Wybrane partie Adama Dzięciołowskiego

Wybrane partie Adama Dzięciołowskiego

wyboru dokonał Przemysław Jahr, komentarze przepisał Ulrich Jahr

zobacz: partie polskich szachistów

Po kliknięciu na dowolne posunięcie otworzy się okienko z szachownicą (można je dowolnie przesuwać oraz zmieniać jego rozmiar).

1. K.Makarczyk – A.Dzięciołowski, 1949

[Site "Poznań, Mistrzostwa Polski (D56)"] [Date "1949.??.??"] [Round "?"] [White "Makarczyk, Kazimierz"] [Black "Dzięciołowski, Adam"] [Result "0-1"] [Annotator "Stanisław Gawlikowski (Szachy 11/1949)"] 1. d4 d5 2. c4 e6 3. Nc3 Nf6 4. Bg5 Be7 5. e3 O-O 6. Nf3 h6 7. Bh4 Ne4 8. Bxe7 Qxe7 9. Qc2 {Ostatnio najmodniejsze.} Nxc3 10. Qxc3 c6 11. Rc1 $2 { Niedokładność. Lepsza jest tu roszada z późniejszym uplasowaniem wież na d1 i e1, wraz z e2-e4. Ruch w partii okaże się wkrótce stratą tempa.} Nd7 12. Bd3 dxc4 13. Bxc4 b6 14. O-O Bb7 15. e4 Rfd8 16. Qe3 $2 {Słaby ruch. Mimo wszystko lepsze było ulokowanie wież na d1 i e1, a po c6-c5 grać wprawdzie szablonowo, ale dobrze – Ha3.} c5 17. Bb5 Rac8 $1 18. Rcd1 ({Białe już mają pewne trudności z walką w centrum. Po ewentualnym} 18. Bxd7 Qxd7 19. dxc5 bxc5 {słabość izolowanego pionka „c” kompensuje w zupełności słabość pionka na polu e4 i czarne zostałyby z lepszą lekką figurą oraz opanowaną linią „d”. Jednak białe powinny skierować grę na te właśnie tory.}) 18... Nf6 19. e5 ({Wymuszone, gdyż na} 19. Bd3 {nastąpi} cxd4 20. Nxd4 Qb4 {ale teraz otwiera się diagonala a8-h1, a skoczek z tempem na centralne pole d5.}) 19... Nd5 20. Qb3 $2 {Przegrywający błąd. Należało koniecznie grać 20. Ha3! z gorszą, ale jeszcze możliwą do utrzymania partią. [#]} c4 $1 {Ostra i dokładnie obliczona ofiara pionka, którą białe, wobec groźby 21… a6, przyjąć muszą.} 21. Bxc4 Nf4 22. Rc1 ({Na} 22. Ne1 Qc7 $1 ({nie} 22... Qg5 23. f3) {i teraz albo} 23. Rc1 $2 ({lub} 23. Bd3 Rxd4 $1 24. Bh7+ Kxh7 25. Rxd4 Ne2+ 26. Kh1 Nxd4 {itd.}) (23. Bb5 $2 a6 24. Ba4 b5) ({Nie wystarcza również} 23. Qg3 {ze względu na} Nxg2 $1 24. Bxe6 $6 Nxe1 25. Bxc8 Nf3+ {itd.}) 23... Ne2+ 24. Bxe2 Qxc1) {Teraz następuje efektowny finał.} 22... Nxg2 $3 {Grozi 23…Sh4.} 23. Kxg2 Qg5+ 24. Kh1 Qf4 $1 25. d5 ({Albo} 25. Be2 Rxc1 26. Rxc1 Qxc1+ 27. Kg2 Rxd4) ({Beznadziejne było również} 25. Rc3 Rxc4 26. Qxc4 Bxf3+ 27. Rxf3 Qxf3+ 28. Kg1 Qg4+ 29. Kh1 Qxd4 {itd.}) 25... Bxd5 26. Bxd5 Rxc1 27. Bc4 Qxc4 28. Qxc4 Rxc4 {i białe poddały się. Jedna z najlepszych partii turnieju.} 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

2. A.Dzięciołowski – J.Gadaliński, 1950

[Site "Bielsko, Mistrzostwa Polski (D46)"] [Date "1950.??.??"] [Round "?"] [White "Dzięciołowski, Adam"] [Black "Gadaliński, Jan"] [Result "1-0"] [Annotator "Adam Dzięciołowski (Szachy 10/1950)"] 1. d4 d5 2. c4 c6 3. Nf3 Nf6 4. Nc3 e6 5. e3 Nbd7 6. Bd3 Bd6 7. e4 $1 ({ Z tym ruchem należy się pośpieszyć, gdyż po obustronnej roszadzie traci on swą siłę np.:} 7. O-O O-O 8. e4 dxc4 $1 9. Bxc4 e5 {i czarne lekko wyrównują.}) 7... dxe4 ({Po ruchu w partii czarne nie mogą grać} 7... dxc4 $2 {ze względu na} 8. Bxc4 e5 9. dxe5 {i po wymianie gońca lub skoczka na polu e5 oraz wymianie hetmanów białe uzyskują znacznie lepszą grę.}) 8. Nxe4 Nxe4 9. Bxe4 e5 10. O-O exd4 11. Qxd4 Qf6 12. Qd1 Ne5 13. Re1 Bg4 14. Bg5 Qe6 15. Qc2 f6 16. Bd2 O-O-O $2 {Wielce ryzykowne. Szeroki front czarnej roszady stanowi dogodny obiekt ataku.} 17. h3 Nxf3+ {Ze względu na grożące Gf5 czarny goniec nie może odejść z pola g4.} 18. Bxf3 Bf5 19. Qa4 Qd7 20. Be3 a6 21. b4 Bb8 22. b5 c5 {Jasne, że otworzenie linii „c” równałoby się samobójstwu.} 23. Qa3 ({Oczywiście nie} 23. Bxc5 $2 {bo} Qc7 {wraz z Hh2 i Gd3+.}) 23... Qd6 {Czarne liczą jeszcze na końcówkę z pionkiem mniej. Jednak spotka je rozczarowanie. [#]} 24. Bf4 $1 Qb6 ({Po} 24... Qxf4 {nastąpi} 25. Bxb7+ $1 {i białe matują w kilku posunięciach, np.:} Kd7 $1 26. Bc6+ Kc7 27. Qa5+ {itd.}) 25. Bxb8 Rd3 ({Po} 25... Kxb8 {nastąpi} 26. bxa6 bxa6 27. Re3 { i białe szybko wygrywają. Czarne chcą zapobiec tej groźbie, ruch w partii przegrywa jednak figurę.}) 26. Qc1 $1 g5 27. Bh2 {Białe posiadają przewagę figury. Nastąpiło jeszcze:} Rxf3 28. gxf3 axb5 29. Re7 Bd7 30. Qa3 Kd8 31. Rae1 b4 32. Qa8+ Bc8 33. Qa4 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

3. A.Dzięciołowski – Jurkiewicz, 1952

[Site "Gliwice, półfinał DMP (E40)"] [Date "1952.??.??"] [Round "?"] [White "Dzięciołowski, Adam"] [Black "Jurkiewicz"] [Result "1-0"] [Annotator "Adam Dzięciołowski (Szachy 7/1952)"] 1. d4 Nf6 2. c4 e6 3. Nc3 Bb4 4. e3 Bxc3+ 5. bxc3 O-O {Słaba kontynuacja. Ruch czarnych 4… Gxc3+ jest rzadko spotykany, gdyż prowadzi do systemu Sämischa z tempem mniej dla czarnych.} ({Jednak po} 5... d6 6. Bd3 e5 7. e4 { czarne odzyskują stracone tempo, e2-e3-e4.} ({Zdaniem mistrza Grynfelda, białe w tym wariancie mogą grać lepiej} 7. dxe5 dxe5 8. Ba3 $1 {i czarne mają trudności z wykonaniem roszady.})) 6. Bd3 d6 7. Ne2 e5 8. Ng3 {Teraz wychodzi na jaw słabość piątego posunięcia czarnych: białe zdołają umieścić białopolowego gońca poza łańcuchem swoich pionków, wymienić go na „dobrego” gońca czarnych, po czym na pole f5 wejdzie skoczek, co będzie mieć decydujące znaczenie.} c5 9. O-O Re8 10. Qc2 Nc6 11. d5 Ne7 ({Na } 11... Na5 {z celem przeprowadzenia charakterystycznego ataku na zdwojonego pionka c4, za pomocą b7-b6 i Ga6, nastąpi} 12. f4) 12. Bd2 Ng6 13. f3 { Przygotowuje zdwojenie wież na linii „f” i zabiera czarnym figurom pole g4.} Bd7 14. Rf2 Rb8 15. Raf1 a6 16. Bf5 b5 17. cxb5 axb5 18. e4 Nf4 {Groziło 19.f4 z atakiem na linii „f”. Ruch w partii paruje tę groźbę, jednak obrona słabego pionka czarnych na polu f4 będzie możliwa jedynie za cenę osłabienia pozycji czarnych pionków na skrzydle królewskim.} 19. Bxd7 Qxd7 20. Bxf4 exf4 21. Ne2 g5 22. Qd2 $1 ({Po} 22. g3 {czarne mogłyby jeszcze skomplikować grę ruchem} g4 {z poderwaniem punktu e4.}) 22... Re5 23. g3 fxg3 24. Nxg3 h6 {Groziło 25. Sf5 i 26. Hxg5+.} 25. Rg2 Kh7 {Groziło 26.h4. [#]} 26. f4 $1 Re7 {Punkt e4 jest oczywiście nietykalny z powodu 27. Hc2 itd. Posunięciem w partii czarne bronią jeszcze raz pola f7 i planują przeprowadzenie tego skoczka na pole e5, co jednak nie ratuje już partii.} 27. fxg5 Ng4 28. h3 Ne5 29. Nf5 Ree8 30. g6+ $1 fxg6 31. Qxh6+ Kg8 32. Rxg6+ Nxg6 33. Qxg6+ Kh8 34. Rf4 Re7 {Czarne równocześnie poddały się z powodu nieuniknionego mata (35.Wh4+ Wh7 36. Hf6+ Kg8 37. Wg4+ itd.).} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

4. E.Nahlik – A.Dzięciołowski, 1957

[Site "Szczawno-Zdrój, Memoriał Dawida Przepiórki (C47)"] [Date "1957.??.??"] [Round "?"] [White "Nahlik, Edward"] [Black "Dzięciołowski, Adam"] [Result "0-1"] [Annotator "Adam Dzięciołowski (Szachy 11/1957)"] 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Nc3 Nf6 4. d4 exd4 5. Nxd4 Bb4 6. Nxc6 bxc6 7. Bd3 d5 8. exd5 cxd5 9. O-O O-O 10. Bg5 {Tu czarne mają do wyboru dwie kontynuacje: I. 10… Ge6 i II. 10… c6. Zdania teoretyków są podzielone, która z nich jest lepsza. Keres stawia przy Ge6 wykrzyknik, Pachman odnosi się do tego posunięcia z mniejszym entuzjazmem, Czerniak uważa ruch c6 za solidniejszy.} c6 11. Ne2 h6 12. Bh4 c5 $6 {Nie przytaczane dotychczas w teorii, ryzykowne (osłabione centrum, pionek na polu d5 słabo broniony, czarnopolowy goniec odcięty od obrony skrzydła królewskiego) i na pierwszy rzut oka nielogiczne posunięcie.} ({Keres podaje w tym miejscu} 12... Re8 13. Nd4 Bd7 14. Qf3 c5 15. Nf5 Bxf5 16. Bxf5 {uwagę „z równą grą” (Nimzowitsch – Reggio, 1905). Wydaje się, że ze względu na przykre związanie Sf6 i parę białych gońców, czarne mają kłopoty z wyrównaniem. Posunięcie wykonane w partii, w zamian za wymienione powyżej minusy, ogranicza swobodę działania Se2, a gra odbiega od szablonowych wzorów.}) 13. c3 Ba5 14. Bc2 $2 {Posunięcie to grozi zabiciem na polu f6, ze zdobyciem pionka d5, względnie osłabieniem pozycji roszady. Czarne dysponują jednak silną odpowiedzią.} ({Do ciekawych powikłań prowadziło} 14. Ng3 {i po} g5 {inaczej białe zagrają skoczkiem na pole h5 lub f5} 15. Qc1 {z następującymi możliwościami: I.} gxh4 ({II. } 15... Ng4 $1 16. Nh5 (16. Nf5 gxh4 17. Nxh6+ Kg7 $1) (16. h3 Ne5 $1) 16... gxh4 17. h3 Qd6 $1 18. hxg4 Bc7 19. g3 (19. f4 Bxg4 {z wygraną.}) 19... Bxg4 { z dobrą grą czarnych.}) 16. Qxh6 hxg3 17. fxg3 Ne4 18. Bxe4 dxe4 19. Rf6 { grozi Hg3 z matem.} Qd5 20. Raf1 {grozi 21. Wg6, 22. Hxg6 i 23. Wxf8 z matem.} Bg4 $1 {grożąc wymianą hetmanów przez Hh5} 21. Rg6+ {remis.}) 14... Ba6 $1 {Tym posunięciem czarne nie dopuszczają do zbudowania baterii hetman-goniec, na skośnej b1-h7, poza tym atakując i wiążąc skoczka na polu e2, bronią pośrednio zagrożonego pionka na polu d5.} ({Obrona pionka przez} 14... Be6 { umożliwia} 15. Nf4) ({a po} 14... Bb7 {nastąpi} 15. Qd3) 15. Re1 ({Po} 15. Bd3 Bb7 {czarne zyskiwały jedno tempo.}) 15... Rb8 16. Ng3 $2 ({W miejsce 16. Sg3? białe miały do dyspozycji ciekawą kontynuację} 16. b4 cxb4 17. Nd4 { i czarnym niezbyt wygodnie bronić pola c6. Po} Rb6 {możliwy jest następujący wariant:} 18. Nb3 Rc6 19. Nxa5 Qxa5 20. Bxf6 Rxf6 21. cxb4 Qxb4 22. Qd4 {z równą grą.}) 16... Rxb2 ({Białe liczą jedynie na} 16... g5 $2 17. Nf5 gxh4 18. Qc1 Ng4 (18... Ne4 19. Bxe4 {i wygrywa.}) 19. Nxh6+ Nxh6 20. Qxh6 f5 {i białe odbijają figurę z wygraną pozycją.}) 17. Re3 d4 {Czarne muszą działać energicznie, gdyż atak białych na skrzydle królewskim, gdzie posiadają one przewagę sił, łatwo może stać się nie do odparcia.} 18. Rf3 {[#]} dxc3 $1 {Teraz czarne przeciwstawiły atakowi białych straszliwą groźbę, wymianę hetmanów, po czym zaawansowany wolny pionek na polu c3 da natychmiast znać o sobie.} 19. Qc1 Qd2 {Białe chcą jeszcze wywołać jakieś komplikacje, choćby za cenę figury, ale czarne są nieubłagane. Teraz, po odejściu hetmana, nastąpi Wxc2 z groźbą Wc1+.} 20. Qxd2 cxd2 { „Kariera pionka b7”.} 21. Bb3 Re8 22. Rxf6 Re1+ 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

5. H.Rätsch – A.Dzięciołowski, 1959

[Site "Magdeburg, mecz NRD – Polska (C97)"] [Date "1959.??.??"] [Round "?"] [White "Rätsch, Heinz"] [Black "Dzięciołowski, Adam"] [Result "0-1"] [Annotator "Adam Dzięciołowski (Szachy 5/1959)"] 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bb5 a6 4. Ba4 Nf6 5. O-O Be7 6. Re1 b5 7. Bb3 d6 8. c3 O-O 9. h3 Na5 10. Bc2 c5 11. d4 Qc7 12. Nbd2 Bd7 13. Nf1 Rfe8 {Ostatnie dwa posunięcia czarnych stanowią często grywaną kontynuację w wariancie Czigorina partii hiszpańskiej. Szczególną popularnością cieszy się tu kontynuacja wśród mistrzów jugosłowiańskich, którzy rozpracowali ją szczegółowo i stosując przeciw największym znawcom partii hiszpańskiej, wykazali solidność tej obrony. Wystarczy wymienić partię Janowski – Gligorić (Dallas 1957), Szabo – Gligorić (1957), Bolesławski – Milić (1956) oraz Keres – Matanović, w której czarne odniosły sensacyjne zwycięstwo w meczu ZSRR – Jugosławia, 1956.} 14. d5 {Posunięcie to było stosowane swego czasu w wariancie Czigorina, po 12… Sa5-c6. Jego myśl przewodnią stanowiło zamknięcie z tempem centrum, aby następnie rozpocząć operacje na skrzydle hetmańskim. W danej sytuacji posuniecie to nie rokuje białym sukcesu, gdyż czarne, nie tracąc czasu (na Sa5-c6-a5), mogą bezzwłocznie rozpocząć przygotowania do kontruderzenia f7-f5.} g6 15. g4 $2 {Do bardzo podobnej sytuacji (czarna wieża na polu f8, zamiast e8, pionek na polu g7, zamiast g6) doszło w partii Stoltz – Alechin, Monachium 1942. Am. Kotow, w komentarzach do tej partii, opatrzył ruch 15.g4 znakiem zapytania, ze względu na możliwość odpowiedzi czarnych 15… b5! i zalecił grać najpierw 15. Kh2, zabezpieczając pionka na polu h3. [#]} h5 $1 16. N3h2 {Teraz białe stanęły przed trudnym wyborem.} ({Po} 16. gxh5 Nxh5 17. Kg2 Kg7 {wraz z 18… Wh8, czarne rozpoczną nieprzyjemny nacisk na słabego pionka h3.}) ({ Niedobre jest również} 16. g5 Nh7 17. h4 Rf8 {wraz z 18… f7-f6 i czarne otworzą linię „f” w bardzo korzystnych dla siebie warunkach (bez ożywienia białopolowego gońca białych, co miałoby miejsce po f7-f6).}) 16... hxg4 17. hxg4 Kg7 {Teraz czarne dążą do obsadzenia linii „h” wieżami, a następnie manewrem Sf6-h7-g5-h3, do wzięcia pod kontrolę pola f4, aby po Hc7-d8 wraz z Ge7-g5 opanować je dla swojej lekkiej figury. Białym trudno przeciwstawić się temu planowi. Nie mogą oponować wieżami po linii „h”. Ich lekkie figury stoją pasywnie, a pionek na polu g4 wymaga opieki.} 18. f4 exf4 19. Bxf4 Nc4 {Pozornie aktywne posunięcie 18.f4 doprowadziło do zwolnienia pola e5, na które natychmiast zdąża czarny skoczek, stojący dotychczas na uboczu.} 20. Qf3 Rh8 21. Ne3 Ne5 22. Bxe5 dxe5 {Białe usunęły wprawdzie skoczka z pola e5, ale kosztem gońca, broniącego pola f4.} 23. Rf1 Raf8 24. Rad1 Qd6 25. Qg3 Nh7 $1 {Czarne zdążają na osłabione pola w obozie białych i równocześnie zapewniają sobie zasłonę linii „g”, w przypadku poświęcenia białego skoczka na polu f5.} 26. Nf3 {Białe chcą w ten sposób wymusić posunięcie f7-f6, aby ograniczyć działalność gońca e7. Czarne mają jednak do dyspozycji silną odpowiedź.} Bg5 27. Ng2 ({Po} 27. Nxg5 Nxg5 {o zwycięstwie czarnych rozstrzygnie otwarta linia „h” i doskonała pozycja skoczka. Np.:} 28. Kf2 Rh3 29. Qg2 Rfh8 30. Rh1 Qf6+ 31. Ke2 Qf4 32. Rxh3 Rxh3 {i czarne wygrywają, gdyż nie można obronić równocześnie skoczka e3 i odparować groźby 33… Wh2, a ruch} 33. Nf1 {kosztuje hetmana po} Bxg4+ 34. Ke1 Re3+ $1) 27... f6 28. Rf2 c4 29. a3 a5 30. Ra1 Rb8 31. Kf1 Qc5 32. Bd1 Rb7 33. Ng1 Bc8 34. Nh3 Qd6 35. Qf3 Bh6 36. Ne3 Ng5 37. Nxg5 Bxg5 38. Nc2 Kg8 39. Qg2 Rbh7 40. Bf3 Bf4 {Ostatnie 10 posunięć przebiegało w niedoczasie, w którym czarne przestawiły wieżę z pola f8 na h7, lokując równocześnie swego gońca na polu f4.} 41. Qg1 { Posunięcie białych zapisane do koperty. Analizując przerwaną pozycję rozważałem posunięcie 41. Hg1 i stwierdziłem, że białe forsownie tracą jakość oraz wymienia się para wież, po czym pozycja musi być wygrana. Brak przemyślanego planu dalszej gry z jakością więcej, umożliwił przeciwnikowi stawianie długiego jeszcze oporu.} Bh2 42. Qg2 Rh3 43. Ke2 { Groziło 43… Wg3.} ({Jeśli białe próbują ratować jakość} 43. Re2 { to nastąpi} Bf4 {(groźba 44… Wg3 45. Hf2Gxg4! i nie wolno 46. Gxg4 Wh1 mat. )} 44. Qf2 Rh1+ 45. Bxh1 Rxh1+ 46. Kg2 Rh2+) 43... Bg3 44. Rg1 Bxf2 45. Qxf2 Rh2 46. Rg2 Rxg2 47. Qxg2 Qd7 ({Lepsze było} 47... Qc5 {nie dając białym możliwości zajęcia przekątnej g1-a7, której odebranie będzie teraz kosztować czarne dużo czasu.}) 48. Qf2 Rh3 49. Ne1 ({Aby po wypadzie} 49. Qb6 {mieć odpowiedź} Rxf3 50. Kxf3 Qxg4+) 49... Qd6 50. Kf1 Rh7 51. Nc2 Rb7 52. Be2 Rf7 53. Ne3 Ba6 54. Nc2 Qc7 55. Ke1 Qa7 56. Ne3 Qc5 57. Kd2 b4 58. axb4 axb4 59. Qf1 bxc3+ 60. bxc3 Kg7 61. Bxc4 Bc8 62. Be2 Ra7 {Czarne otworzyły wreszcie linie dla swojej wieży na skrzydle hetmańskim. Teraz muszą grać energicznie, gdyż wolne pionki na polach d5 i c4 mogą dać znać o sobie.} 63. Qb1 Bd7 64. Bd1 Ra3 65. Qb2 Ra7 66. Qb8 Ra2+ 67. Bc2 Ba4 68. Kd3 Bxc2+ 69. Nxc2 Qf2 70. Qb1 Qf3+ 71. Kd2 ({Oczywiście nie} 71. Ne3 Qe2#) 71... Qf4+ 72. Kd3 Ra4 73. Nb4 Qxg4 {Zapisane posunięcie na drugą dogrywkę. Białe są skrępowane.} 74. Kc4 ({Nie wolno ani} 74. d6 {z uwagi na} Qe6) ({ani} 74. c4 { bp} Ra3+) ({ani też} 74. Qb3 {ze względu na} Qf3+ {skoczek zaś musi pozostać na polu b4.}) 74... Ra3 $1 {Silne posunięcie, zabierające białemu królowi względnie spokojne ukrycie na polu b3. Ponadto czarne biorą pod obstrzał słaby punkt c3, jeszcze bardziej krępując pozycję białych.} 75. Nc6 Qe2+ 76. Kb4 Qa6 77. Qd1 {Inaczej 77… Ha4+ wraz z 78… Wxc2+. wraz z 78… Wxc3+.} Ra1 78. Qg4 {Po 78. Hc2 (lub Hb3) nastąpi również 78. Wb1. Obecnie białe grożą wiecznym szachem, ale czarne niwelują tę groźbę, zabierając po drodze pionka na polu c3.} Rb1+ 79. Kc5 Qa3+ 80. Kc4 Qb3+ 81. Kc5 Qxc3+ 82. Kd6 Rb7 83. Qc8 {Przegrywa natychmiast.} ({Jednak dłuższy opór nie był już możliwy, np.} 83. Ke6 Rf7 84. Kd6 f5 85. exf5 Rf6+ 86. Kc7 Qc5 87. fxg6 Qxd5 {i na odejście skoczka nastąpi mat, albo zdobycie tej figury, zaś na szacha hetmanem nastąpi wymiana generalna wraz z awansem pionka „e”.}) 83... Qa3+ 84. Ke6 Qh3+ 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

6. A.Dzięciołowski – W.Balcerowski, 1964

[Site "Częstochowa, DMP I liga (E75)"] [Date "1964.??.??"] [Round "?"] [White "Dzięciołowski, Adam"] [Black "Balcerowski, Witold"] [Result "1-0"] [Annotator "Adam Dzięciołowski (Szachy 10/1964)"] 1. d4 Nf6 2. c4 g6 3. Nc3 Bg7 4. e4 O-O 5. Be2 c5 6. d5 d6 7. Bg5 e5 $5 { Zejście z dróg teoretycznych, a zarazem oryginalna idea. Jeśli białe dadzą się sprowokować do 8.de, aby stworzyć czarnym „śmiertelną słabość” w postaci pionka na polu d6, to po 8… Gxe6, wraz z dalszymi Ha5 i Sc6, czarne uzyskują doskonałe rozstawienie figur i bogate możliwości taktyczne.} 8. Qd2 Qc7 {Czarne dążą do przeprowadzenia f7-f5, W tym celu muszą jednak bronić pola e7, aby po odejściu skoczka f6 nie wpuścić tam białego gońca.} 9. h4 Ne8 {Czarne uparcie realizują swój plan. Wydaje się, że lepiej było zmierzać do b7-b5, zachowując pasywną taktykę na skrzydle króla, polegającą na zachowaniu możliwości odbicia na polu g6 pionkiem „f”, co oprócz tej linii dałoby dodatkową obronę pionka na polu h7, przez czarnego hetmana.} 10. h5 f5 11. hxg6 hxg6 12. Nf3 a6 13. Rh4 Nd7 14. O-O-O Ndf6 15. Rdh1 Ng4 16. Bd1 Nef6 17. Nh2 Nxh2 18. R1xh2 f4 {[#]} 19. Qe1 {Rozstrzygające przerzucenie hetmana na pole h1, z nieodpartymi groźbami po linii „h”.} b5 20. Qh1 Bb7 21. Bxf6 Rxf6 ({Jeśli} 21... Bxf6 {to} 22. Rh8+ Kf7 23. R2h7+ Bg7 24. Rxg7+ {i wygrywa.}) 22. Bg4 Kf8 ({Po} 22... Bc8 {wygrywa zarówno} 23. Be6+ ({jak i} 23. Rh8+)) 23. Be6 {24. Wh8+ Ke7 25. W2-h7.} Rxe6 24. dxe6 bxc4 25. Rh7 {z nieodpartą groźbą 26. Wxg7, gdyż po Kg8 nastąpi 28. Wh8+. W niedoczasowym rozpędzie nastąpiło jeszcze:} Rb8 26. Rxg7 Qxg7 27. Rh8+ Ke7 28. Rh7 Rg8 29. Rxg7+ 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

7. A.Dzięciołowski – B.Pietrusiak, 1971

[Site "Wisła, DMP I liga (E75)"] [Date "1971.??.??"] [Round "?"] [White "Dzięciołowski, Adam"] [Black "Pietrusiak, Bogdan"] [Result "1-0"] 1. d4 Nf6 2. c4 g6 3. Nc3 Bg7 4. e4 d6 5. Be2 O-O 6. Bg5 c5 7. d5 b5 {Mistrz Pietrusiak jest reprezentantem kombinacyjnego stylu gry i dla stworzenia na szachownicy bogatych w taktyczne powikłania, gotów jest zawsze na materialne ustępstwa. Dość powiedzieć, że we wszystkich czterech partiach, granych między nami, w ramach rozgrywek I Ligi w ostatnich latach, ofiarowywał pionka w debiucie, niezależnie od koloru bierek. Również tym razem wybiera ostrą, gambitową kontynuację, w odpowiedzi na system Awerbacha. Czarne, podobnie jak w gambicie Wołżańskim, chcą za cenę pionka uzyskać trwały nacisk na półotwartych liniach „a” i „b”.} 8. cxb5 a6 9. a4 {Recepta am. Uhlmanna. Białe utrzymują zaofiarowanego pionka, ale wcale nie mają zamiaru pozostawić czarnym wolnej ręki na skrzydle hetmańskim (po wymianie na polu a6).} Qa5 10. Bd2 $1 ({Po} 10. Qd2 {niebroniona pozycja wieży na polu a1 daje czarnym okazję do przeprowadzenia uderzenia taktycznego, typowego dla granego wariantu, np.} Re8 11. Nf3 axb5 12. Bxb5 Nxe4 13. Nxe4 Qxb5 {i czarne osiągają przewagę.}) 10... Qb4 {Taka dobrowolna wycieczka hetmana do nieprzyjacielskiego obozu, przed zakończeniem własnej mobilizacji, jedynie w celu zaatakowania dwóch białych pionków, wygląda bardzo ryzykownie.} 11. f3 {Zagrane po dłuższym namyśle. Białe bronią pionka na polu e4, bez deklarowania pozycji hetmana. Dzięki temu broniona pozycja wieży pozwala po 11…ab5 odbić pionkiem i białe, niezależnie od przewagi materialnej, zabierają czarnym ich główny punkt komunikacyjny dla gońca i skoczka – pole a6.} Nfd7 {[#]} 12. a5 $1 {Tym posunięciem białe całkowicie przejmują inicjatywę. Odcięły one odwrót czarnemu hetmanowi, którego eksponowana pozycja będzie stanowić motyw rozmaitych ruchów taktycznych.} axb5 { Wymuszone groźbą uzyskania zaawansowanego wolnego pionka na polu b6.} ({Na} 12... Qxb2 {nastąpiłoby teraz} 13. Ra2 Qb4 14. Qc1 $1 {i nie można} axb5 {bo } 15. Nxb5 ({lub zwrotem taktycznym:} 15. Na4 Qd4 16. Bc3) 15... Qb3 16. Bc4) 13. Na4 Qd4 14. Bxb5 Ne5 15. Ra3 $1 c4 {Wobec groźby 16. Se2 znowu praktycznie wymuszone. Jednak pionek na polu c4, sam słaby i stanowiący obiekt ataku, będzie w dodatku ograniczać działanie czarnego gońca c8.} 16. Ne2 Nd3+ 17. Rxd3 Qxd3 18. Nb6 {Jeszcze raz samotny hetman czarnych przysparza im kłopotu w nieprzyjacielskim obozie. Groźba jego zdobycia przez 19. Gxc4 zmusza czarne do natychmiastowego zwrotu jakości.} Ba6 19. Nxa8 Bxb5 20. Bc3 Na6 21. Bxg7 Kxg7 22. Nb6 Nc5 23. Qxd3 Nxd3+ 24. Kd2 Ba6 25. Kc3 Rb8 26. Nd4 Rb7 27. Nc6 Nc5 28. Nb4 $1 ({Omija pułapkę:} 28. Nxc4 $2 Rb3+ {i białe nieoczekiwanie tracą figurę} 29. Kd4 Rd3#) 28... Bb5 29. Nxc4 Na4+ 30. Kd4 Bxc4 31. Kxc4 Nxb2+ 32. Kc3 Na4+ 33. Kb3 Nc5+ 34. Kc4 {Białe zachowały wolnego oddalonego pionka, awans nie nastręcza już trudności. Nastąpiło jeszcze:} f5 35. exf5 gxf5 36. Ra1 Kf6 37. a6 Nxa6 38. Rxa6 Rb8 39. Nd3 Rb1 40. Ra2 e5 41. dxe6 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

8. A.Dzięciołowski – T.Żółtek, 1971

[Site "Wisła, DMP I liga (E54)"] [Date "1971.??.??"] [Round "?"] [White "Dzięciołowski, Adam"] [Black "Żółtek, Tadeusz"] [Result "1-0"] [Annotator "Adam Dzięciołowski (Szachy 4/1972)"] 1. d4 Nf6 2. c4 e6 3. Nc3 Bb4 4. e3 c5 5. Bd3 O-O 6. Nf3 d5 7. O-O dxc4 8. Bxc4 b6 9. Qe2 {Białe zapobiegają 9… Ga6, a równocześnie zwalniają pole d1 dla wieży.} Bb7 10. Rd1 Qc8 ({Jak podaje Tajmanow, posunięcie to wprowadził Olafsson. Po dawniej grywanym:} 10... Qe7 11. Bd2 Nbd7 12. a3 Bxc3 13. Bxc3 Ne4 14. Be1 $1 {jak w partii Spasski – Chasin, XXIV mistrzostwa ZSRR, białe stoją lepiej.}) 11. Nb5 cxd4 12. Nbxd4 Nc6 13. Bd2 ({Posunięcie wykonane w partii pozwala białym szybciej zmobilizować wieżę na polu a1. W partii Najdorf – Olafsson, Los Angeles 1963, nastąpiło:} 13. a3 Nxd4 14. Nxd4 Be7 15. b4 a5 {i czarne stały dobrze.}) 13... Nxd4 14. Nxd4 Bxd2 15. Rxd2 Rd8 16. Rc2 $1 {Po tym posunięciu zarysowuje się już wyraźnie przewaga białych. Czarne mają kłopoty ze znalezieniem dobrego pola dla swojego hetmana i również z obroną punktu c6.} Qd7 17. Bb5 Qd5 18. Bc6 Bxc6 19. Nxc6 {Dzięki podwójnej groźbie: Sxd8 i Se7+ białe zyskują tempo na umocnienie skoczka na dobrej pozycji.} Rd7 20. f3 Kf8 21. e4 Qg5 22. Rd1 h5 23. b4 Rc7 24. a4 Rac8 25. b5 h4 26. Qd3 Nh5 ({Czarne podejmują interesującą próbę kontrataku. Po} 26... Rd7 {decyduje} 27. Qa3+ Ke8 28. Rxd7 Nxd7 29. f4 Qf6 30. e5) 27. Qd6+ Kg8 ({Po} 27... Ke8 28. Rcd2 {nie widać zadowalającej obrony przed 29. Hd8+.} ) 28. Ne7+ Kh7 29. Rxc7 Nf4 {Do tej sytuacji zmierzały czarne. Nastąpiło jednak: [#]} 30. Qxf4 $1 ({Wydaje się, że bez oddania materialnych zdobyczy można bronić groźbę mata tylko przez} 30. Rd2 {na co jednak nastąpi} Rxc7 31. Qxc7 Nh3+ 32. Kf1 Qxd2 33. gxh3 Qd1+ {z wiecznym szachem.}) 30... Qxf4 $1 31. Rxc8 Qe3+ 32. Kf1 h3 33. Rd7 ({Biały król musi się sam bronić! Po} 33. Rc2 hxg2+ {czarne odbijają figurę.}) 33... hxg2+ 34. Kxg2 Qe2+ 35. Kg3 Qe1+ 36. Kf4 f6 ({Po} 36... Qh4+ 37. Ke5 Qxh2+ 38. f4 g5 39. Nf5 Qxf4+ 40. Kf6 {białe matują przeciwnika.}) 37. Nf5 $1 exf5 38. Kxf5 Qh4 39. Ke6 {i po kilku posunięciach czarne poddały się. Po zabraniu pionka a7, białe pionki na skrzydle hetmańskim łatwo awansują.} 1-0 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

9. R.Grąbczewski – A.Dzięciołowski, 1972

[Site "Międzygórze, DMP I liga (C91)"] [Date "1972.??.??"] [Round "?"] [White "Grąbczewski, Romuald"] [Black "Dzięciołowski, Adam"] [Result "0-1"] [WhiteElo "2420"] [Annotator "Adam Dzięciołowski (Szachy 11/1972)"] 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bb5 a6 4. Ba4 Nf6 5. O-O Be7 6. Re1 b5 7. Bb3 d6 8. c3 O-O 9. d4 ({Znacznie większą popularnością cieszy się w tym miejscu profilaktyczne} 9. h3 {co stawia przed czarnymi trudniejsze zadania zneutralizowania inicjatywy białych.}) 9... Bg4 $1 10. a4 ({Białe, chcąc uniknąć wymienionych wyżej zasadniczych dróg, rozpoczynają akcję zaczepną na skrzydle hetmańskim. Obecnie białe rezygnują z napięcia w centrum grając} 10. d5 {albo obierają jedną z trzech następujących kontynuacji:}) ({A). Wzmocnienie centrum przez} 10. Be3 exd4 11. cxd4 Na5 12. Bc2) ({B). Zlikwidowanie związania Sf3 za cenę zdwojenia pionków na linii „f”} 10. h3 Bxf3 11. gxf3 Na5 12. Bc2 Nh5 13. f4 Nxf4 14. Bxf4 exf4 15. Qg4 {(Bolesławski – Flohr, Moskwa 1949), C). Uniknięcie zdwojenia pionków drogą ofiary pionka na polu d4. Białe uzyskują, w rekompensacie ruchomą parę pionków „e” i „f”, otrzymując szanse ataku na skrzydle królewskim.}) 10... Bxf3 $5 {Podręczniki debiutowe pomijają milczeniem tę możliwość przytaczając jedynie 10… Hd7, 10… ed4, 10… Hb8, 10… Sa5 i ostrzegając przed utratą figury 10… Wb8? (11.ab5 12d5).} 11. gxf3 Na5 12. Bc2 Nh5 13. f4 ({Prawdopodobnie lepsze było jednak} 13. axb5 axb5 14. b4 Nc4 15. Rxa8 Qxa8 16. dxe5 dxe5 17. Qd7 $1 Qd8 $1 18. Qh3 {i obustronnymi szansami. } (18. Qxb5 Bg5 19. Qxc4 Bxc1 {z przewagą czarnych.})) 13... Nxf4 ({Białe nie chcą dopuścić do trwałej okupacji, przez lekką figurę czarnych pola f4, po ewentualnym} 13... Bg5) 14. Bxf4 exf4 15. Qg4 g6 16. Qxf4 {[#]} b4 $1 17. Qg3 ({Po} 17. cxb4 Nc6 $1 18. Qd2 {czarne miały wybór między spokojnym} Rb8 { z odegraniem pionka} ({i ostrym} 18... Bf6 19. d5 Ne5 {z groźbami Sf3+ oraz Sc4. Jeśli białe chciałyby zachować pionka przez} 20. Qe2 {to po} Bg5 { wraz z Gf4, czarne osiągają dużą przewagę pozycyjną.})) 17... Bh4 $1 18. Qg2 Qg5 19. Rf1 ({Po} 19. Qxg5 Bxg5 20. cxb4 Nc6 {pozycja białych również nie jest przyjemna.}) 19... Qf4 20. h3 c5 {Czarne umacniają pionka na polu b4, który jest strażnikiem uwięzionego na polu b1 białego skoczka.} 21. Qg4 Bg5 22. Rd1 cxd4 23. Qxf4 ({Jeśli} 23. cxd4 {to} Qxg4+ 24. hxg4 Rfc8 25. Bd3 Nb3 26. Ra2 Rc1 $1 27. Rf1 Rac8 28. Kg2 Rxf1 29. Bxf1 (29. Kxf1 Nc1) 29... Rc1 30. Bd3 a5 {i białe figury z wyjątkiem króla są zapatowane. Grozi im wariant 31.. We1 32. Gc2 Sc1 33. Wa1 b3 z wygraniem figury.}) 23... Bxf4 24. cxb4 ({ Z tych samych powodów nie wolno} 24. cxd4) ({a po} 24. Rxd4 {nastąpi} b3 $1 25. Bd1 Bc1 {i czarne wygrywają.}) 24... Nc6 25. Na3 ({Nie wolno} 25. Nd2 { bo po} Nxb4 {decyduje podwójna groźba Sxc2 i Gxd2.}) 25... Nxb4 26. Rxd4 Rab8 27. Bd1 Nc6 28. Rc4 Na5 29. Rc2 Rb4 ({Wieża nie ma powrotu na pole d4, bo} 29... Be5) 30. f3 Rfb8 31. Be2 $2 {Białe nie miały możliwości obrony pionka na polu b2, ale podjęte próba uzyskania w zamian pionka a6 przyśpiesza jedynie zakończenie partii.} Nb3 $1 32. Rd1 Nd4 33. Rxd4 Rxd4 34. Bxa6 Rxa4 35. Bc4 Be5 36. Bd5 Rxb2 37. Rc8+ Kg7 38. Nc2 Ra5 $1 {Groźba 39… Wc5 likwiduje wszelkie złudzenia.} 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

10. Z.Sęk – A.Dzięciołowski, 1975

[Site "Poznań, Mistrzostwa Polski (C26)"] [Date "1975.??.??"] [Round "?"] [White "Sęk, Zbigniew"] [Black "Dzięciołowski, Adam"] [Result "0-1"] [Annotator "Adam Dzięciołowski (Szachy 6/1975)"] 1. e4 e5 2. Nc3 Nf6 3. g3 {Kontynuacja rzadziej stosowana. Popularna około 10 lat temu, kiedy to weszła do repertuaru debiutowego am. Awerbacha, Bronsteina i Chołmowa.} Bc5 4. Bg2 d6 5. Nge2 Nc6 6. O-O Bg4 7. h3 ({Celem tego posunięcia jest chwilowe przeciwdziałanie wymianie Gc5} 7. Na4 Nd4 $1 { przy równoczesnej prowokacji do osłabienia pozycji roszady.}) 7... Bd7 8. Kh2 {Białe, w celu przeprowadzenia posunięcia f4 muszą, z przekątnej g1-a7 usunąć czarnego gońca lub swojego króla. Z tych dwu możliwości wybierają gorszą. Położenie króla na linii „h” umożliwia czarnym energiczną akcję zaczepna.} h5 9. d3 {To spokojne, rozwojowe posunięcie nie odpowiada wymaganiom pozycji.} ({Lepsze było} 9. Nd5 {z zamiarem 10.c3 i 11. d4. W tym przypadku po} h4 {białe mogły grać} 10. g4 {gdyż na} Bxg4 { dysponowały} 11. Nxf6+ {Obecnie, po oczywistej odpowiedzi, ich położenie staje się krytyczne.}) {[#]} 9... h4 $1 10. gxh4 $2 ({Spóźnione jest już} 10. Nd5 {wobec} hxg3+ 11. Nxg3 (11. fxg3 {po} Ng4+ {kosztuje jakość}) 11... Ng4+ 12. Kg1 Qh4 $1 {i nie wolno} 13. Nxc7+ Kd8 14. Nxa8 Qxg3 {z matem.}) ({Jeśli natomiast} 10. g4 {to oczywiście} Bxg4 11. hxg4 ({Szanse na dłuższy opór dawało nieprzyjęcie ofiary figury przez} 11. Bg5 Bxe2 12. Qxe2 Nd4 13. Qd1 Ne6 {czarne zostawały z pionkiem więcej.}) 11... Nxg4+ 12. Kg1 ({po} 12. Kh1 Nxf2+ {czarne pozostają z przewagą materialną.}) 12... h3 $1 13. Bf3 (13. Bh1 h2+ 14. Kg2 Qh4) 13... Qh4 14. Qe1 (14. Bxg4 $2 Qxg4+ {z matem.}) 14... Bxf2+ 15. Rxf2 h2+ 16. Kf1 Qh3+ 17. Bg2 h1=Q+ 18. Ng1 Nh2+ 19. Ke2 Q1xg2 { i wygrywa.}) 10... Ng4+ $1 11. Kg1 Qxh4 12. d4 ({Nie lepsze:} 12. Qe1 Nxf2 $1 13. Rxf2 Bxh3 14. Kf1 (14. d4 $2 Bxg2 $1) ({lub} 14. Qf1 Bxg2 15. Qxg2 Bxf2+ $1 ) 14... Bxg2+ 15. Rxg2 Qf6+ 16. Rf2 Rh1+ 17. Ng1 Qg6 {z wygraną.}) 12... exd4 13. Nd5 d3 $1 14. Qxd3 ({Jeśli} 14. Nxc7+ Kd8 15. Nxa8 {to} dxe2 16. Qxe2 Qg3 17. Rd1 Bxf2+ {z matem.}) 14... Nxf2 15. Rxf2 Qxf2+ 16. Kh1 Bg4 $1 {Białe poddały się. Z uwagi na groźbę mata na polu g1, biały skoczek nie może odejść, a po jedynej obronie przez Sc3 nastąpi Wxh3+ i białe ponoszą decydujące straty materialne.} 0-1 Musisz włączyć obsługę JavaScript, aby umożliwić wyświetlanie gry szachowej.

Wybrane partie Adama Dzięciołowskiego