5 Rxh5 {nie zmieniało sytuacji, gdyż białe traciły figurę.}) 20... Qxb1+ { i białe poddały się.} 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

3. S.Witkowski – J.Gromek, 1959

[Site "Łódź, mecz–dogrywka o tytuł Mistrza Polski (3) (B32)"] [Date "1959.??.??"] [Round "?"] [White "Witkowski, Stefan"] [Black "Gromek, Józef"] [Result "1-0"] [ECO "B32"] [Annotator "Jerzy Kostro (Szachy 7/1959)"] {Trzecia partia meczu była „perłą” barażu. Białe już w debiucie ofiarowały piona, następnie koncertowo przeprowadziły atak i wygrały w stylu godnym Mistrza Polski.}1. e4 c5 2. Nf3 Nc6 3. d4 cxd4 4. Nxd4 Qc7 {Ten stary, prawie zapomniany wariant obrony sycylijskiej, mistrzowie radzieccy próbują znowu przywrócić do życia. W ostatnim czasie pojawił się on kilkakrotnie w turniejach, a nawet w finale XXVI Mistrzostw ZSRR.} 5. c4 {Tak najczęściej reagują białe na ostatnie posunięcie czarnych; najprostszym posunięciem wydaje się jednak 5. Sc3!} Nf6 6. Nc3 Nxe4 {W taki sposób czarne wygrywają pionka, a białe kilka temp w rozwoju. Lepszej kontynuacji dla czarnych nie widać, bowiem po spokojnym rozwoju figur nie miałyby one rekompensaty za gorszą pozycję.} 7. Nxe4 Qe5 8. Nb5 Qxe4+ 9. Be2 Qe5 10. f4 Qb8 {[#]} 11. f5 $1 { Doskonałe posunięcie. Białe wykorzystując fakt, że przeciwnik nie wyprowadził jeszcze do gry swoich gońców i w tym celu musi zagrać 11… g6 lub 11… e6 – przygotowują otwarcie pozycji, wygodne dla siebie.} ({W partii Nikitin – Furman (XXVI Mistrzostwa ZSRR), białe zagrały słabiej} 11. Be3 {, co pozwoliło czarnym obronić się, a następnie nawet wygrać partię po} g6 12. Qd2 Bg7 13. h4 h5 14. g4 hxg4 15. Bxg4 d6 16. Be2 Bf5 {.}) 11... g6 ({ Jak wykazała niniejsza partia, po tym posunięciu czarne nie mogą wyrównać. Należy więc przypuszczać, że silniejszym planem dla czarnych jest} 11... e6 12. O-O a6 $1 13. Nc3 Bd6 $1) 12. O-O a6 {Prawie wymuszone.} ({Po} 12... Bg7 { nastąpiłoby} 13. f6 $3 Bxf6 14. Rxf6 exf6 15. Nd6+ Ke7 16. Bf4 Ne5 17. c5 $1 b6 18. Qd5 Rf8 19. Bxe5 fxe5 20. Qxe5+ Kd8 21. Qf6+ Kc7 22. cxb6+ {z pogromem.} ) 13. Nc3 Bg7 14. Nd5 Be5 {Teraz biały skoczek zajął dobą pozycję na polu d5.} ({Po} 14... O-O {białe mogą już grać} 15. Nxe7+ Nxe7 16. f6 Nc6 17. fxg7 Kxg7 18. Bd2 {z silnym atakiem na skrzydle królewskim.}) 15. Kh1 $1 { Najlepsze. Białe odchodzą królem z pod szacha i stwarzają groźbę Sb6 ze zdobyciem jakości:} b5 16. Be3 O-O {To już jest równoznaczne z rezygnacją.} ({Ale i po} 16... Qb7 {pozycja czarnych jest bardzo zła np.:} 17. Nb6 Rb8 18. cxb5 axb5 19. Bxb5 Bxb2 20. Rb1 Bg7 21. Nd5 $1 {z licznymi groźbami.}) 17. Nb6 Ra7 18. Nxc8 Rxc8 19. Bxa7 Qxa7 {W taki sposób białe uzyskały jakość za pionka. Nie jest to wprawdzie dużo, ale pozycja figur przeciwnika wróży im szybki sukces.} 20. cxb5 axb5 21. fxg6 $1 {Zdobywa jeszcze jednego pionka.} hxg6 22. Qb3 e6 23. Bxb5 Kg7 24. Bxc6 dxc6 {Realizacja przewagi nie sprawi białym kłopotu. Plan wygrania jest prosty: atak pozycji królewskiej w połączeniu z groźbami na skrzydle hetmańskim.} 25. Rf3 Rh8 26. h3 Rb8 27. Qc4 Rxb2 28. Raf1 Rb7 29. Qxc6 Bb8 30. Qc3+ Kg8 ({Albo} 30... e5 31. Qc6 $1) 31. Rd3 e5 32. Qc8+ Kg7 33. Rd8 {Czarne poddały się wobec groźby 34. Wg8+ Kh6 35. Wh8+ Kg5 36. Hc1+ He3 27. Hxe3 mat.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

4. S.Witkowski – M.Ziembiński, 1954

[Site "Łódź, mistrzostwa Polski (C73)"] [Date "1954.??.??"] [White "Witkowski, Stefan"] [Black "Ziembiński, Marian"] [Result "1-0"] [ECO "C73"] [Annotator "Stefan Witkowski (Szachy 1/1955)"] 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bb5 a6 4. Ba4 d6 5. Bxc6+ $1 bxc6 6. d4 f6 7. c4 $1 { Posunięcie polecane przez radzieckiego mistrza Lipnickiego (Szachmaty w ZSRR, nr 4/1952) .} Ne7 8. Nc3 Ng6 9. Be3 Be7 10. Qa4 {Oprócz tego ruchu można grać 10. Hd2 (Brzózka – Śliwa, Łódź 1954) lub 10. Hc2 (Witkowski – Śliwa, Kraków 1953). Trudno ocenić co jest najlepsze, gdyż we wszystkich partiach białe uzyskały przewagę.} Bd7 11. c5 O-O 12. O-O-O {Ta roszada pod otwartą linię „b” tylko pozornie wydaje się niebezpieczna. W rzeczywistości atak ciężkimi figurami na pionka b2 zostanie łatwo odparty przez Wd2.} Qb8 13. h4 h5 $6 {Tę samą ideę obrony zastosował Śliwa w partii ze mną w krakowskim finale. W drugiej partii meczu (Częstochowa 1954) znalazł on jednak wzmocnienie wariantu ruchem 13… ed4!} 14. dxe5 Nxe5 15. Nxe5 fxe5 16. Rd2 Qb7 17. Bg5 $1 {Silne posunięcie. Począwszy od tego momentu czarne będą mieć stałe kłopoty z obroną pionka d6.} Bf6 18. Qd1 ({Jeśli od razu} 18. cxd6 cxd6 19. Rxd6 Bxg5+ 20. hxg5 Rxf2 {. Teraz hetman wchodzi do akcji.}) 18... g6 19. Bh6 ({Białe mogły uzyskać przewagę i w ostrym wariancie:} 19. cxd6 cxd6 20. Rxd6 Bxg5+ 21. hxg5 Rxf2 22. Rxg6+ Kf7 23. Rf6+ Rxf6 24. Qxh5+ $1 {i jeśli } Rg6 {to} 25. Qh7+ Rg7 26. Rf1+ {itd. Ruch zastosowany w partii jest jednak również dobry. Wobec dwukrotnej groźby bicia na polu d6, czarne mają tylko jedną odpowiedź:}) 19... Rfb8 {Teraz jednak wszystkie ich ciężkie figury zostały oddalone od obrony królewskiego skrzydła. Umożliwi to białym skonstruowanie kończącego ataku.} 20. Qf3 Be7 21. Qg3 Kh7 22. Bg5 Bf8 ({Po} 22... Bxg5 23. Qxg5 {nie ma obrony przed 24. He7+, gdyż na} Re8 {nastąpi} 24. cxd6) 23. f4 Be6 {[#]} ({Słabe} 23... Bg7 {ze względu na} 24. fxe5 Bxe5 25. Bf4 Bxf4 26. Qxf4 Rf8 27. Qg5) 24. f5 $1 gxf5 25. Qf3 Kg6 $2 ({Trudno przypuszczać, aby} 25... Bf7 {mogło utrzymać partię, niemniej było to lepsze od ruchu w partii. Czarne nie dostrzegają jednak niebezpieczeństwa.}) 26. exf5+ $1 {Na tym opierała się koncepcja białych. Teraz ginie przynajmniej figura.} Bxf5 27. Rf1 Qc8 28. Rdf2 Bg7 ({Obrony już nie było. Po} 28... Be6 {następowało} 29. Qe4+ Kg7 {i teraz wygrywało} 30. Rf6 {lub też prozaiczne 30. Wxf8.}) 29. Qxf5+ Qxf5 30. Rxf5 Rf8 31. Rxf8 Rxf8 32. Rxf8 Bxf8 33. Bd8 Kf5 34. Bxc7 d5 35. Bd6 Bg7 36. a4 Bf6 37. Na2 d4 38. Nb4 Ke4 39. Nxc6 Kd5 40. Nxe5 Bxe5 41. Bxe5 Kxe5 42. b4 {Partia otrzymała I nagrodę za piękność.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

5. B.Malich – S.Witkowski, 1960

[Site "Halle, eliminacje Drużynowych Mistrzostw Europy (D01)"] [Date "1960.??.??"] [Round "4"] [White "Malich, Burkhard"] [Black "Witkowski, Stefan"] [Result "0-1"] [ECO "D01"] [Annotator "Władysław Litmanowicz (Polscy szachiści 1945–1980)"] 1. d4 Nf6 2. Nc3 {Mistrz niemiecki wyraźnie pragnie uniknąć obrony Grünfelda.} d5 3. Bg5 c5 4. Bxf6 gxf6 {W praktyce turniejowej częściej spotykamy odpowiedź 4… ef6. Obie strony rozgrywają debiut na zaskoczenie przeciwnika.} 5. e4 $5 {Śmiałe poświęcenie pionka, ale czy poprawne?} dxe4 6. d5 Bf5 $1 {To jest lepsze od 6… f5, gdyż wtedy biały hetman mógłby opanować pole h5, a czarny goniec przez dłuższy czas przyjąć pasywną rolę.} 7. Nge2 {Białe wybierają kontynuację obliczoną na odzyskanie poświęconego pionka.} ({Do ciekawszej gry prowadziło} 7. Bb5+ Nd7 8. Qe2 { itd.}) 7... Qb6 $1 8. Qd2 ({Jeśli} 8. Ng3 {to nie} Qxb2 ({lecz} 8... Bd7 9. Ngxe4 f5 {i dopiero po odejściu skoczka 10… Hb2.}) 9. Na4 $1 Qe5 10. Nxf5 Qxf5 11. Nxc5 {z przewagą białych,}) 8... h5 9. Ng3 Bh6 10. Bb5+ Kf8 11. Qe2 Bg4 $1 {Czarne dobrowolnie oddają pionka, ale w zamian za to przejmują inicjatywę.} 12. Qxe4 a6 13. d6 {W dość trudnej pozycji białe próbują skomplikować sytuację. Po odejściu gońca czarne biją na polu b2.} e6 $1 ({ Obraz walki mógłby się zmienić po przyjęciu przez czarne ofiary figury: Po } 13... axb5 14. dxe7+ Ke8 15. Nd5 Qd6 16. f3 {czarne mają poważne kłopoty.} Be6 17. Nxf6+ Kxe7 18. Nf5+ {i białe wygrywają.}) 14. Be2 f5 $1 15. Qd3 ({Po } 15. Qe5 Rg8 {biały hetman znajdowałby się w niebezpieczeństwie (16… Sc6).}) 15... Nc6 16. h3 {Białe obawiały się wykonać krótką roszadę, z uwagi na możliwość bezpośredniego ataku ze strony czarnych na skrzydle królewskim. A jednak, bez względu na konsekwencje, należało zdecydować się na tę kontynuację.} Bxe2 17. Ngxe2 Nb4 18. Qd1 Rd8 19. a3 Rxd6 20. Qb1 Bd2+ 21. Kf1 Nc6 {Ta część partii została zakończona. Czarne zwycięsko wyszły z debiutu, zdobyły pionka, mają przewagę przestrzeni, a ich figury zajmują aktywne pozycję. To wystarcza, aby uznać wynik partii za przesądzony. Warto zauważyć, że mimo znacznej przewagi pozycyjnej czarne dążą do rozstrzygnięć taktycznych.} 22. h4 Rg8 23. Rh3 {Nie widać innej drogi wprowadzenia wieży do gry.} Ne5 24. Kg1 Qc6 25. Rg3 Ng4 26. Qf1 f4 27. Rd3 Rxd3 28. cxd3 f3 29. Ng3 {[#]} Ne3 $3 {Efektowne zakończenie.} 30. Qb1 ({ Nie zmieniało rezultatu partii} 30. fxe3 Rxg3 31. Ne4 Rxg2+ 32. Kh1 Qc7 {itd.} ) 30... Rxg3 $1 {Białe poddały się (31. fg3 f2+! i mat w następnym posunięciu).} 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

6. S.Witkowski – R.Drozd, 1960

[Site "Piotrków Trybunalski, przedolimpijski turniej kadry (B99)"] [Date "1960.??.??"] [Round "?"] [White "Witkowski, Stefan"] [Black "Drozd, Ryszard"] [Result "1-0"] [ECO "B99"] [Annotator "Stefan Witkowski (Szachy 12/1960)"] 1. e4 c5 2. Nf3 d6 3. d4 cxd4 4. Nxd4 Nf6 5. Nc3 a6 6. Bg5 e6 7. f4 h6 8. Bh4 Be7 9. Qf3 Qc7 10. O-O-O Nbd7 {Bardzo często grywany ostatnio system.} 11. Be2 $1 {Posunięcie stawiające przed czarnymi poważne problemy.} ({W tej pozycji, w partii z Bednarskim (Wrocław 1960), grałem błędnie} 11. g4 $2 {i po} g5 $1 12. fxg5 Nh7 $1 {czarne przejęły inicjatywę. Drozd chciał powtórzyć ten wariant.}) 11... Nc5 ({W partii Klawin – Tal (Ryga, 1959) było:} 11... b5 12. e5 Bb7 13. exf6 Bxf3 14. Bxf3 Bxf6 15. Bxf6 Rc8 16. Bxg7 Rh7 17. Bh5 Rxg7 18. Nxe6 Qc4 19. Rhe1 Rxg2 {i teraz po} 20. Rd4 Qc6 21. Bf3 {Klawin mógł osiągnąć decydującą przewagę. Być może Drozd znał tę partię, ale obawiał się, że po 11… b5 wejdzie w przygotowane warianty. W każdym razie zastosował nowe posunięcie.}) 12. e5 $1 {Jedyne! Groziło 12… b5 z następnym Gb7 i decydującym naciskiem na pionka e4.} dxe5 ({Słabe} 12... Ng8 {po} 13. exd6 Bxd6 14. Nd5 Bxf4+ 15. Kb1 {.}) 13. fxe5 Qxe5 $2 ({Należało wziąć pionka w innej redakcji. Po} 13... Nfd7 14. Nf5 $1 Kf8 15. Nd6 Nxe5 16. Qg3 f6 17. Bh5 {i 18. Whf1 powstawała interesująca pozycja. Należy uznać, że atak białych wart był pionka. Forsownego rozstrzygnięcia jednak nie ma.} ) 14. Bg3 Qg5+ 15. Bf4 Qg6 {Pozornie czarne stoją zadowalająco, ale… [#]} 16. Nc6 $3 {Posunięcie, którego mój przeciwnik nie przewidział, grając 13-te posunięcie. Pozycja czarnych rozlatuje się teraz jak domek z kart.} Nfe4 17. Nxe7 Kxe7 18. Nxe4 Nxe4 ({Nie można grać} 18... Qxe4 $2 {wobec} 19. Bd6+ { i 20. G:c5.}) 19. Qa3+ $1 Kf6 ({Lub} 19... Ke8 20. Bb5+) 20. Rhf1 e5 21. Be3+ Bf5 22. Rd6+ $1 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

7. S.Witkowski – O.Kinnmark, 1967

[Site "Ystad, mecz Szwecja – Polska (A68)"] [Date "1967.??.??"] [Round "?"] [White "Witkowski, Stefan"] [Black "Kinnmark, Ove"] [Result "1-0"] [ECO "A68"] [Annotator "Stefan Witkowski (Szachy 2/1968)"] 1. d4 Nf6 2. c4 g6 3. Nc3 Bg7 4. e4 O-O 5. f4 d6 6. Be2 c5 7. d5 e6 8. Nf3 exd5 9. cxd5 b5 ({Drugą możliwością jest} 9... Re8 {W partii Witkowski – Larsson, mecz korespondencyjny Polska – Szwecja, po tym posunięciu gra rozwinęła się następująco:} 10. e5 dxe5 11. fxe5 Ng4 12. Bf4 Nxe5 13. O-O a6 14. Nxe5 Bxe5 15. Bxe5 Rxe5 16. Bf3 b5 17. a4 b4 18. Ne4 {z wystarczającymi kontrszansami białych za ofiarowanego pionka.}) 10. e5 $1 dxe5 11. fxe5 Ng4 12. Bg5 ({Ciekawe jest również} 12. Bf4 {Dla oceny tego wariantu ważna jest znajomość partii Keres – Spasski, mecz 1966 r., w której nastąpiło:} Nd7 13. e6 $1 fxe6 14. dxe6 Rxf4 15. Qd5 $1 Kh8 16. Qxa8 Nb6 17. Qxa7 Bxe6 18. O-O Ne3 {i teraz po} 19. Bxb5 {(zamiast 19. Wf2) i białe osiągały przewagę.}) 12... Qb6 13. O-O c4+ 14. Kh1 Nxe5 ({Po} 14... Nf2+ 15. Rxf2 Qxf2 16. Ne4 Qb6 17. Be7 Re8 18. Nd6 $1 {białe odbierały jakość, zachowując przewagę.}) 15. Be7 Ng4 ({Kinnmarkowi, należącemu do młodej generacji mistrzowskiej, nie podobała się pasywna obrona po} 15... Re8 16. d6 {z groźbą 17. Sd5. Poświęcenie jakości nie jest jednak poprawne, gdyż i białe dysponują możliwościami ataku.}) 16. Bxf8 Bxf8 17. Qd4 Bc5 {W taki sposób czarny hetman został zablokowany przez własnego gońca.} 18. Qe4 Bd7 19. d6 {Nie było łatwo zdecydować się na to posunięcie, bo wprawdzie figury czarnych na hetmańskim skrzydle stały źle, ale przeciwnik dysponował groźbą Sf2+ i trzeba było forsować grę.} ({ Bez zwolnienia pola d5 dla skoczka, wszystkie kontynuacje były mało skuteczne, np.:} 19. Ng5 f5) ({lub} 19. Ne5 Bf5 {.}) 19... Nc6 20. Ng5 ({ Na uwagę zasługiwało również} 20. Qd5 Nf2+ 21. Rxf2 Bxf2 22. Qxb5 {.}) 20... Nf2+ 21. Rxf2 Bxf2 22. Nd5 ({Znów niezłe było} 22. Qd5 Rf8 23. Qxb5 { z lepszą końcówką. Pozycja jednak wymaga zakończenia partii atakiem.}) 22... Qd8 ({Większe szanse obrony dawała kolejna ofiara jakości:} 22... Qd4 23. Ne7+ Nxe7 24. Qxa8+ Nc8) {[#]} 23. Ne7+ $1 Nxe7 24. dxe7 Qe8 {Po innym odejściu hetmana wygrywało 25. Hf4.} 25. Rd1 {Z prozaiczną groźbą 26. W:d7.} Bc6 26. Qe5 {Od manewru He5-f6 i Wd1-d8 nie ma wystarczającej obrony. Pozycja jest wygrana, ale na pozostałe do kontroli czasu 14 posunięć pozostało tylko około 1 minuty. Na szczęście przeciwnik nie miał już kontrszans.} Bh4 27. Qf6 Bxg5 ({Na} 27... Bd7 {nastąpiłoby} 28. Ne4) 28. Qxg5 Bd7 29. Bg4 $1 f5 30. Bf3 Rc8 31. Qf6 Rc5 32. Rxd7 $1 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

8. A.Ozsváth – S.Witkowski, 1969

[Site "Lublin, turniej im. PKWN (B23)"] [Date "1969.??.??"] [Round "?"] [White "Ozsváth, András"] [Black "Witkowski, Stefan"] [Result "0-1"] [ECO "B23"] [Annotator "Stefan Witkowski (Szachy 11/1969)"] 1. e4 c5 2. Nc3 Nc6 3. f4 e6 4. Nf3 Nge7 5. g3 d5 {Próba przejścia do jednego z wariantów zamkniętych obrony sycylijskiej poprzez 5… g6 byłaby niewłaściwa, wobec silnej odpowiedzi 6. d4!} 6. Bg2 d4 7. Ne2 d3 $5 { Ryzykowne ale konsekwentne. W innym przypadku po 8. d3 szanse białych na skrzydle królewskim byłyby obiecujące.} 8. cxd3 Qxd3 9. O-O {Przeciwnikowi znany był temat „ofiara pionka za inicjatywę”. Posunięcie w partii wykonał on błyskawicznie. Próba obrony pionka e4, po odpowiedzi 10… Sb4 nie wyglądała zachęcająco.} Qxe4 10. d4 {Posunięcie otwierające pozycję i zabierające czarnemu hetmanowi szereg pól w centrum do odwrotu.} Qd5 ({ Główną groźbą białych było teraz 11. Se5, co oprócz silnej pozycji skoczka stwarzało realną groźbę pojmania hetmana, np.:} 10... Qg6 11. Ne5 Qf5 12. g4 Qf6 13. g5 Qf5 14. Ng3 {.}) ({Ten sam motyw miałby miejsce po} 10... cxd4) ({Natomiast próba ratowania hetmana poprzez} 10... Nb4 {byłaby odparta skromnym posunięciem} 11. a3 $1) {Początkowo chciałem więc grać Hf5, ale po namyśle znalazłem znacznie silniejszy manewr:} 11. Nc3 Qc4 $1 12. Re1 ({W tym cała idea! Białe nie tylko nie odbierają pionka, ale właściwie zostały zmuszone do ofiary drugiego, gdyż wariant:} 12. dxc5 Nf5 $1 {z następnym 13… G:e5+ nie dawał białym rekompensaty za ofiarowanego pionka.}) 12... cxd4 13. Ne4 Nf5 14. b3 ({Ozsvath rekomendował po partii natychmiastowe} 14. Ne5 Nxe5 15. fxe5 {, ale i w tym przypadku nie wydaje się, aby białe miały pełną rekompensatę za ofiarowany materiał.}) 14... Qb4 15. Bd2 Qb6 16. Kh1 Be7 {To był dość trudny wybór. Z trzech możliwości wyprowadzenia gońca ta była jednak najlepsza. Goniec na polu a3 nie dopuszczał wprawdzie do posunięcia Wc1, ale jak się wkrótce okaże, wieża na tym polu nie stała najlepiej. Wymiana poprzez Gb4 była kusząca, gdyż dla strony posiadającej przewagę materialną wszystkie wariantu są w założeniu słuszne. Skromne posunięcie Ge7 było jednak jeszcze lepsze, gdyż goniec spełniał później rolę figury broniącej ważnych pól d6 i f6.} 17. Ne5 Nxe5 18. fxe5 Bd7 {Zarówno teraz jak i w następnych posunięciach roszada nie wchodziła w rachubę. To byłoby zbyt ryzykowne.} 19. Rc1 Bc6 20. Qh5 Rd8 21. Rf1 ({Na} 21. g4 {nastąpiłoby} Nh4 $1 {.}) 21... g6 22. Qh3 Qb5 $1 {Bardzo silne posunięcie. Grozi nie tylko 23… H:e5, ale i 23… He2.} 23. Rce1 {[#]} Qxe5 $1 {Wstęp do ładnej kombinacji.} 24. g4 Ne3 25. Rxe3 dxe3 26. Bc3 e2 $1 27. Rg1 ({Na} 27. Re1 {nastąpiłoby} Rd1 $1 {.}) 27... Qxe4 $1 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

9. S.Witkowski – G.Dizdar, 1979

[Site "Rzeszów, turniej międzynarodowy (E76)"] [Date "1979.??.??"] [Round "8"] [White "Witkowski, Stefan"] [Black "Dizdar, Goran"] [Result "1-0"] [WhiteElo "2330"] [BlackElo "2395"] [ECO "E76"] [Annotator "Stefan Witkowski (Szachy 2/1980)"] 1. d4 c5 2. d5 Nf6 3. c4 d6 4. Nc3 g6 5. e4 Bg7 6. f4 {Strony zdeklarowały się poprzez Benoni. Czarne przeszły do obrony królewsko-indyjskiej, na co białe wybrały atak czterech pionków. Ta stara kontynuacja jest zapewne słabsza od klasycznych gier wynikających po 6. Sf3. Ma jednak duży plus, bo nie lubią jej zawodnicy grający królewsko-indyjską. Wynikające pozycje są bowiem dalekie od schematów tej obrony.} O-O 7. Nf3 e6 8. dxe6 $5 { Nowoczesna kontynuacja. Trudno powiedzieć czy silniejsze od dwóch innych częściej spotykanych, które rozpoczyna posunięcie 8. Ge2: a) 8… ed5 9. ed5 b) 8… ed5 9 .cd5. Każda prowadzi do innego typu pozycji.} Bxe6 ({ Można grać i} 8... fxe6 {Oto jak może wyglądać dalsza grap po tym posunięciu:} 9. Bd3 Nc6 10. O-O e5 11. f5 $5 gxf5 12. exf5 Nd4 13. Bg5 Nxf5 14. Qc2 Qd7 15. Bxf6 Bxf6 16. Nd5 {z inicjatywą białych za ofiarowanego pionka (Karasjew – Fiedorow 1977).}) 9. Bd3 Nc6 10. f5 $1 {Właściwa kolejność posunięć, aby nie dopuścić do 10. Gg4.} Bd7 ({Jeśli po 10. f5 czarne odpowiadają} 10... gxf5 {to} 11. O-O $1 {z atakiem.}) 11. O-O Qb6 $6 12. Bg5 $5 {Tak jeszcze nie grano. Zwykle czarne wybierały jedną z trzech możliwości: 11… Sg4, 11… Se5 lub 11… Sd4.} Nd4 {Brak konsekwencji, gdyż teraz hetman zostanie na dłuższy czas wyłączony z gry.} ({Należało grać} 12... Qxb2 {i białe musiałyby udowodnić, że jest w pozycji coś więcej niż remis, powstający po} 13. Na4 Qa3 14. Bc1 Qb4 15. Bd2 Qa3 16. Bc1 {Niewątpliwie na decyzję Jugosłowianina wpłynęła jego sytuacja na finiszu turnieju, gdy miał on na swym koncie „+3”. Dla normy mistrza międzynarodowego, która wynosiła w tym turnieju „+4”, trzeba było wygrać jeszcze jedną partię, więc Dizdar postanowił zaryzykować.}) 13. Qd2 Bc6 14. Nxd4 cxd4 15. Nd5 Bxd5 16. exd5 {Drugim planem gry było 16. cd5, z dalszym Wf3 i atakiem skrzydła królewskiego. Białe stoją jednak lepiej, po co więc dawać przeciwnikowi kontrszanse…} Rae8 17. Rf3 $1 Ne4 {Po tym posunięciu czarnopolowy goniec zostanie wyeliminowany z gry. Wyboru jednak nie było. Groziło Waf1 i fg6.} 18. Bxe4 Rxe4 19. f6 Bh8 {Partia białych jest strategicznie wygrana z uwagi na fatalną pozycję gońca h8 i nie najlepszą hetmana na b6. Należy jedynie zneutralizować działanie czarnych wież na linii „e”, a ściślej mówiąc jedną z tych wież wymienić.} 20. b3 Rfe8 21. Qd3 Re2 22. Bd2 $1 ({Nie wiele dawało} 22. Rf2 Rxf2 {z uwagi na} 23. Kxf2 h6 24. Bh4 g5) 22... Qd8 23. Raf1 R8e4 24. R3f2 $1 {Tym samym białe zrealizowały swój plan, wymieniając jedną z wież.} Rxf2 25. Rxf2 Re5 26. Qf1 Qe8 {Czarne ciągle jeszcze mają kontrszanse z uwagi na władanie linią „e”. Praktycznie grają jednak z figurą mniej. To tak jakby w walce bokserskiej jeden z zawodników walczył tylko jedną ręką.} 27. g3 Re4 28. Qd3 h6 29. Kg2 ({Pionek „h6” nie ma znaczenia, a po jego wzięciu czarne otrzymywały kontrszanse} 29. Bxh6 Re1+ 30. Kg2 Ra1 31. Qxd4 ( {lub} 31. Re2 Qd8) 31... Qe1) 29... g5 30. Bb4 $1 Re3 {Innej obrony dla pionka d6 nie było. Czarne wybierają mniejsze zło oddając pionka d4 i starając się następnie o zepchnięcie białego hetmana z centrum szachownicy.} 31. Qxd4 Re4 32. Qd3 Re3 33. Qf5 Re5 34. Qc2 $1 {To posunięcie odbiera czarnym wszelką nadzieję na kontrgrę po białych polach.} Qd8 35. Bc3 Re3 36. Bd4 Re1 37. a4 a6 {[#]} 38. Qf5 $1 {Do kontroli czasu pozostały jeszcze trzy posunięcia, a obu stronom tylko sekundy na zegarze. Białe zakładają więc mało widoczną pułapkę, która od razu skończy walkę.} Qe8 39. c5 $1 Re4 40. cxd6 $1 Rxd4 41. d7 {Czarne poddały się. Po 41… Hd8 (lub 41… Hf8), nastąpiłoby 42. We2.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

10. S.Witkowski – P.Votruba, 1981

[Site "Albena, turniej międzynarodowy (E76)"] [Date "1981.??.??"] [Round "?"] [White "Witkowski, Stefan"] [Black "Votruba, Pavel"] [Result "1-0"] [WhiteElo "2345"] [BlackElo "2320"] [ECO "E76"] [Annotator "Stefan Witkowski (Szachy 3/1982)"] 1. d4 Nf6 2. c4 c5 3. d5 g6 4. Nc3 Bg7 5. e4 O-O 6. f4 d6 7. Nf3 b5 8. cxb5 a6 9. a4 $1 e6 {Chyba najlepsze w tym wariancie.} ({W partii Witkowski – Pokojowczyk, Kraków 1978 oraz Witkowski – Maciejewski, Świnoujście 1979, czarne po} 9... axb5 10. Bxb5 {nie otrzymały wyrównania.}) 10. dxe6 Bxe6 11. e5 $5 dxe5 12. Qxd8 Rxd8 13. fxe5 Ng4 14. Bf4 axb5 $6 ({partii Karasiew – Juferow, ZSRR 1977, czarne zagrały} 14... Nd7 {, co po} 15. Be2 axb5 16. Nxb5 Ngxe5 17. Nxe5 Bxe5 18. Bxe5 Nxe5 19. Nc7 Rab8 20. Nxe6 fxe6 21. Ra2 Nd3+ {(zamiast 21… c4) mogło doprowadzić do równej końcówki.}) 15. Nxb5 { Zagrane po długim namyśle.} ({Początkowo chciałem grać} 15. h3 {, gdyż wariant} b4 ({Na co jednak liczył przeciwnik grając 14… ab5? Po 15. h3, oprócz 15… b4, wchodzi w rachubę tylko} 15... Nh6 {. Należało sprawdzić wariant do końca:} 16. Nxb5 Bb3 17. Nc3 {i teraz czarne dysponują posunięciem} Nc6 {z groźbą 18… Sd4 i aktywną grą za ofiarowanego pionka. }) 16. Nb5 Nh6 17. Nc7 Ra7 18. Nxe6 fxe6 19. Bc4 {prowadził do przewagi białych.}) 15... Nc6 16. Nc7 Nb4 17. Bb5 $1 {Jedyne posunięcie, pozwalające myśleć o zachowaniu przewagi, które należało przewidzieć grając 15. S: b5.} Nc2+ 18. Ke2 Ra7 19. Nxe6 fxe6 20. Rad1 Nd4+ 21. Nxd4 cxd4 {Tę pozycję należało ocenić przed wykonaniem 15-tego posunięcia. Czarne stoją na pograniczu wyrównania, ale aby zremisować muszą grać bardzo dokładnie. Cóż, lubię grać końcówki, zwłaszcza bez ryzyka przegranej.} 22. Bc4 $1 Nxe5 $2 {Nie wszystkie końcówki z różnokolorowymi gońcami są remisowe.} ( {Większe szanse dawało} 22... Bxe5 {i białe byłyby zmuszone do wariantu} 23. Bxe6+ Kg7 24. Bxg4 Bxf4 {z dużymi szansami na remis.}) 23. Bxe5 Bxe5 24. b3 Re8 25. Kd3 Rae7 26. Ra1 Kg7 27. a5 Bb8 28. a6 e5 {[#]} 29. Ke4 $1 {Oryginalna pozycja, w której król pełni rolę figury blokującej. Teraz widać, że lepiej byłoby czarnym oddać oa razu pionka „e”, który przeszkadza własnym figurom.} Rf8 30. Rhf1 Rf4+ $1 31. Rxf4 exf4+ 32. Kd5 ({Po} 32. Kxd4 $2 Be5+ {białe traciły wieżę.}) 32... d3 33. Rd1 ({Można było też grać } 33. Bxd3 Rd7+ 34. Kc4 {, jednak po} Ba7 35. Rb1 Bb6 {czarne blokowały pozycję.}) 33... f3 34. gxf3 d2 35. b4 Bxh2 36. b5 Bg1 $1 37. Kc6 Re1 38. Rxd2 Rc1 39. Kd5 h5 40. Ra2 Ba7 {Po wyjściu z niedoczasu okazało się, że bunkier czarnych nie jest jeszcze łatwy do zdobycia. W dodatku niespodziewanie pionek „h” stwarza im dodatkową kontrszansę.} 41. Re2 Bg1 42. Rg2 $1 h4 $1 {W tej pozycji partia została odłożona. Oczywiście nie było powodu do paniki, bo do koperty zostało zapisane mniej efektowne, lecz bardziej skuteczne posunięcie.} 43. Bd3 $1 ({Kibice szybko wskazali na „wygrywający” wariant} 43. Rxg1 Rxg1 44. a7 Ra1 45. b6 {i białe pionki same dochodzą do pola przemiany. Czyżby? Przedłużmy wskazany wariant:} h3 46. Bf1 h2 47. Bg2 Ra2 48. Bh1 Ra1 49. b7 Rxh1 50. b8=Q Rd1+ {i wygrać mogą tylko czarne.}) 43... Rd1 $2 {To przegrywa od razu.} ({Jednak po} 43... h3 44. Rxg6+ Kf7 45. Rh6 h2 46. b6 Bxb6 47. Rxh2 {wygrana białych byłaby tylko kwestią czasu.}) 44. Rxg6+ Kf7 45. Rxg1 Rxg1 $1 46. Bf5 Ra1 ({Po} 46... Rg5 { nastąpiłoby} 47. a7 {.}) 47. Kc6 Rc1+ 48. Kb6 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

Wybrane partie Stefana Witkowskiego