Wybrane partie Jana Gadalińskiego

Wybrane partie Jana Gadalińskiego

wyboru dokonał Przemysław Jahr, komentarze przepisał Ulrich Jahr

zobacz: partie polskich szachistów

Po kliknięciu na dowolne posunięcie otworzy się okienko z szachownicą (można je dowolnie przesuwać oraz zmieniać jego rozmiar).

1. J.Gadaliński – N.Borowski, 1946

[Site "Sopot, Mistrzostwa Polski (E34)"] [Date "1946.??.??"] [Round "10"] [White "Gadaliński, Jan"] [Black "Borowski, Natan"] [Result "1-0"] [Annotator "(Robotnik 16/1947)"] 1. d4 Nf6 2. c4 e6 3. Nc3 Bb4 4. Qc2 d5 5. e3 { Zbyt solidne i za pasywne, ale Gadaliński nie lubi książkowych wariantów 5. a3 albo 5. cxd5 i woli własne, mniej zbadane drogi.} c5 6. dxc5 Nc6 7. Nf3 Bxc5 8. a3 a5 {Nie dopuszcza do 9. b4.} 9. Be2 dxc4 10. Bxc4 O-O 11. O-O b6 12. b3 Bb7 13. Bb2 Qe7 14. Ng5 $1 {Rozpoczyna się teraz niezwykle ostra walka figurowa, walka „na noże”, bez jakiejkolwiek myśli o uproszczeniu czy wymianie. Czuły punkt czarnych h7 jest już wzięty pod obserwację.} Ne5 {Groziło 15. Sd5!} 15. Ne2 Neg4 16. b4 $1 Bd6 $1 ({Po} 16... axb4 17. axb4 Bxb4 $2 18. h3 $1 h6 19. Nf3 {czarne traciły figurę.}) 17. h3 Ne5 18. f4 $1 Ng6 {Skoczek musi odejść na bardzo złe pole.} ({Nie można} 18... Nxc4 {bo} 19. Bxf6 $1) 19. Ng3 axb4 20. axb4 Rac8 {Z przejrzystą groźbą 20… b5, którą białe łatwo odparują.} ({Znów niebezpieczne byłoby} 20... Bxb4 21. f5 $1 exf5 22. Nxf5 $1 Qc5 23. Bd4 Qc6 24. Nxg7 $1 {z kompletnym rozbiciem czarnej pozycji.}) 21. Qb3 h6 22. Bxf6 gxf6 ({Być może ostrożniejsze było} 22... Qxf6 {chociaż i wtedy białe mogą odpowiedzieć} 23. Nxe6 ({lub} 23. N3e4 {zawsze z wyraźną przewagą.})) {[#]} 23. Nxe6 $1 fxe6 24. Bxe6+ Kh8 $2 ({Znacznie lepsze było} 24... Kh7 {, po czym białe musiałyby ostatecznie wyjaśnić grę biciem na polu c8. Dwa gońce czarnych przeciw wieży i dwóm pionkom, nawet przy dość nadwyrężonej pozycji, gwarantują jeszcze długi opór.}) ({Oczywiście nie} 24... Kg7 $4 {bo} 25. Nf5+) 25. Nf5 $1 Qc7 26. Rfd1 Qc2 $2 {W wielkim niedoczasie czarne oddają figurę, w zamian za… jednego szacha.} ({Złe było} 26... Qc6 $2 27. Ra2 $1 Rcd8 28. Rc2 $1) ({Należało jednak grać od razu} 26... Rcd8 { po czym białe nie miały nic lepszego, jak przez} 27. Rac1 Qb8 28. Nxh6 { zdobyć trzeciego pionka za figurę, z daleką i trudną jeszcze drogą do wygranej.}) 27. Qxc2 Rxc2 28. Rxd6 Rxg2+ 29. Kf1 Rc2 30. Ra7 Rc7 31. Ke1 $1 { Groziło 31… Gg2+ !} Ne7 32. Nd4 Nc8 33. Bxc8 Rfxc8 34. Rxf6 {Czarne poddały się. Bojowa partia!} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

2. J.Gadaliński – W.Matkowski, 1947

[Site "Łódź, Mistrzostwa YMCA (A41)"] [Date "1947.??.??"] [Round "?"] [White "Gadaliński, Jan"] [Black "Matkowski, Wiktor"] [Result "1-0"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 3/1947)"] 1. d4 g6 2. e4 Bg7 3. c4 e5 ({Jeżeli czarne nie zamierzały grać} 3... d6 { co było solidniejsze, ale mogło prowadzić do ścieśnionej pozycji,}) ({ należało dla otwarcia przekątnej gońcowi g7 grać} 3... c5 {gdyż po ruchu w partii traci on kilka temp.}) 4. dxe5 Bxe5 5. Nf3 Bg7 6. Bg5 Bf6 { Nieszczęśliwy goniec robi już czwarte posunięcie, aby zniknąć.} 7. Bxf6 Qxf6 8. e5 Qb6 9. Qd2 Ne7 10. Nc3 Nbc6 11. O-O-O {Białe prostymi posunięciami uzyskały już przewagę w rozwoju i w centrum. Krótka roszada byłaby dla czarnych niebezpieczna z powodu „dziur” na polach h6 i f6. Na przygotowanie długiej roszady, przy zamurowanym gońcu c8, nie będzie czasu.} Qa5 12. Qf4 b6 13. Qf6 Rf8 {[#]} 14. Nb5 $1 {Początek energicznego ataku. Czarne więc „idą na awanturę”.} Qxa2 ({Po} 14... Kd8 {nastąpi proste} 15. Ng5) 15. Bd3 ({Wygrywało również} 15. Nxc7+ Kd8 16. Nxa8 Qa1+ 17. Kd2 $1 Qxb2+ 18. Ke3 {ale białe nie chcą już pozwolić przeciwnikowi nawet na kilka szachów.}) 15... Rb8 16. Nxc7+ Kd8 17. Nd5 Ke8 {Groziło 18. Sxe7 Sxe7 19. e6, jak również 18. Sd4.} 18. Qd6 {Grozi 19. Sxe7 i 20. Hxb8.} Nxd5 ({Traci figurę, ale i po} 18... Rb7 19. Nf6+ Kd8 20. Nxh7 Rh8 21. Nhg5 Rf8 22. e6 { partia też była przegrana.}) 19. cxd5 b5 20. dxc6 Rb6 21. cxd7+ Bxd7 22. Qxd7+ Kxd7 23. Bb1+ {i czarne, po heroicznej obronie, poddały się w 40. posunięciu.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

3. K.Opočensky – J.Gadaliński, 1949

[Site "Katowice, mecz Polska – Czechosłowacja (D30)"] [Date "1949.??.??"] [Round "?"] [White "Opočensky, Karel"] [Black "Gadaliński, Jan"] [Result "0-1"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 2-3/1949)"] 1. d4 d5 2. c4 e6 3. Nf3 Nf6 4. Bg5 Nbd7 5. e3 c6 {Czarne zmierzają wyraźnie do wariantu Cambridge-Springs, czego białe pragną uniknąć.} 6. Nbd2 Qa5 $2 ({Zastosowany przez czarne wypad hetmanem okazał się nie na miejscu. Czarne straciły kilka temp, a białe osiągnęły przewagę pozycji. Czarne powinny teraz zagrać} 6... Be7 {i wykonać roszadę, a następnie dążyć do zablokowania lewego skrzydła przez a6 oraz b5 i ewentualnego przełomu e6-e5.} ) ({Można też grać} 6... Ne4 {z licznymi uproszczeniami, ale uniknąć bicia na polu c4.}) 7. a3 Ne4 8. b4 Qc7 9. Nxe4 dxe4 10. Nd2 f5 11. c5 Be7 {Grając śmiało, czarne zrezygnowały z roszady pragnąc ukończyć rozwój skrzydła królewskiego.} 12. Bxe7 Kxe7 13. Bc4 $2 ({Tu nastąpiła pierwsza niedokładność białych. Zamiast prostego} 13. Nc4 {i 14. Sd6 Opocensky zagrał gońcem na pole c4.}) 13... Nf6 14. f4 $2 ({Kolejna niedokładność osłabiająca definitywnie punkt e3. Należało grać} 14. f3 $1) 14... Bd7 15. Be2 Nd5 $1 16. Nc4 b5 $1 17. cxb6 axb6 {„Zmiana dekoracji” pozwoliła czarnym otworzyć linię „a” z atakiem na punkt a3, podczas gdy słaby pionek na polu c6 jest więcej niż dostatecznie broniony. Czarne przejęły inicjatywę.} 18. Qd2 b5 19. Ne5 ({Znacznie lepsze jest} 19. Na5) 19... Ra6 20. O-O Rha8 {Pionek na polu a3 okazał się nie do utrzymania.} 21. Qe1 {Białe spróbowały jeszcze stworzyć groźbę 22. Hh4+, ale czarne mają dość czasu na zabezpieczenie pozycji.} (21. Qc1 Nxb4) 21... Kf8 22. Qh4 Kg8 23. Rfc1 {Z groźbą 24. Gxb5, na co również znalazła się rada.} Qd6 24. Kf2 Be8 25. g4 {W gorszej pozycji białe rozpoczynają desperacki atak ukoronowany niepoprawną ofiarą figury.} Rxa3 26. Rxa3 Rxa3 27. Bxb5 $2 cxb5 28. Rc8 {[#]} Nf6 $1 ({Białe poddały się, gdyż po} 28... Nf6 29. g5 Qxb4 30. gxf6 Qd2+ {nastąpi mat w kilku posunięciach.}) 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

4. J.Gadaliński – O.Troianescu, 1951

[Site "Sopot, turniej międzynarodowy (E39)"] [Date "1951.??.??"] [Round "?"] [White "Gadaliński, Jan"] [Black "Troianescu, Octavio"] [Result "1/2-1/2"] [Annotator "Jan Gadaliński (Szachy 9/1951)"] 1. d4 Nf6 2. c4 e6 3. Nc3 Bb4 4. Qc2 c5 5. dxc5 O-O 6. Bg5 Na6 7. a3 $1 Bxc5 ({ Nie najlepiej zagrane, gdyż goniec zajmuje pole przeznaczone dla skoczka. Polecane jest tu} 7... Bxc3+ 8. Qxc3 Nxc5 9. Qc2 ({w razie} 9. f3 {nastąpi} Nfe4 $1 10. Bxd8 Nxc3 11. Be7 Nb3 12. Rd1 Nxd1 13. Kxd1 d5 $1 {z dobrą grą czarnych.})) 8. e3 ({Posunięcie to nie jest złe, bardziej korzystne byłoby jednak} 8. Nf3 {i 9.g3, z fianchettowaniem gońca.}) 8... Be7 9. Nf3 b6 10. b4 $2 ({Zbyteczne. Należało od razu grać} 10. Be2) 10... Bb7 11. Be2 Nc7 12. O-O d5 13. Rfd1 Qc8 14. Ne5 dxc4 15. Rd4 $1 {Białe ofiarowują pionka i uzyskują atakującą pozycję.} h6 16. Bh4 b5 17. Rad1 a6 ({Białe wygrywają jakość. Czarne mogły nie dopuścić do tego, grając} 17... Rd8 {Wtedy jednak nastąpiłoby} 18. Rxd8+ Bxd8 19. Bh5 $1 {i białe zdobywały ważnego pionka f7, lub po} Nxh5 20. Rxd8+ Qxd8 21. Bxd8 Rxd8 22. f3 $1 {– hetmana. Mając hetmana przeciw wieży, gońcowi i pionkowi, białe stałyby lepiej.}) ( {Najlepsze było} 17... Re8 {na co mogło nastąpić} 18. Bf3 Bxf3 19. gxf3 { z możliwościami wzmocnienia ataku.}) 18. Nd7 Nxd7 19. Bxe7 Nb6 $1 20. Bxf8 Qxf8 21. Bf3 ({Wtargnięcie do nieprzyjacielskiego obozu umożliwiało białym } 21. Qd2 $1 {i 22. Wd8. Wymiana ciężkich figur była najprostszym sposobem realizacji przewagi jakości.}) 21... Bxf3 22. gxf3 Nbd5 23. e4 $2 ({Gruby błąd. Należało grać uprzednio} 23. Ne2 {i dopiero potem 24.e4!}) ({ Innym, dobrym planem było} 23. Kh1 {z atakiem wieżowym na linii „g”.}) 23... Nf4 24. e5 $2 {Kolejny błąd. Teraz czarne figury, mając silny punkt oparcia na polu d5, zaatakują skrzydło hetmańskie, uzyskując tam przewagę. } Nfd5 $1 25. Ne4 a5 26. Kh1 axb4 27. axb4 Kh8 $1 {Król chroni przed przykrymi niespodziankami, mogącymi wyniknąć po ewentualnym Sf6+.} 28. Nd6 Nxb4 29. Qc1 Nbd5 ({Błędem byłoby} 29... Nd3 $2 {gdyż po} 30. R4xd3 { białe zdobywały skoczka na polu c7.}) 30. Rg1 f5 $1 31. Qf1 ({Na groźnie wyglądające} 31. Rh4 {czarne mają skuteczną obronę} Ne7) 31... Rb8 32. Qh3 Ne8 $2 ({Podstawienie pionka i strata czasu. Natychmiastowe} 32... c3 { mogło dać czarnym widoki na zrealizowanie swych wolnych pionków.}) 33. Nxf5 $1 exf5 34. Rxd5 Qf7 35. Rgd1 c3 36. Rc5 b4 37. Qf1 Qa2 $1 38. Qd3 Qxf2 39. Rc6 Rd8 $3 {W skomplikowanej pozycji czarne znajdują najlepsze posunięcia.} 40. Qf1 ({Złe byłoby} 40. Qxd8 {ze względu na} Qxf3+ 41. Kg1 Qxc6 {i po} 42. Rd7 Qc5+ {(groziło 43. Hxe8 Kh7 44. Wxg7+ ze zdobyciem hetmana)} 43. Kg2 c2 { i czarne powinny wygrać.}) 40... Rxd1 41. Qxd1 Qd2 ({To posunięcie zapisały czarne przy przerwaniu gry. Można się tu było spodziewać} 41... Qb2 $1 { po czym mogła wywiązać się następująca interesująca walka:} 42. Rc8 b3 $1 43. Qd6 $3 ({Jedyne, na} 43. Qd7 {nastąpi} Qc1+ 44. Kg2 Qd2+ {i czarne pionki wygrywają.}) 43... c2 44. Rxe8+ Kh7 45. Rh8+ Kxh8 46. Qf8+ Kh7 47. Qxf5+ Kg8 48. Qe6+ Kf8 49. Qd6+ Kf7 50. Qd7+ Kg8 51. Qe6+ {z wiecznym szachem.} ) 42. Qa4 Qd5 43. Rc8 Kh7 {[#]} 44. Qc6 $1 ({Po} 44. Qxe8 {czarne mają nie tylko remis, ale mogą próbować wygrać za pomocą} c2) 44... Qd1+ 45. Kg2 Qe2+ 46. Kg1 Qe1+ 47. Kg2 Qe2+ 48. Kg1 1/2-1/2 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

5. L.Asztalos – J.Gadaliński, 1952

[Site "Görlitz, mecz Polska – Węgry (B26)"] [Date "1952.??.??"] [Round "?"] [White "Asztalos, Lajos"] [Black "Gadaliński, Jan"] [Result "0-1"] [Annotator "Jan Gadaliński (Szachy 6/1952)"] 1. e4 c5 2. Nc3 Nc6 3. g3 g6 4. Bg2 Bg7 5. d3 d6 6. Be3 e6 7. Qd2 ({Zwykle grywa się w tym wariancie} 7. Nge2 Nd4 $1 8. Qd2 Qa5 $1 9. O-O Ne7) 7... Rb8 ({Obecnie białe nie odważą się na długą roszadę, gdyż atak czarnych, zapoczątkowany ruchem b7-b5, powinien stać się niebezpieczny. Manewr} 7... Nd4 {w momencie, gdy białe nie postawiły jeszcze swego skoczka g1 na e2 nie byłby dobry, gdyż nastąpiłoby} 8. Nce2 {z wypędzeniem skoczka przez 9. c3.}) ({W przypadku} 7... Nge7 {spodziewałem się} 8. Bh6 {co uniemożliwiłoby mi roszadę, wobec groźby natychmiastowego ataku na linii „h”.}) 8. Nge2 Nge7 9. Bh6 Bf6 ({Jest oczywiste, że w razie} 9... O-O { nastąpiłby natychmiastowy atak białych h2-h4-h5 itd.}) 10. O-O Nd4 $1 11. Nc1 ({Inny sposób gry, np.} 11. Nd1 e5 12. c3 Ne6 13. f4 Ng8 $1 {byłby korzystny dla czarnych.}) 11... Nec6 12. h3 $2 g5 $1 {Mając już przewagę w centrum, czarne podejmują śmiałą próbę zamknięcia białego gońca.} 13. Nd1 ({Na} 13. f4 {grałbym} Rg8 {i następnie Wg6. A jeśli} 14. fxg5 Bxg5 15. Bxg5 Qxg5 16. Qxg5 Rxg5 {białe tracą pionka na polu g3 lub c2.}) 13... e5 14. c3 Ne6 15. f4 exf4 16. gxf4 Nxf4 17. Rxf4 {Czarne groziły biciem pionka na polu h3 lub gońca na g2, z następnym Wh8-g8-g6 i zdobyciem odciętego gońca. Wobec tych gróźb białe ofiarowują jakość, uwalniając w ten sposób gońca h6.} gxf4 18. Bxf4 Rg8 19. Kh1 Be5 20. Bxe5 ({Po} 20. Be3 {grałbym} Rg3 {i w przypadku} 21. Bf2 {lub 21. Se2 –} Qh4 $1) 20... Nxe5 21. Ne2 Qh4 22. Qf4 ({Partia białych jest przegrana, nieco dłuższy jednak opór mogły one stawić grając} 22. Nf4 {. Nastąpiło jeszcze:}) 22... Qe1+ 23. Ng1 {[#]} Bxh3 $1 24. Ne3 Qxa1 25. d4 cxd4 26. cxd4 Bxg2+ 27. Nxg2 Qxb2 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

6. W.Balcarek – J.Gadaliński, 1953

[Site "Częstochowa, półfinał Mistrzostw Polski (A49)"] [Date "1953.??.??"] [Round "?"] [White "Balcarek, Wiktor"] [Black "Gadaliński, Jan"] [Result "0-1"] [Annotator "Jan Gadaliński (Szachy 12/1953)"] 1. d4 Nf6 2. Nf3 g6 3. Nc3 {Posunięcie to ma na celi uniknięcie obrony królewsko-indyjskiej.} d5 ({Można również grać} 3... d6 {na co białe odpowiadają} 4. e4 {jak to miało miejsce w partii meczu Najdorf – Reshevsky, Buenos Aires 1953.}) 4. e3 ({Słabe posunięcie. W VIII i X mistrzostwach Polski Makarczyk dwukrotnie z powodzeniem zagrał przeciwko Grynfeldowi} 4. Bf4 ) 4... Bg7 5. Bd3 Bg4 6. h3 Bxf3 7. Qxf3 Nc6 {Teraz czarne nie mają już żadnych trudności rozwojowych, grożą nawet przejęciem inicjatywy poprzez e5! Stało się to na skutek wadliwego systemu zastosowanego w debiucie – 4. e3 i 5. Gd3. Prawidłowe było 4. g3 i 5. Gg2, zostawiając gońcowi swobodną przekątną c1-b6.} 8. Bb5 Qd6 9. Bd2 O-O 10. O-O e5 $1 11. Bxc6 e4 12. Qe2 Qxc6 13. b3 a6 14. Rac1 Ne8 15. Na4 Nd6 16. Nb2 f5 17. c4 {[#]} f4 $1 18. exf4 ({ Zrozumiałe, że białe nie mogły dopuścić do f4-f3. Np.} 18. cxd5 Qxd5 19. Rxc7 f3 $1 {i atak czarnych jest nie do odparcia.}) 18... Nf5 $1 19. Be3 ({Na} 19. cxd5 {nastąpiłoby} Nxd4 $1 20. Qxe4 Qe8 $1 21. Qxe8 Raxe8 22. Kh1 Ne2 23. Rc2 {i czarne będą mieć kłopoty z odebraniem swych pionków.}) 19... Nxd4 20. Qd2 Qf6 21. cxd5 $1 Rad8 22. Bxd4 Qxd4 23. Qxd4 Bxd4 24. Nd1 Bb6 25. g3 Rxd5 26. Rc4 Rd2 27. Rxe4 ({Gdyby zamiast 27. Wxe4 białe zagrały} 27. a4 { to po} Rd3 {ginie pionek na polu b3 lub g3.}) 27... Rxa2 {Czarne wymieniły słabego pionkae4 za pionka na polu a2. Przewaga dwóch pionków na skrzydle hetmańskim, dobrze grający goniec oraz zdublowane pionki białych na linii „f” są atutami czarnych, które powinny wystarczyć do wygranej.} 28. Ne3 Rd8 $1 {Czarna wieża dąży na pole d2, skąd wywrze nacisk na punkt f2.} 29. Nc4 Bc5 30. Kg2 b5 31. Ne5 Rdd2 32. Ng4 h5 33. Ne3 Rab2 34. g4 Rxb3 35. Kf3 { Groziła strata skoczka. Białe muszą się nawet bronić na skrzydle, gdzie mają przewagę materialną.} hxg4+ 36. Kxg4 a5 {Rusza falanga czarnych pionków, białe są zgubione.} 37. Kg5 Kf7 38. Rc1 Be7+ 39. Kg4 c5 40. f5 Rb4 $1 41. Rxb4 axb4 42. fxg6+ Kxg6 43. Nf5 Bf8 44. Ra1 b3 45. Ra6+ Kf7 46. Rb6 b4 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

7. H.Śliwiński – J.Gadaliński, 1953

[Site "Częstochowa, półfinał Mistrzostw Polski (B24)"] [Date "1953.??.??"] [Round "?"] [White "Śliwiński, Henryk"] [Black "Gadaliński, Jan"] [Result "0-1"] [Annotator "Jan Gadaliński (Szachy 10/1953)"] 1. e4 c5 2. Nc3 {Jest to zamknięty wariant obrony sycylijskiej, szczegółowo rozpracowany przez Smysłowa.} Nc6 3. g3 g6 4. Bg2 Bg7 5. d3 {Białe oddają centralny punkt d4, co zobowiązuje ich do atakowania skrzydła królewskiego.} e6 6. Nge2 Nge7 7. O-O O-O ({Jak dotąd białe wykonały najczęściej spotykane w tym wariancie posunięcia. Czarne odstąpiły nieco od teorii, gdyż wariant główny jest następujący:} 7... d6 8. Be3 Nd4 9. Qd2 Qa5 $1 { Czarny hetman stoi tu dobrze, utrudniając rozwój białych. Białym byłoby wygodnie zagrać Sd1 z następnym c3!}) 8. Be3 Nd4 9. Qd2 d6 10. Nd1 Bd7 11. c3 {Białe słusznie przepędzają skoczka z dobrego stanowiska.} Nxe2+ 12. Qxe2 Bc6 {Tylko na tej diagonali goniec będzie pożyteczny.} 13. Qd2 { Do tego miejsca gra była łatwa. Obydwie strony wykonywały typowe dla tego otwarcia posunięcia. Obecnie czarne stoją przed trudnym problemem, jak zorganizować obronę. Grozi Gh6 za następnym h4, h5 itd.} Re8 {Wydaje się, że czarne wybrały najwłaściwsze posunięcie obronne, które zapobiega wymianie ważnego dla obrony skrzydła królewskiego gońca.} 14. Bh6 Bh8 $1 15. f4 f5 {Ruch ten nie tylko powstrzymuje marsz białych pionków, ale odcina też białego gońca od swej bazy. Goniec ten nie powróci już do swego obozu, a zadaniem czarnych będzie skuteczne wykorzystanie tej okoliczności.} 16. Nf2 d5 {Tym posunięciem czarne wyjaśniają sytuację w centrum. Ruch d5 jest bardzo ważny dla wielu odmian obrony sycylijskiej, zwykle powstrzymuje on, lub nawet uwalnia czarne z pod nacisku białych pionków.} 17. e5 d4 18. c4 { Centrum zostało zamknięte. Zgodnie z ideą obrony sycylijskiej białe powinny atakować skrzydło królewskie, podczas gdy czarne będą robić to samo na skrzydle hetmańskim.} Bxg2 19. Kxg2 Qd7 20. Nh3 Nc6 21. Ng5 b5 22. b3 ({Błędem byłoby bicie} 22. cxb5 $2 {gdyż czarny skoczek przez} Nb4 { i d5 zająłby punkt c3, skąd panowałby nad całym obszarem przeciwnika.}) 22... Rab8 {Czarne przystępują do okupowania linii „b” ciężkimi figurami.} 23. Rac1 Rb6 24. Kg1 Reb8 25. Qg2 Nb4 26. Rfd1 bxc4 27. bxc4 ({ Najlepsze, gdyż po} 27. dxc4 {czarne uzyskują wolnego pionka „d”,}) ({ a po} 27. Rxc4 Nd5 {białe tracą jakość.}) 27... Nc6 $1 {Dalsze angażowanie czarnych figur dla atakowania pionka a2 stworzyłoby białym szanse ataku na króla. Białe zamierzają grać g3-g4.} 28. Rd2 a5 29. h4 a4 30. Kh2 a3 31. Re1 Rb2 32. Ree2 Rxd2 33. Rxd2 Rb1 34. g4 {Białe są okrążane. W centrum i na skrzydle hetmańskim są bezsilne. Próba rozdarcia czarnego skrzydła królewskiego zakończy się również niepowodzeniem.} fxg4 35. Qxg4 {[#]} Ne7 $1 {To posunięcie udaremnia zamiary białych.} 36. Qf3 ({Jeśli teraz} 36. Qxe6+ {to nastąpi} Qxe6 37. Nxe6 Nf5 $1 38. Bg5 Rb2 39. Rg2 Ne3 { z wygraną.}) 36... Qb7 37. Qxb7 Rxb7 38. Ne4 {I znowu pionka na polu e6 nie wolno bić.} Rb2 39. Bg5 Nc6 {Czarne muszą teraz postępować ostrożnie, gdyż w tego rodzaju końcówkach łatwo jest wypuścić wygraną. Biały goniec nie powinien wchodzić do gry.} 40. Kg3 Kf7 41. Rxb2 {Wymiana wież przyspiesza wygraną czarnych, ale i inne ruchy nie dawały wystarczającej obrony.} axb2 42. Nd2 Nb4 {Skoczek musi zająć pole b4 nim biały zagra a3!} 43. a4 Ke8 {Teraz z kolei król nie dopuszcza gońca do gry.} 44. a5 ({ Dłuższy, choć także beznadziejny opór dawało} 44. Bh6) 44... Bg7 45. Kf3 h6 46. Bf6 Bxf6 {Biały goniec zakończył swój niechlubny żywot.} 47. exf6 Kf7 48. Ke4 Kxf6 49. Nb1 Ke7 50. Nd2 Kd6 {Król zamierza zatrzymać wolnego pionka „a”, po czym czarny skoczek bez trudu załatwi się ze swoim antagonistą.} 51. Nb1 Kc6 52. Ke5 Nxd3+ 53. Kxe6 Nxf4+ 54. Kf6 g5 55. hxg5 hxg5 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

8. J.Gadaliński – R.Dworzyński, 1953

[Site "Kraków, Mistrzostwa Polski (D59)"] [Date "1953.??.??"] [Round "?"] [White "Gadaliński, Jan"] [Black "Dworzyński, Roman"] [Result "1-0"] [Annotator "Alfred Tarnowski (Szachy 12/1953)"] 1. d4 d5 2. c4 e6 3. Nc3 Nf6 4. Bg5 Be7 5. e3 O-O 6. Nf3 h6 7. Bh4 b6 8. cxd5 Nxd5 9. Bxe7 Qxe7 10. Bd3 Nxc3 11. bxc3 Bb7 12. e4 c5 13. O-O Nd7 14. Qe2 cxd4 15. cxd4 Rac8 16. Rad1 Rc3 17. Ne1 Rfc8 18. Nc2 b5 19. f4 b4 {Ocena pozycji, w tym często z różnymi zmianami w granym debiucie, jest trudna. Białe uzyskały wprawdzie centrum pionkowe, które jednak wymaga obrony. Należało wcześniej grać Wc1, aby nie oddać bez walki linii „c”. Czarne zaś zbyt prostolinijnie traktują wynikły problem.} ({Należało pomyśleć o obronie swojego skrzydła królewskiego, np.} 19... g6 {aby po} 20. Ne3 b4 21. e5 { grać Sb6.} Nb6) 20. Ne3 a5 21. e5 f5 ({Prawdopodobnie i teraz lepsze było} 21... g6 {z groźbą Sb6.}) 22. d5 Nc5 23. Bc4 Ne4 24. d6 Qf7 25. Rd4 g6 26. Nd1 Ra3 {Teraz białe całkowicie opanowały sytuację i czarne zmuszone są do sztucznych posunięć.} 27. Ne3 Bc6 28. Bb3 a4 29. Bc4 Re8 30. Nc2 Qa7 31. Kh1 Rh3 {[#]} 32. Rxe4 {Prawidłowa decyzja. Przewaga pozycyjna białych równoważy zupełnie ofiarę materiału i czarne zostały zepchnięte do defensywy.} ({ Bić na polu h3 nie wolno z powodu mata w dwóch posunięciach:} 32. gxh3 Nf2+ $1 33. Kg1 Nxh3#) 32... Bxe4 33. Nxb4 Rc3 34. Rd1 Qc5 $2 ({Należało grać} 34... Qf7) 35. Bxe6+ Kg7 36. Na6 Qb6 {Czarne nie bronią się prawidłowo.} ({ Lepsze było} 36... Qc6 {po czym białym trudno byłoby zrealizować swoją przewagę. Po} 37. Nc7 {mogło nastąpić Wc2,} ({zaś po} 37. Nb4 Qb7 { po czym logiczny zdaje się być trudny do znalezienia wariant:} 38. a3 Rxa3 39. Qb2 Re3 40. Ba2 a3 41. Qd4 Re2 42. e6+ Kh7 43. Kg1 {itd.})) 37. Nc7 Rb8 38. Bd5 Rc2 39. Qe1 Bxd5 40. Nxd5 Qd8 41. e6 Qxd6 42. Ne3 Qxe6 43. Nxc2 Qxe1+ 44. Nxe1 Rb2 45. Ra1 {Czarne poddały się dopiero po 63. posunięciu.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

9. J.Gadaliński – K.Plater, 1953

[Site "Kraków, Mistrzostwa Polski (D44)"] [Date "1953.??.??"] [Round "?"] [White "Gadaliński, Jan"] [Black "Plater, Kazimierz"] [Result "1-0"] [Annotator "Jan Gadaliński (Szachy 4/1954)"] 1. d4 d5 2. c4 c6 3. Nf3 Nf6 4. Nc3 e6 5. Bg5 dxc4 6. e4 {Jest to tzw. system antymerański, zwany również wariantem Botwinnika.} b5 7. e5 h6 8. Bh4 g5 9. exf6 gxh4 10. Ne5 $1 Qxf6 ({Czarne są zmuszone do bicia pionka hetmanem, gdyż z po} 10... Nd7 {lub 10… Gb7 przegrywają w następujący sposób:} 11. Nxf7 Kxf7 12. Qh5+ Kxf6 (12... Kg8 13. Qg6+ Bg7 14. Qxg7#) 13. Qxh4+ {ze zdobyciem hetmana.}) 11. g3 ({Często grywane tu jest} 11. Be2 Nd7 12. Nxc6 Bb7 13. Bf3 a6 14. O-O) 11... hxg3 $2 ({To otwiera białym ważną linię „h”. Lepiej było od razu} 11... Nd7) 12. hxg3 Nd7 13. Qe2 $1 {Tym mało wypróbowanym posunięciem zaskoczyłem mistrza Platera. Jest to posunięcie Bronsteina, który je zastosował z dobrym skutkiem w partii z Botwinnikiem (mecz, Moskwa 1951).} Nxe5 14. dxe5 Qd8 ({W cytowanej wyżej partii Botwinnik zagrał (bez posunięć hxg3, hxg3)} 14... Qe7 {po czym nastąpiło} 15. Bg2 Bb7 16. O-O-O Bg7 17. f4 O-O 18. Rd6 Rad8 19. Rhd1 {z przewagą pozycyjną białych.}) 15. Bg2 Qb6 ({Najlepszą odpowiedzią czarnych było prawdopodobnie } 15... Bb7 {po czym mogło nastąpić} 16. Nxb5 Bb4+ 17. Kf1 (17. Nc3 Qd3 $1) 17... Qb6 18. Qxc4 Be7 $3) 16. O-O-O Be7 ({Należało próbować} 16... Bd7 { po czym białe, chcąc kontynuować atak musiałyby jeszcze ofiarować jakość, np.} 17. Rxd7 Kxd7 18. Rd1+ Ke7 19. Rd6 Rc8 20. Qd2 $1) 17. Qd2 Bg5 $2 {To tylko ułatwia białym korzystne przegrupowanie figur.} 18. f4 Be7 19. Ne4 Qc7 20. Nd6+ Bxd6 ({Po} 20... Kf8 {nastąpiłoby} 21. f5 {i jeśli} Bg5 ({ Na} 21... exf5 22. Rxh6 Rg8 23. Rh7 {z wygraną.}) 22. Qxg5 hxg5 23. Rxh8+ Kg7 24. Rdh1 {z matem w dwóch posunięciach.}) 21. exd6 Qd7 22. Qd4 Rg8 23. Qf6 Bb7 ({Jeżeli} 23... Rg6 {to} 24. Qh8+) 24. f5 $1 ({Po} 24. Rxh6 {czarne, grając} Qd8 {mogły bronić się nieco dłużej.}) 24... Kf8 25. Qxh6+ Ke8 {[#]} 26. Qg7 $1 Rf8 27. Rh8 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

10. J.Gadaliński – Z.Doda, 1953

[Site "Kraków, Mistrzostwa Polski (E68)"] [Date "1953.??.??"] [Round "?"] [White "Gadaliński, Jan"] [Black "Doda, Zbigniew"] [Result "1-0"] [Annotator "Jan Gadaliński (Szachy 5/1954)"] 1. d4 Nf6 2. c4 d6 3. Nf3 g6 4. Nc3 Bg7 5. g3 O-O 6. Bg2 Nbd7 7. O-O e5 8. e4 Re8 9. h3 exd4 10. Nxd4 Nc5 11. Re1 a5 12. Qc2 Nfd7 ({Czarne mogły tu wygrać pionka, grając} 12... Nfxe4 13. Nxe4 Bxd4 14. Bg5 Qd7 15. Nf6+ Bxf6 16. Bxf6 Re6 17. Bc3 {Osiągnięta pozycja z pionkiem mniej byłaby jednak korzystniejsza dla białych.}) 13. Be3 c6 14. Rad1 a4 $1 {Dobre posunięcie, zwalniające pole a5 dla hetmana, przygotowuje osłabienie punku c3 przed a4-a3.} 15. f4 {W tym miejscu Reshevsky w partii z Bronsteinem, na turnieju kandydatów w Szwajcarii, grał Sde2. Posunięcie to nie przyniosło mu jednak spodziewanych efektów, gdyż już po czterech ruchach proponował remis, a w ostatecznym rezultacie partię przegrał.} Qa5 16. Bf2 a3 {Aż dotąd grano jak w partii Stahlberg – Bolesławski, również w turnieju kandydatów.} ({ Bolesławski zagrał} 16... Nb6 {na co białe odpowiedziały} 17. Bf1) ({ Warto jeszcze nadmienić, że w razie} 16... Qb4 {białe grają} 17. a3 $1 { gdyż po} Qxc4 18. Bf1 {czarne tracą hetmana.}) 17. b3 Na6 18. Qd2 Ndc5 19. g4 Nb4 20. Bf1 Bd7 21. Nf3 Rad8 {Czarne nie przyjęły ofiary pionka, a nawet jakości. Słusznie obawiały się ataku matowego białych.} ({Np.} 21... Bxc3 22. Qxc3 Nxe4 ({Jeżeli czarne biją pionka wieżą, zamiast skoczkiem, to nastąpiłoby} 22... Rxe4 $1 23. Ng5 {i teraz jeśli} Rxf4 ({a w razie} 23... Ree8 24. Qf6 {z nieuchronnym matem.}) {to} 24. Bg3 {z wygraniem jakości,}) 23. Rxe4 Rxe4 24. Rxd6 $1 {i po odejściu zaatakowanego gońca, grając 25. Hf6 i grożąc Sg5 oraz Gd4 stoją znakomicie.}) 22. Bd4 $1 {Wymiana gońców będzie korzystna dla białych, gdyż czarny goniec, obok obrony swego króla, nieprzyjemnie ostrzeliwuje osłabione skrzydło hetmańskie białych.} Bxd4+ ({ Po} 22... Bf8 {nastąpi} 23. e5 $1) 23. Nxd4 Ne6 $1 24. Nf3 Qc5+ 25. Kg2 { Lepiej było odejść królem na h2, gdyż jak się potem okaże, pozycja białego króla, znajdującego się na diagonali gońca czarnych, umożliwi im wyrównanie gry.} d5 $1 {Tylko za cenę pionka mogą czarne uniknąć gróźb matowych, jakie powstałyby po f5 i Hh6.} 26. exd5 cxd5 {[#]} 27. f5 $1 Nc7 { Najlepsze! Inne ruchy skoczkiem prowadziły do szybkiej przegranej.} 28. Qh6 Qf8 29. Qxf8+ Kxf8 30. fxg6 hxg6 31. cxd5 Nc2 $2 ({Czarne miały teraz okazję odegrania pionka przez} 31... Rxe1 $1 32. Nxe1 (32. Rxe1 Ncxd5 $1) 32... Ncxd5 $1 33. Nxd5 Nxd5 {i wieża nie może bić skoczka na polu d5 z powodu związania jej przez Gc6 (patrz uwagi do 25. ruchu białych).}) 32. Rxe8+ Rxe8 33. Kf2 Ne3 34. Rd3 Nxf1 35. Kxf1 b5 36. Kf2 b4 37. Nd1 Bb5 38. Rd2 Rd8 39. Ne3 Na6 40. Nd4 Bd7 41. Rc2 Ke7 42. Nc6+ ({Lepiej było} 42. Rc6 {i w razie} Bxc6 43. Nxc6+ Ke8 44. Nxd8 Kxd8 45. Nc2 {a następnie marsz królem do słabego pionka na polu b4.}) 42... Bxc6 43. Rxc6 Rd6 44. Rc4 Rf6+ 45. Kg2 Kd6 $4 { W trudnej do obrony pozycji czarne podstawiają wieżę.} 46. g5 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

Wybrane partie Jana Gadalińskiego