Mistrzostwa Świata juniorów i juniorek w szachach – zawody szachowe organizowane przez Międzynarodową Federację Szachową (FIDE), rozgrywane na przestrzeni lat w grupach wiekowych do 8, 10, 12, 14, 16, 17, 18 i 20 lat. Po raz pierwszy odbyły się w 1951 w kategorii juniorów U20 (przez ponad 20 lat była to jedyna kategoria juniorska; do 1974 rozgrywano eliminacje i finały), natomiast pierwsze mistrzostwa juniorek rozegrano w 1981 – jako Puchar Świata juniorek (od 1983 – pod oficjalną nazwą). Dopiero od 1974 (do 1976 jako Puchar Świata młodzików) odbywały się turnieje w kategorii młodzików (U17) – w 1981 zmieniono tę kategorię wiekową na U16. W 1985 odbyły się pierwsze mistrzostwa w grupie U14, w 1986 – U10 i U12 lat, a w 1987 – U18 lat, choć turniej ten nie posiadał statusu oficjalnych mistrzostw świata (nosił nazwę Pucharu Świata juniorów do lat 18); oficjalne mistrzostwa w tej kategorii wiekowej po raz pierwszy odbyły się w 1989. Najkrótszą historię mają mistrzostwa świata U8 – po raz pierwszy rozegrane zostały w 2006.
Po raz pierwszy polski szachista wystąpił w mistrzostwach świata w 1961 w Hadze (VI edycja). Zarówno wcześniej, jak i później, Polacy nie uczestniczyli we wszystkich edycjach i grupach wiekowych. Trzykrotnie mistrzostwa zostały rozegrane w Polsce: w Warszawie (1991 – U10, U12, U14), Żaganiu (1997 – U20) oraz Chotowej (2010 – U20).
W 2020, z powodu pandemii Covid-19, mistrzostwa rozegrano online (w tempie szachów szybkich).
- Zobacz też: Inne zestawienia z cyklu „Polacy na…”
Wyniki i medale reprezentantów Polski
Zestawienie medalowe
Razem 68 medali (stan po MŚJ 2020).