Wybrane partie Alfreda Tarnowskiego

Wybrane partie Alfreda Tarnowskiego

wyboru dokonał Przemysław Jahr, komentarze przepisał Ulrich Jahr

zobacz: partie polskich szachistów

Po kliknięciu na dowolne posunięcie otworzy się okienko z szachownicą (można je dowolnie przesuwać oraz zmieniać jego rozmiar).

1. A.Tarnowski – P.Benkő, 1949

[Site "Bukareszt, turniej międzynarodowy (B01)"] [Date "1949.??.??"] [Round "?"] [White "Tarnowski, Alfred"] [Black "Benkő, Pál"] [Result "1-0"] [ECO "B01"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 1-2/1949)"] 1. e4 d5 2. exd5 Nf6 3. c4 c5 {Nie używane posunięcie. Zwykle grywano 3… c6 z późniejszym rozwinięciem gońca na pole c5. Czarnym prawdopodobnie chodziło o utrudnienie, względnie uniemożliwienie d2-d4 i sprowadzenie gry na inne tory.} 4. Nf3 e6 5. dxe6 Bxe6 6. Be2 Nc6 7. O-O Qd7 8. d3 O-O-O 9. Bf4 Bf5 $2 {Niedokładność. W zamian za ofiarowanego pionka czarne uzyskały jednak silny nacisk na linii „d” i opanowały pole d4. Naturalniejsze było 9… Gd6 (groziło 10. Se5) z następnym bezpośrednim atakiem pionkami h6 i g5, czyli logiczną konsekwencją ostro, na przeciwstawne roszady w partii. Czarne prawdopodobnie nie doceniły następującej odpowiedzi przeciwnika.} 10. Qa4 $1 Nh5 {Zagrożone atakiem b2-b4 czarne dążą do nowych komplikacji.} ({Na} 10... Bxd3 {nastąpi teraz po prostu} 11. Rd1 { i czarne muszą przez} Bxe2 {oddać hetmana za wieżę i gońca,} ({gdyż po ewentualnym} 11... Nb4 {wygrywa od razu} 12. Qxa7) 12. Rxd7 Rxd7) 11. Be3 Bd6 {[#]} 12. d4 $1 {Doskonały ruch! Zwracając nadliczbowego pionka białe kończą rozwój i likwidują wszelkie niebezpieczeństwa, sprowadzając grę do nieco lepszej końcówki, gdzie bez ryzyka podejmą próby zrealizowania swej przewagi. W tak poważnym spotkaniu z jednym z faworytów turnieju, jest to słuszna taktyka charakteryzująca sposób podejścia do szachów aktualnego wicemistrza Polski.} cxd4 13. Nxd4 Nxd4 14. Qxd7+ Rxd7 15. Bxd4 Bxh2+ 16. Kxh2 Rxd4 17. Bxh5 Rh4+ 18. Kg1 Rxh5 19. Nc3 {Białe stoją lepiej. Mają przewagę pionków na lewym skrzydle i skoczka w pozycji gdzie jeszcze nie ma komplikacji. Stworzenie tych komplikacji jest zależne od białych i okaże się bardziej aktywne niż czarny goniec.} Be6 20. b3 Rd8 21. Rad1 a6 22. f3 Re5 {Z deplasowana wieża wraca do gry. Nie przeszkadza to białym przeprowadzić centralizacji.} 23. Kf2 Rxd1 $2 {Wolelibyśmy h7-h5-h4 z groźbą h4-h3. Wymiany ułatwiają zadanie tylko białym.} 24. Rxd1 Kc7 25. Ne4 f6 26. Rd4 Bd7 27. b4 Bc6 28. Nc5 $1 g5 $2 {Kolejna niedokładność. Lepsze było 28… We7, nie osłabiające pozycji pionków.} 29. f4 $1 Re7 30. a4 h6 31. b5 axb5 32. axb5 $1 Be8 33. Ne4 $1 f5 {Czarne w ogromnym niedoczasie grają „a tempo”. Być może lepsze było 33… We6 z większymi szansami niż w partii.} 34. Nf6 Kb6 $2 {Lepsze i wystarczające do remisu było 34… Gf7!} 35. Nxe8 Rxe8 36. Rd6+ Kc5 37. Rxh6 gxf4 38. Rh7 $1 Kxc4 39. Rxb7 { Przy wykonywaniu posunięcia 39… Kc5, czarne przekroczyły czas do namysłu. Nasz największy sukces z Bukaresztu. Czy „czarodziej końcówek z pionkiem mniej”, mistrz Benkö zdołałby uratować końcówkę powstającą po nieuniknionym oddaniu obu pionków na linii „f” za pionka na linii „b”, co udowodniał w analizie po partii – pozostaje kwestią otwartą. Naszym zdaniem partia czarnych w momencie przekroczenia czasu była przegrana.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

2. P.Szilágyi – A.Tarnowski, 1949

[Site "Warszawa, mecz Polska – Węgry (D46)"] [Date "1949.??.??"] [Round "?"] [White "Szilágyi, Péter"] [Black "Tarnowski, Alfred"] [Result "0-1"] [ECO "D46"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 7-8/1949)"] 1. d4 d5 2. c4 c6 3. Nf3 Nf6 4. Nc3 e6 5. e3 Nbd7 6. Bd3 Bd6 {Stara, niezbyt popularna obrona, w której trudno jest rozwinąć gońca c8, a białe mają długotrwały nacisk. Praktyczne kontrszanse można uzyskać tylko w wariancie merańskim po 6… d:c4, który od 25 lat zachowuje w pełni swą żywotność.} 7. O-O $2 {Znacznie silniejsze jest natychmiastowe 7.e4!, bez obaw przed szachem na b4 i ewentualnymi uproszczeniami. Teraz czarne mogą wyrównać szanse.} O-O 8. e4 dxc4 $1 9. Bxc4 e5 10. Bg5 Qe7 ({Dr. Euwe uważa, że należy zyskać tu „darmowe” tempo:} 10... h6 11. Bh4) 11. Re1 exd4 ({ Silniejsze było} 11... Re8 {, czarnym jednak nie wystarcza wyrównanie i szukają komplikacji.}) 12. e5 $1 Nxe5 13. Ne4 {Pozycja czarnych wydaje się teraz zagrożona. Tarnowski jednak znajduje radę. [#]} Nxc4 $1 14. Nxf6+ gxf6 15. Rxe7 Bxe7 {Za hetmana czarne mają więcej niż wystarczający ekwiwalent i mocną pozycję.} 16. Bh6 $2 ({Błąd. Białe powinny teraz grać} 16. Qxd4 $1 fxg5 (16... Nxb2 17. Bxf6 $1) 17. Qxc4 {po czym} Be6 {szanse byłyby równe. Pozwalając czarnym obronić pionka na polu d4, białe otrzymują gorszą, przypuszczalnie przegraną pozycję.}) 16... Rd8 17. Qe2 ({Na} 17. Nxd4 { nastąpi po prostu} c5 18. Qb3 Rxd4) ({a na} 17. b3 {dobre jest} Ne5) 17... Be6 18. Rd1 c5 19. h3 Nd6 20. Nh4 Kh8 21. f4 Rd7 $1 22. b4 b6 23. bxc5 bxc5 24. Qf3 Rc8 25. f5 $6 {Fałszywa kombinacja, ale już w trudnej pozycji. Dwa wolne pionki, podparte czarnymi figurami decydują o końcowym wyniku.} Bxa2 $1 26. Qg3 Rg8 27. Qa3 Bd5 28. Qxc5 {Dotąd białe obliczały warianty i pozornie wszystko jest w porządku. Ale wieża czarna stoi już na polu g8 i to umożliwia niespodziewane kombinacyjne zakończenie.} Nxf5 29. Qb5 Nxh4 $3 30. Qxd7 Rxg2+ 31. Kh1 ({Nie} 31. Kf1 $2 {bo} Bc4+ 32. Ke1 $2 Nf3#) 31... Ba8 $1 {Grozi 32… Wd2+ i 33… W:d1+ albo 32… Wg8+ 33. Kh2 Sf3+ 34. Kh1 Se5 i 35… S:d7. Siła gońca na polu a8 jest ogromna. Białe znajdują jeszcze jedyna posunięcia przedłużające agonię.} 32. Rc1 $1 Rg8+ $1 33. Rc6 Nf3 $1 34. Bg7+ Kxg7 $1 ({Tylko nie} 34... Rxg7 $4 { bo} 35. Rc8+ Rg8 36. Rxg8+ Kxg8 37. Qe8+ {i 38. H:h8.}) 35. Qg4+ Ng5 36. Qd7 Bc5 37. Kg1 Nf3+ 38. Kf1 Ne5 39. Qd5 Bf8 $1 40. Qxd4 Bxc6 {Stojąca od ośmiu posunięć pod biciem, skazana na zagładę wieża, doczekała się egzekucji. Białe poddały się. Bardzo ciekawa, żywa i kombinacyjna partia!} 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

3. M.Tajmanow – A.Tarnowski, 1950

[Site "Szczawno-Zdrój, Memoriał Dawida Przepiórki (D46)"] [Date "1950.??.??"] [Round "6"] [White "Tajmanow, Mark"] [Black "Tarnowski, Alfred"] [Result "0-1"] [ECO "D46"] [Annotator "Alfred Tarnowski (Szachy 9/1950)"] 1. d4 d5 2. Nf3 Nf6 3. c4 c6 4. Nc3 e6 5. e3 Nbd7 6. Bd3 Bd6 {Mało popularne posunięcie, mające na celu szybki przebój w centrum przez pole e5.} 7. e4 ({ Polecane posunięcie, ale jak wykazała partia Arłamowski – Tarnowski z tego samego turnieju, białe uzyskują przewagę także po spokojnym} 7. O-O O-O 8. e4 {.}) 7... dxe4 8. Nxe4 Nxe4 9. Bxe4 e5 10. O-O exd4 11. Bg5 $2 ({ Prawidłowe było} 11. Qxd4 Qf6 12. Qd1 {i jeśli teraz} O-O {to} 13. Bg5 Qe6 14. Re1 {z atakiem. Czarne przygotowały jednak wzmocnienie tego wariantu 12… h6!, po czym wytwarza się ostra gra z obustronnymi szansami.}) 11... f6 12. Nxd4 {[#]} Ne5 $1 {Groziło Hh5+, Se6 i S:c6. Ostatnim posunięciem czarne odparowały te groźby i z powodu zagrożenia gońca na polu g5 zyskały tempo do wykonania roszady.} 13. Bh4 ({Po} 13. f4 {nastąpiłoby} Bc5 {. Od posunięcia w partii lepsze było jednak 13. Gf4. Białe straciły na ten nieznany im wariant półtorej godziny czasu i dalszą część partii grały niedokładnie.}) 13... O-O 14. Nf5 Bc5 15. Qb3 Be6 16. Rad1 $2 ({Jeśli} 16. Qxb7 Rf7 {to czarne zdobywają jakość.}) 16... Qc8 $1 17. Qc2 {Po Se3, f5 i f4 atak czarnych jest nie do odparcia, ale i teraz czarne forsownie zdobywają figurę.} g6 18. Nd6 ({Nie ratowało także} 18. Ne3 f5 19. Qc3 Nf7 {itd.}) 18... Qc7 19. Bg3 Bxd6 20. c5 Be7 21. f4 f5 22. Rd6 Bxd6 23. cxd6 Qxd6 24. Rd1 Qb4 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

4. A.Tarnowski – J.Awerbach, 1950

[Site "Szczawno-Zdrój, Memoriał Dawida Przepiórki (B76)"] [Date "1950.??.??"] [Round "15"] [White "Tarnowski, Alfred"] [Black "Awerbach, Jurij"] [Result "1-0"] [ECO "B76"] [Annotator "Alfred Tarnowski (Szachy 2/1951)"] 1. e4 c5 2. Nf3 d6 3. d4 cxd4 4. Nxd4 Nf6 5. Nc3 g6 6. Be3 Bg7 7. f3 {Ciekawe, że związany z tym posunięciem stary system gry zostaje zarzucony, a wynikające z niego warianty są korzystne dla białych.} O-O 8. Qd2 Nc6 9. g4 $1 {Ważne wzmocnienie. Zwykle w tej pozycji grywało się 9. 0-0-0 lub 9. Sb3. Posunięcie w partii uniemożliwia 9… d5? (10.g5).} Nxd4 ({Lepsze było} 9... Qa5) 10. Bxd4 Be6 11. h4 Qa5 12. h5 Rfc8 13. h6 Bh8 14. g5 Nd7 15. Bxh8 Kxh8 16. f4 {Białe uznały tę pozycję za lepszą dla siebie i dlatego zamknęły skrzydło królewskie. Okazuje się, że czarne figury mają ograniczone pole działania, a groźba wtargnięcia białego hetmana na diagonalę a1-h8 staje się nieprzyjemna.} Rc7 17. Bb5 Qb4 18. O-O-O ({Nieco lepsze było} 18. Bxd7 { po czym czarne nie mogą grać} Qxb2 {ze względu na} 19. Qd4+ f6 20. Kd2 {itd. }) 18... Nb6 19. a3 Qc5 20. Rhf1 Rac8 21. Rf2 Bc4 $4 {Błąd prowadzący do przegranej, jednak pozycja czarnych była już ciężka i nawet po najlepszej grze,} ({np.:} 21... Nc4 22. Bxc4 Bxc4 23. f5 $1) ({lub} 21... a6 {(a5)} 22. Bd3 Bc4 23. f5 Bxd3 24. cxd3 Na4 {(d5)} 25. Kb1 {i wtargnięcia białych na linię „f” nie można uniknąć.}) 22. b4 Qxb5 23. Nxb5 Bxb5 24. Qd4+ f6 25. gxf6 Rc4 26. Qd2 Ba4 27. fxe7 Bxc2 28. Qxc2 {Pomimo oddania hetmana, przewaga białych jest wystarczająca. Dalsza gra to już tylko technika.} Kg8 29. Rxd6 Kf7 30. Rd8 Kxe7 31. Rxc8 Rxc8 32. f5 gxf5 33. Rxf5 Rxc2+ 34. Kxc2 Nc4 35. Rg5 Kf6 36. Rg7 b5 37. Rxh7 Kg6 38. Rxa7 Kxh6 39. Kc3 Kg5 40. Kd4 Kf6 41. Ra6+ Ke7 42. Kc5 Nd2 43. Kd5 Nc4 44. e5 Ne3+ 45. Kc5 Nc4 46. e6 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

5. A.Tarnowski – T.van Scheltinga, 1952

[Site "Helsinki, Olimpiada (B17)"] [Date "1952.??.??"] [Round "1"] [White "Tarnowski, Alfred"] [Black "van Scheltinga, Theo"] [Result "1-0"] [ECO "B17"] [Annotator "Alfred Tarnowski (Szachy 10/1952)"] 1. e4 c6 2. d4 d5 3. Nc3 dxe4 4. Nxe4 Nd7 5. Nf3 Ngf6 6. Ng3 {Częściej grywa się w tym miejscu 6. Sxf6+, aby po 6… Sxf6 zmniejszyć nacisk czarnych na pola e5 i c5. Posunięcie w partii opóźnia nieco rozwój czarnym, ale zachowany zostaje ważny w późniejszym ataku skoczek, wobec czego posunięcie 6. Sg3 wydaje się lepsze od 6. Sxf6+.} e6 7. Bd3 Be7 8. O-O O-O 9. Qe2 {Wzmacnia nacisk na pole e5 oraz diagonalę f1-a6, która zostanie osłabiona po koniecznych posunięciach czarnych c6-c5 i b7-b6. Ponadto posunięciem w partii białe unikają wymiany hetmanów, względnie swojego białopolowego gońca, co groziło po 9… c5.} c5 10. c3 cxd4 ({Lepsze było} 10... b6) 11. Nxd4 Nc5 12. Bc2 Re8 ({Dla czarnych niekorzystne było} 12... b6 {gdyż po} 13. Nc6 {i Sxe7+ straciłyby one parę gońców przy otwartym centrum.}) 13. Bg5 Nd5 14. Bxe7 Qxe7 15. Rfe1 b6 16. Rad1 Bb7 17. Qg4 Nf6 18. Qh4 Qc7 {Groziło 19. Sd-f5.} 19. Re3 Rad8 20. Rde1 Ncd7 21. Nh5 Qc5 ({ Interesujący wariant mógł wyniknąć po} 21... Nxh5 {. Nastąpiłoby wtedy } 22. Bxh7+ Kxh7 23. Qxh5+ Kg8 24. Rh3 f6 25. Qh7+ Kf7 26. Rg3 {i mat w kilku posunięciach.}) 22. Nxf6+ Nxf6 23. Bxh7+ Kf8 24. Bb1 Qh5 25. Qxh5 Nxh5 26. Be4 Bxe4 27. Rxe4 Nf6 28. Re5 Rd7 29. f3 Rc8 30. Kf2 g6 {Białe zdobyły pionka, jednak realizacja tej przewagi nie jest łatwa. Zadanie uprościł niedoczas, u obydwu przeciwnikach.} 31. R1e2 Kg7 32. h3 Nd5 33. Rd2 Kf6 34. Re4 Ne7 35. Nb3 Rxd2+ 36. Nxd2 Nf5 37. Rc4 Rd8 38. Ne4+ Kg7 39. Rc7 a5 40. Ke2 Rd5 41. g4 Nh4 42. c4 Re5 {Zapisane posunięcie. Czarne mogły nieco dłużej stawiać opór po 42… Wd4.} 43. Kf2 Kf8 44. Nf6 $1 {Czarne poddały się wobec nieuchronnej straty jakości.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

6. G.Barcza – A.Tarnowski, 1961

[Site "Debreczyn, turniej międzynarodowy (A06)"] [Date "1961.??.??"] [Round "?"] [White "Barcza, Gedeon"] [Black "Tarnowski, Alfred"] [Result "0-1"] [ECO "A06"] [Annotator "Alfred Tarnowski (Szachy 10/1961)"] 1. Nf3 d5 2. e3 {Arcymistrz Barcza grywa zawsze 2.g3. Posunięcie w partii było dla mnie zaskoczeniem i spowodowało konieczność samodzielnego traktowania pozycji, już na początku partii.} g6 {Opierając się na zasadzie , że po e2-e3 system Schlechtera jest dla czarnych wygodny, posunięcie to wykonałem automatycznie. Po kilku posunięciach zacząłem tego żałować. Okazuje się, że nie uwzględniłem tej okoliczności, że białe nie wykonały jeszcze posunięcia d2-d4 i do oponenta „d5” mogą się dobierać z tempem więcej.} 3. c4 c6 4. Nc3 Bg7 ({Okazuje się, że teraz } 4... Nf6 {jest już niedobre, gdyż po} 5. cxd5 cxd5 6. Qa4+ Bd7 ({jak i po} 6... Nc6 7. Ne5 Qc7 8. Bb5 Bd7 9. Nxd7) 7. Qb3 Bc6 8. Ne5 {czarne bez rekompensaty oddają parę gońców.}) 5. cxd5 cxd5 6. Qa4+ Bd7 {Tu myślałem około 30 minut nie mogąc właściwie ocenić pozycji po 6… Sc6 7. Gb5 Hd6 8.b3 z dalszym 9. Ga3. W rachubę brałem również 6… Kf8. Najwięcej czasu zabrało mi ubolewanie nad moim przygotowaniem debiutowym, dzięki któremu we własnym repertuarze tracę czas i improwizować. Wszystko to miało jednak i dobre strony. Z konieczności musiałem się wgryzać w pozycję, dzięki czemu nie popełniłem w partii żadnej powierzchowności.} 7. Qb3 Bc6 8. d4 ({ Niegroźne było} 8. Nd4 Bxd4 9. exd4 Nh6 {.}) 8... e6 {Obmyślając to posunięcie stwierdziłem, że podobny schemat (odwrócony kolorami, z gońcami na f4 i f5) powstał w mojej partii z mistrzem świata Botwinnikiem na Olimpiadzie w Lipsku. Przy analizie wymienionej partii dowiedziałem się od mistrza świata, że fianchettowane goniec, w tym przykładzie g7, gorszy jest od gońca f1 i że to zapewnia przewagę w końcówce dzięki łatwiejszemu opanowaniu linii „c”. Na szczęście dla mnie, tym razem mój przeciwnik postanowił wydobyć z pozycji bardziej bezpośrednią korzyść w postaci dwóch gońców.} 9. Ne5 $2 {To naturalne i konsekwentne posunięcie jest w rzeczywistości błędem, po którym inicjatywa przechodzi w ręce czarnych.} ({Kiedy w analizie wskazałem na ruch} 9. Bd2 Nd7 10. Rc1 { , mój wielki (nie tylko w przenośni) przeciwnik zaczął szukać swego błędu w dalszym przebiegu partii. A no cóż, mistrz świata jest tylko jeden …}) 9... Bxe5 $1 {Po tym posunięciu pozycja czarnych (za cenę niedomogów strategicznych) staje się dynamiczna.} ({Logiczniejsze wydaje się } 9... Nd7 {, aby sprzedać „złego” gońca c6, a nie „dobrego” g7. Jednak po} 10. Nxc6 bxc6 11. Na4 {i jeśli} Bf8 ({Jeśli zaś} 11... Qc7 {to} 12. Bd2 c5 13. Nxc5 Nxc5 14. dxc5 Qxc5 15. Bb5+) {to} 12. Qc3) 10. dxe5 Nd7 11. f4 Ne7 {Na razie oba skromnie ustawione czarne skoczki mają obiecującą perspektywę dalszego działania. A co tymczasem mają grać białe? Po 12. Ge2 (d3) może nastąpić 12… d4. Dlatego wobec groźby 12… Sf5 i 13… Hh4+ pozostaje kontynuacja jak w partii.} 12. Bd2 Nf5 13. O-O-O Nc5 14. Qb4 { Po 14. Ha3 lub 14. Hc2 mogło nastąpić 14… Hb6.} Qe7 15. Nb5 ({Po} 15. Qa3 {lub 14. Hc2 mogło nastąpić 14… Hb6.}) ({Zabawny wariant następował po} 15. a3 a5 16. Qb6 Nd7 17. Qc7 O-O {i od 18… Wfc8 nie ma ratunku.}) 15... Ne4 ({Groziło} 15... Nd3+ {Lepszymi obronami były 15. Ha3 lub 15. Kb1, jednak i wówczas czarne grając 15. 0-0 otrzymywały perspektywiczną grę. Teraz zupełnie nieoczekiwanie czarne otrzymują znacznie lepszą końcówkę.}) 16. Qxe7+ Kxe7 17. Re1 ({Precyzyjniejsze było} 17. Bb4+ {gdyż wówczas czarne musiały wygrywać pionka w bardziej skomplikowanej redakcji. Np.:} Kd7 { i teraz nic nie daje} 18. Re1 Rhc8 ({Pozostawało} 18... Nf2 19. Rg1 Ng4 { po czym mogło nastąpić} 20. e4 dxe4 21. Rd1+ {ze znacznie lepszą pozycją białych, aniżeli powstała w trakcie partii.}) 19. Nc3 {ani 18… a5 19. Gc3. }) 17... Rhc8 18. Bb4+ Kd8 $1 {Najlepsze.} 19. Nc3 ({Po} 19. Kb1 a5 20. Bc3 Bxb5 21. Bxb5 {czarne miały wybór pomiędzy} Nxc3+ ({lub} 21... Rxc3 {.})) 19... a5 20. Bf8 ({Przy stanowisku czarnego króla na polu d7 możliwy był wariant} 20. Nxe4 axb4 21. Ng5 Rxa2 22. Nxf7+ Ke7 23. Ng5 {następowało} d4 { z atakiem.}) {[#]} 20... Ba4 $1 21. Bd3 $1 ({Po} 21. g4 Nxc3 22. bxc3 (22. gxf5 Nd1+) 22... Rxc3+ 23. Kd2 (23. Kb2 Rxe3) 23... Rc2+ 24. Kd3 {następowało} Rac8 { z nieuchronnym matem.}) 21... Nxc3 ({Błędne byłoby} 21... Nf2 {z powodu} 22. Kd2 {.}) 22. bxc3 Kd7 $1 {Wymusza zabicie na f5, co zwalnia pole c2. Powstają przy tym różnobarwne gońce, ale czarne będą mieć pionka więcej i aktywniejsze figury.} 23. Bxf5 gxf5 24. Bd6 Rxc3+ 25. Kb1 Ra6 {Ważne technicznie posunięcie, odsuwające białego króla od terenu walki.} ({ Po bezpośrednim} 25... Rac8 26. Re2 Rc2 27. Rhe1 {białe broniły się skuteczniej niż w partii.}) 26. Re2 Rb6+ 27. Ka1 Rbc6 28. h3 {Ostatnia kontr szansa.} ({Po} 28. Kb1 {następowało} Bc2+ 29. Kb2 Bd3) ({zaś po} 28. Kb2 Rc2+ 29. Rxc2 Rxc2+ 30. Ka3 b5 31. Rg1 Re2 32. Rc1 Bc2 {.}) 28... h5 29. g4 hxg4 30. hxg4 fxg4 31. Rh7 Rc1+ 32. Kb2 R6c2+ 33. Rxc2 Rxc2+ 34. Ka3 b5 35. Rxf7+ Kc6 36. Rc7+ Kb6 37. Rg7 $2 {W niedoczasie białe popełniają błąd, po którym tracą figurę.} ({Jednak i po najlepszym} 37. Re7 Rc3+ 38. Kb2 b4 39. Rxe6 Kb5 40. Rg6 Rxe3 41. Rxg4 Re2+ 42. Kc1 Kc4 43. f5+ d4 {ratunku już nie było.}) 37... Re2 38. Rxg4 Bd1 39. Rg6 b4+ 40. Bxb4 Rxe3+ 41. Kb2 axb4 42. Rxe6+ Kc5 43. Re8 Bg4 44. Rg8 Bf5 45. Rf8 Re2+ 46. Kc1 Bd3 47. Kd1 Kd4 48. Rb8 Rxa2 49. e6 Ke3 50. Kc1 Rc2+ {Białe poddały się. Konsekwentnie przez czarne prowadzona partia.} 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

7. Z.Doda – A.Tarnowski, 1961

[Site "Katowice, Mistrzostwa Polski (A11)"] [Date "1961.??.??"] [Round "9"] [White "Doda, Zbigniew"] [Black "Tarnowski, Alfred"] [Result "0-1"] [ECO "A11"] [Annotator "Alfred Tarnowski (Szachy 7/1961)"] 1. c4 c6 2. Nf3 d5 3. g3 g6 4. Bg2 Bg7 5. O-O e5 6. cxd5 ({Być może należało grać} 6. d3 {gdyż po tej wymianie białe nie mają rekompensaty za oddane centrum. Ale i po tym posunięciu oraz odpowiedzi} f5 {także tego nie widać.}) 6... cxd5 7. d3 Ne7 8. Nc3 Nbc6 9. Bg5 {Po tym posunięciu czarne jeszcze bardziej konsolidują swoją pozycję, po czym białe pozostają bez kontrszans. Należało nawiązać walkę przez 9.e4.} f6 10. Bd2 Be6 11. Na4 {Ta dywersja na skrzydle hetmańskim jest pozbawiona szans i ułatwia czarnym pełne opanowanie centrum. Należało nadal grać pionkiem na e4.} b6 12. b4 e4 $1 {W odpowiedzi na atak flankowy, białe atakują w centrum. } 13. Ne1 f5 14. Rc1 O-O 15. a3 Qd7 16. f3 Rfd8 17. Bf4 Ne5 18. Nb2 {Po tym posunięciu czarne wykorzystują swoją przewagę pozycyjną i przystępują do decydujących działań.} ({Możliwy był inny wariant} 18. dxe4 dxe4 19. Qxd7 Bxd7 20. Nc3 Rac8 {z lepszą końcówką czarnych. Np.:} 21. fxe4 Ng4 { itd.}) 18... exf3 {Czarne wykorzystują okoliczność, że białe nie mogą na polu f3 odbić figurą, gdyż wtedy dysponowały uderzeniem na polu e4.} 19. exf3 Rac8 ({Po} 19... Nxf3+ 20. Nxf3 Bxb2 21. Rc7 {białe za cenę pionka nieco się aktywowały.}) 20. Rxc8 Rxc8 21. Qe2 N5c6 22. Be3 Nd4 23. Qf2 Nb5 24. a4 Nc3 25. b5 d4 26. Bd2 Bb3 27. f4 Nxa4 28. Nc4 Bxc4 29. dxc4 Nb2 { Ten pracowity skoczek odbiera czarnemu skoczkowi na polu e1 blokujące pole d3, a następnie nie dopuszcza jeszcze na pole e5.} 30. Bb4 d3 31. Nf3 Nxc4 32. Qa2 Kh8 33. Rc1 Ne3 34. Rxc8+ Qxc8 35. Qf7 {Przyspiesza przegraną.} ({Jednak i po najlepszym} 35. Qd2 N7d5 36. Qxd3 Nxb4 37. Qxe3 {. A teraz choćby prozaiczne} Qc5 {dawało czarnym wygraną końcówkę.}) 35... Qc1+ 36. Ne1 d2 37. Qe8+ Ng8 38. Qxe3 {Nareszcie padł bohaterski skoczek, który jednak utorował drogę dla drugiego hetmana.} d1=Q {.} 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

8. R.Grąbczewski – A.Tarnowski, 1961

[Site "Katowice, Mistrzostwa Polski (C45)"] [Date "1961.??.??"] [Round "13"] [White "Grąbczewski, Romuald"] [Black "Tarnowski, Alfred"] [Result "0-1"] [ECO "C45"] [Annotator "Alfred Tarnowski (Szachy 5/1961)"] 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bc4 Nf6 4. d4 exd4 5. e5 d5 6. Bb5 Ne4 7. Nxd4 Bd7 8. Bxc6 bxc6 9. O-O {Ulubiony wariant mistrza Grąbczewskiego, który tę pozycję uważa za lepszą dla białych. Autor komentarza jest przeciwnego zdania. Warto więc zwrócić uwagę na możliwości obu stron wynikłe w tej partii.} Bc5 {Ze strategicznego punktu widzenia jest to nielogiczne poświęcenie. Czarne, jak to wskazuje ustawienie pionków, powinny atakować na skrzydle hetmańskim, a bronić się na królewskim. Zadaniu sprzyja najlepiej posunięcie gońcem na e7. Na polu c5 spełnia on akurat odwrotne zadanie. Jednak techniczna strona tego zagadnienia przeczy strategicznej. Na polu e7 goniec blokuje hetmana. W wynikłej pozycji walka toczyć się będzie o pola f5 i c5, więc która ze stron zdoła skutecznie nimi zawładnąć, uzyska przewagę.} 10. f3 Ng5 11. Be3 Bb6 12. Qd2 {To jest nowa „redakcja” mistrza Grąbczewskiego. Białe spodziewały się odejścia skoczna na pole e6, po czym ograniczona była swoboda działania gońca na polu d7. Nastąpiła jednak niespodzianka. [#]} h6 $1 13. Nb3 Qe7 14. Nc3 {Białe zbyt prostolinijnie walczą o pole c5. Groźba 15. Sa4 łatwo się odpiera. Wchodziło w rachubę 14. Hc3.} Qb4 15. a3 {Odpowiedzialne posunięcie osłabiające pole b3, jak się potem okaże.} Qc4 16. Kh1 $2 {Po tym pasywnym posunięciu białe tracą możliwość walki o pola f5 i c5, w rezultacie czego dostają strategicznie przegraną pozycję.} ({Właściwa walka następowała po} 16. f4 Ne6 17. f5 $1 (17. Rad1 g5 $1) 17... Ng5 {i jeśli teraz} 18. Qf2 ({lub} 18. a4 Ne4 19. Nxe4 Qxe4 {w obu przypadkach z przewagą czarnych.}) {to} 18... O-O-O 19. Nc5 Rhe8) 16... Bf5 $1 17. Rac1 ({Białe zapewne spodziewały się odejścia skoczka, dlatego zagrały 16. Kh1. Teraz jednak nie spodobał im się wariant} 17. Bxg5 hxg5 18. Qxg5 Bxc2 {itd.}) 17... Ne6 18. Rfd1 Rd8 {Tylko to posunięcie w partii może podlegać dyskusji. Nieco lepsze wydaje się 18… 0-0-0, choć i ruch w partii prowadzi do wygranej.} 19. Ne2 c5 20. Ng3 Bh7 21. Na5 Qa4 22. Nb7 Rd7 23. b4 d4 24. Bf2 c4 25. Nh5 d3 26. c3 Bg6 27. Ng3 O-O 28. f4 f5 29. Ra1 Be8 30. h3 Qc2 31. Qxc2 dxc2 32. Rdc1 {Białe równocześnie poddały się. Kilka ostatnich posunięć wykonały w niedoczasie i ukoronowały podstawieniem figury. Nie trudno jednak sprawdzić, że zarówno wtedy, jak i po najlepszym w ostatniej chwili 31. Ge1 h5! ratunku już nie było.} 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

9. J.Gadaliński – A.Tarnowski, 1963

[Site "Głuchołazy, Mistrzostwa Polski (D43)"] [Date "1963.??.??"] [Round "4"] [White "Gadaliński, Jan"] [Black "Tarnowski, Alfred"] [Result "0-1"] [ECO "D43"] [Annotator "Alfred Tarnowski (Szachy 8/1963)"] 1. d4 d5 2. c4 c6 3. Nf3 Nf6 4. Nc3 e6 5. Bg5 h6 {Mało spotykane posunięcie, mające dobrą stronę dla czarnych, gdyż białe w dalszym przebiegu partii będą zmuszone do samodzielnego planowania, co wbrew pozorom nie będzie łatwe.} 6. Bxf6 gxf6 {A tu już jest małe zaskoczenie, przy czym wydaje się, że to posunięcie więcej obiecuje czarnym od naturalnego 6… H:f6.} 7. e3 { Ze strategicznego punktu widzenia trudno ganić to posunięcie. Białe wymieniły czarnopolowego gońca i teraz stawiają pionki na czarnych polach.} ({Przy braku czarnego hetmana na polu f6 posunięcie} 7. e4 dxe4 8. Nxe4 f5 { dawało tempo czarnym, a nie białym.}) 7... Nd7 8. cxd5 cxd5 9. g3 {A to już jest przykład trudności planowania białych w wyniku pozycji. Białe licząc się zapewne z tym, że wobec półotwartej linii „g” u czarnych prędzej czy później zmuszone będą do tego posunięcia, więc wykonują je od razu.} Bd6 10. Bg2 Nb6 11. O-O Bd7 12. Rc1 Bc6 13. Nd2 f5 ({Po} 13... e5 14. dxe5 fxe5 15. Nb3 {u czarnych pojawiały się trudności z pionkiem na polu d5. Groziło też 14.c4.}) 14. Re1 Rc8 15. Bf1 {Jest to kolejny przykład trudności białych w znalezieniu właściwego planu. Decydują się więc podjąć akcję na skrzydle hetmańskim, co wydaje się logiczną kontynuacją. W tym celu zmuszone są jednak odciągnąć swoje siły ze skrzydła królewskiego, co z kolei wykorzystują czarne.} Qf6 16. Nb5 Bb8 17. b4 h5 18. h4 ({Po} 18. Nf3 {mogło jednak nastąpić} h4 {z groźnym atakiem.}) {[#]} 18... f4 $1 {Jest to przykład przemiany statycznej pozycji w dynamiczną.} 19. Qf3 $2 {Białe popełniają błąd, po którym tracą figurę.} ({Po najlepszym} 19. exf4 a6 20. Nc3 Qxd4 {czarne uzyskiwały wielce obiecującą pozycję.}) 19... Nc4 $1 20. Bxc4 dxc4 21. d5 Bxb5 22. exf4 {Dzięki osłabieniu pozycji czarnego króla, mimo straty figury, białe mają jeszcze aktywną pozycję wymagającą od czarnych dalszej precyzyjnej gry.} Qf5 {Oddaje drugiego pionka za cenę konsolidacji pozycji.} 23. dxe6 fxe6 24. Ne4 ({Po} 24. Qxb7 O-O { goniec na polu b5 jest broniony.}) {Białe rezygnują z pionka za cenę szybkiego wprowadzenia w bój skoczka. Natomiast czarne oddają obiecującego pionka na polu c4, aby temu przeszkodzić.} 24... Bc6 25. Rxc4 O-O 26. Qc3 e5 $1 27. Ng5 Bd5 28. Rc5 exf4 29. Re7 Qb1+ 30. Re1 Rxc5 31. bxc5 Qf5 32. Re7 Qf6 33. Qd2 Qxe7 34. Qxd5+ Kh8 35. Ne6 Rf7 36. Qxh5+ Rh7 37. Qg4 fxg3 38. Qd4+ Kg8 39. Qg4+ Rg7 40. Qxg7+ Qxg7 41. Nxg7 Kxg7 42. Kg2 gxf2 43. Kxf2 Kf6 44. Ke3 Ke5 45. h5 Kd5 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

10. B.Śliwa – A.Tarnowski, 1963

[Site "Głuchołazy, Mistrzostwa Polski (A20)"] [Date "1963.??.??"] [Round "13"] [White "Śliwa, Bogdan"] [Black "Tarnowski, Alfred"] [Result "0-1"] [ECO "A20"] [Annotator "Alfred Tarnowski (Szachy 8/1963)"] 1. c4 e5 2. g3 Nf6 3. Bg2 d5 4. cxd5 Nxd5 5. Nc3 Be6 6. Nf3 Nc6 7. Qa4 { To posunięcie jest prawdopodobnie próbą sprowadzenia czarnych z przygotowanych analiz.} ({Po naturalnym} 7. O-O {autor uwag lansuje posunięcie } f5 {, aby na ewentualne} 8. d4 {odpowiedzieć} e4) 7... Nb6 8. Qc2 f6 ({ Innym planem gry było} 8... f5 9. d3 Be7 10. O-O Qd7 11. a3) 9. O-O Qd7 10. a3 {Jest to wariant wskazany przez Botwinnika. Czarne jednak mają tu tempo więcej.} g5 {Posunięcie 10… a5 osłabiało pole b5, skąd biały skoczek mógł w przyszłości wzmocnić przebój d2-d3-d4.} 11. b4 ({Po} 11. Ne4 { nastąpiłoby} Be7 {i jeśli} 12. Nc5 {to} Bxc5 13. Qxc5 e4 14. Nd4) 11... g4 12. b5 Na5 13. Nh4 {Skoczek zostaje na długo wykluczony z gry. Nieco lepsze było 13. Se1.} c6 14. a4 cxb5 15. axb5 Nb3 16. Rb1 Nxc1 17. Rbxc1 Ba3 18. Ra1 Bb4 19. Rfc1 Bxc3 20. Qxc3 O-O 21. d3 Nd5 22. Qb2 Rfc8 23. Rab1 Rxc1+ 24. Rxc1 a5 {W wyniku konsekwentnej gry czarne przystępują do realizacji przewagi pionka na skrzydle hetmańskim, czemu białe nie mogą przeciwstawić niczego konkretnego na skrzydle królewskim.} 25. bxa6 Rxa6 26. d4 Rb6 27. Qd2 exd4 28. Qxd4 Rb4 29. Qd2 Qb5 30. Nf5 {Biały skoczek nareszcie w grze. Jest to jednak spóźniony przybysz, aby mógł decydująco wpłynąć na losy tej partii. [#]} Rb1 $1 31. Nd4 $2 {To przegrywa od razu.} ({Jedyną szansą przedłużenia walki było} 31. Bxd5 Bxd5 32. Ne7+ Kf7 33. Nxd5 Rxc1+ 34. Qxc1 Qxd5 {z niewielkimi szansami na remis.}) 31... Qb4 32. Bxd5 Bxd5 ({Po} 32... Qxd2 33. Bxe6+ Kf8 34. Rxb1 Qxd4 35. Rxb7 {białe mogły się jeszcze skutecznie bronić. Posunięcie w partii powoduje stratę figury, wskutek czego białe poddały się.}) 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

Wybrane partie Alfreda Tarnowskiego